Morgunblaðið - 27.05.2021, Blaðsíða 30

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 27. MAÍ 2021
Eltak sérhæfir sig í sölu
og þjónustu á vogum
Bjóðum MESTA úrval
á Íslandi af smáum
og stórum vogum
Vortónleikar Mótettukórsins
BACH & SCHÜTZ
LAUGARDAGINN 29. MAÍ 2021 KL. 17 • LANGHOLTSKIRKJU REYKJAVÍK
Fluttar verða glæsilegar 5-8 radda
mótettur og sálmavers eftir J.S.
Bach og H. Schütz, útsetningar á
Hallgrímssálmum eftir Jón Hlöðver
Áskelsson og Smára Ólason og
orgelverk eftir J.S. Bach.
Mótettukórinn
Lára Bryndís Eggertsdóttir orgel
Sigurður Halldórsson barokkselló
Richard Korn violone
TIX.IS
3.900 ISK
FLYTJENDUR
MIÐASALA
MÓTETTUKÓRINN & LISTVINAFÉLAGIÐ 39. STARFSÁR
STJÓRNANDI: HÖRÐUR ÁSKELSSON
LISTVINAFELAG.IS • MOTETTUKOR.IS
Gunnlaugur Snær Ólafsson
gso@mbl.is
Tíu ár voru liðin frá stofnun Ís-
lenska sjávarklasans á mánudag og
hefur á undanförnum áratug fjöldi
sprotafyrirtækja nýtt sér þau tæki-
færi sem klasasamstrafið býður upp
á. Um 60 fyrirtæki eru í samstarf-
inu og í gegnum það öðlast fyrir-
tæki vettvang til að að efna til sam-
starfs við önnur fyrirtæki, efla
tengsl við frumkvöðla og taka þátt í
samstarfsverkefnum og nýjum fyr-
irtækjum.
ThorIce, sem sérhæfir sig í kæli-
tækni, er eitt þeirra fyrirtækja sem
hafa notið góðs af klasasamstarfinu
og var jafnframt eitt þeirra fyrstu
til að vera með. Alls eru nú níu
starfsmenn hjá fyrirtækinu og segir
Þorsteinn Ingi Víglundsson, stofn-
andi ThorIce, klasasamtarfið hafa
skipt miklu máli. „Þessi samskipti
við annað fólk sem er hér, tengsl-
anet og skoðanaskipti hafa hjálpað
okkur.“ Hann segir samstarf af
þessum toga aldrei vera einhliða
þar sem frumkvöðlar geta leitað
hver til annars til að fá ráð og
stuðning. „Þetta skapar ákveðna
gerjun sem sprotafyrirtæki þurfa.“
Aukin skilvirkni
Fyrirtækið hefur þróað einkaleyf-
isvarða kælitækni fyrir fisk sem
einnig leysir kælivandamál í
kjúklingaframleiðslu. „Við notum
ískrapa og stýrum honum og beit-
um á annan hátt en aðrir gera.
Við erum með einkaleyfi, sem við
fengum í fyrra, á að þurrka hann
og skjóta á matvöru, kjúkling,
kjöt og fisk. Með þessu náum við
að beina honum [ískrapanum] á
þau svæði sem þurfa mestu kæl-
inguna,“ útskýrir Þorsteinn Ingi.
Aðferðin notar mun minna vatn
og nær hraðari kælingu, að sögn
hans. „Í dag eru 70% af vatninu í
Evrópu notuð í matvælafram-
leiðslu og 25% af kolefnissporinu í
Evrópu eru vegna matvælafram-
leiðslu. Þegar 30-50% af mat er
hent er talað um að 20-30% af
vatninu í Evrópu sé bara hent og
7-10% af kolefnissporinu.“ Þá sé
hægt að minnka kolefnissporið og
vatnsnotkun með því að auka skil-
virkni kælingarinnar. „Með því að
nota vatnskælingu sem er í
Bandaríkjunum þarf fjóra lítra til
að kæla einn fugl, en við þurfum
fjóra desílítra. Við notum 10% af
því vatni sem þarf til að kæla
kjúkling í Bandaríkjunum.“
Aðferðin hefur einnig fleiri
kosti að sögn Þorsteins Inga. „Svo
eru um 70% af kjúklingi sem
framleiddur er í Evrópu með
kamfýlóbakter. Við náum að
minnka kamfýlóbakter um 97% í
kjúklingi með því að beita ísnum
okkar.“
Ekki án tækniþróunarsjóðs
Hann segir þann árangur sem
ThorIce hefur náð til þessa aldrei
hefðu raungerst ef ekki væri fyrir
öfluga stuðningsaðila. „Við hefðum
aldrei getað gert þetta án þess að
fá styrk úr tækniþróunarsjóði og
átt mjög góða samvinnu við Matís.“
Árið 2019 var fyrirtækinu boðið í
hóp rísandi stjarna í matvælaiðnaði
(e. Rising Food Stars organisation)
af nýsköpunarsetri matvæla í Evr-
ópu (EIT Food) sem er hluti af ný-
sköpunarmiðstöð Evrópusam-
bandsins (EIT). Markmið EIT
Food er að stuðla að heilsu-
samlegri og traustari matvælum
auk þess sem stefnt er að því að
auka sjálfbærni þeirra.
Öflugt frumkvöðulsstarf í áratug
- Íslenski sjávarklasinn 10 ára - Um 60 fyrirtæki taka nú þátt í samstarfinu
- ThorIce meðal helstu nýsköpunarfyrirtækja í matvælaiðnaði í Evrópu
Morgunblaðið/Styrmir Kári
Nýsköpun Birgir Jósafatsson, framleiðslustjóri ThorIce, og Þorsteinn Ingi
Víglundsson við hlið ískrapavélar í smíðum. Níu starfa nú hjá fyrirtækinu.
Fjöldi fyrirtækja á sviði í líf-
tækni, lífefnaframleiðslu og
lækningavörum, sem nýta auka-
afurðir úr sjávarútvegi, hefur átt
mikið vaxtarskeið á síðustu tíu
árum.
Hjá 14 fyrirtækjum á þessu
sviði, sem tekin eru fyrir í
skýrslu um stöðu og horfur í ís-
lenskum sjávarútvegi og fiskeldi,
eru um 220 ársverk og er velta
þeirra 9,4 milljarðar króna, sem
gerir að tekjur á hvert ársverk
nema tæpum 43 milljónum króna.
Skiluðu tapi
Hins vegar nemur samanlagt
tap þessara fyrirtækja 461 millj-
ón króna. „Ástæðan er að veru-
legu leyti sú að þessi fyrirtæki
eru mörg ung og hafa lagt í
mikla og kostnaðarsama rann-
sókna- og þróunarvinnu sem er
annaðhvort nýlega farin að skila
árangri eða á stutt í að skila já-
kvæðri afkomu,“ segir í skýrsl-
unni.
Talið er að framtíðin sé björt
fyrir þessi fyrirtæki og bendir
flest til þess að þau haldi áfram
að vaxa og að þeim fjölgi veru-
lega á næstu tíu árum. gso@mbl.is
Gróska
í hliðar-
afurðum
- 43 milljónir í tekjur
á hvert ársverk
Atvinna