Morgunblaðið - 27.05.2021, Qupperneq 42

Á þessu ári leggur
Landssamband eldri
borgara af stað í verk-
efni með Rauða kross-
inum um land allt til að
efla og styrkja sjálf-
boðaliðastörf. Við-
spyrna við Covid-19 er
öflugt verkefni til að
vinna gegn þeim mein-
um sem við vitum öll að
jukust í öllum bylgjum
veirunnar. Þar ber
hæst einmanaleika meðal eldra fólks
og undrar engan því æði margir
drógu sig í hlé til að forðast veiru-
skömmina. Aftur og aftur komu
bylgjur af takmörkunum sem nú
loksins sér fyrir endann á með bólu-
setningum og aðgerðum stjórnvalda.
Nú er lag að koma sér af stað til að
gerast sjálfboðaliði. Nú í þessum
áfanga eru það símavinir sem er leit-
að að. Til að geta náð góðu og gagn-
legu samtali býður Rauði krossinn
upp á sjálfboðaliðanámskeið. Þar er
mikil og góð reynsla af
slíkum verkefnum. Hin
hlið málsins er að allar
rannsóknir sýna að það
að vera sjálfboðaliði er
mjög gefandi og lær-
dómsríkt ferli. Margir
segja: „Það gefur mér
gott í hjartað að gefa af
mér.“ Ótrúlega margir
hafa tíma aflögu og geta
vel fundið þann tíma
sem eitt samtal tekur.
Sá sem fær samtalið er
líka glaður að fá fréttir
úr umhverfinu og á fólk
oft mjög fróðlegar og góðar samræð-
ur. Heyrst hefur að þeir sem fá símtal
stóli á þá tilbreytingu sem eitt samtal
getur gefið. Rauði krossinn sér um að
para fólk saman og leitast þá við að
finna hvar eru sameiginlegir snerti-
fletir. Þannig hafa jafnvel gamlir
kunningjar hist að nýju. Þannig sam-
bönd eru vissulega mun auðveldari
því oft er þá spjallað um gamla tíma,
en ekkert hindrar fólk í að spjalla um
daginn og veginn. Hver ársfjórð-
ungur hefur líka sinn feril þar sem ný
og ný umræðuefni koma upp.
Þær Sigurveig H. Sigurðardóttir
og Sigrún Júlíusdóttir gáfu út bók
með rannsókn á sjálfboðaliðastörfum
og samanburði við hinar Norð-
urlandaþjóðirnar. Þá stóð Ísland afar
höllum færi en þetta var árið 1997 og
því komið að því að endurtaka sam-
bærilega könnun. Gildismat skoraði
þá hæst í: hvers vegna ertu sjálf-
boðaliði. Greinar hafa verið skrifaðar
og þar hefur komið fram hversu gríð-
arlega góð áhrif það hefur á báða að-
ila. Víða erlendis er lengri hefð fyrir
sjálfboðaliðaþátttöku en nú er komið
að okkur að efla þennan þátt í ís-
lensku samfélagi.
Sjálfboðaliðar eru svo mikilvægir
Eftir Þórunni
Sveinbjörnsdóttur » Að eldast í íslensku
samfélagi þar sem
allir eru á ferð og flugi
getur verið ansi flókið,
þegar t.d. heilsa laskast
og ferðum innan um fólk
fækkar.
Þórunn H.
Sveinbjörnsdóttir
Höfundur er formaður
Landssambands eldri borgara.
thor8@simnet.is
Heimsóknarvinir og heimsókn-
arhundar eru líka til hjá Rauða kross-
inum og eru bæði verkefnin mjög
mikils metin af þeim sem fá slíkar
heimsóknir. Dýrin eru svo gefandi og
hafa svo góða nærveru. Í Bretlandi
var um tíma ráðherra einmanaleik-
ans. Hér er um að ræða faraldur víða
í Evrópu sem er æ oftar nefndur á
ráðstefnum um líðan fólks á efri ár-
um. Á fundum NOPO, norrænna
samtaka eldra fólks á Norðurlönd-
unum, hefur einmanaleiki verið upp-
lýstur og verið ræddur frá sjónarhóli
landanna. Hæst hlutfall einmanaleika
var þá í Finnlandi.
Leitað er logandi ljósi að nýjum og
jákvæðum leiðum til að auka vellíðan
eldra fólks sem er of mikið eitt. Á Ís-
landi búa um 10.500 eldri borgarar
einir. Það er ansi stór hópur og lang-
flestir gera það með stæl en þeir sem
þurfa aðeins meira af nánd, sam-
kennd, eru líka æði margir. Á síðasta
ári var sett af stað verkefni hjá ansi
mörgum félögum eldri borgara um að
hringja í fólk 85+ og kanna hvernig
það hefði það. Sumir úr þeim hópi
vildu gjarnan fá símavin og tóku all-
margir þátt í verkefninu. „Spjöllum
saman“ fór þannig af stað í Reykjavík
en það er í dag komið til Rauða kross-
ins til að fylgja því eftir. Umsjónin er
þar og þá fær sjálfboðaliðinn póst og
rabb um hvernig gangi og hvort sam-
bandið gangi vel.
Þakklæti fyrir eitt símtal getur
verið heilmikið. Þess eru líka dæmi að
sá sem bíður eftir símtali hafi áhyggj-
ur af sjálfboðaliðanum ef símtalið
færist til um dag. Gott er að hafa fast-
an dag ef hægt er. Fjöldi símtala fer
eftir þörfum. Að eldast í íslensku
samfélagi þar sem allir eru á ferð og
flugi getur verið ansi flókið, þegar t.d.
heilsa laskast og ferðum innan um
fólk fækkar. Þá eru símavinir mikil
uppbót í daglegu lífi.
Því skorum við á sem flesta að
kanna hvort ekki sé rétt að vera með.
Fyrsta skrefið er að hringja í síma
570-4225 eða senda á simavin-
ir@redcross.is. Láttu gott af þér
leiða. Vertu með.
42 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 27. MAÍ 2021
KRINGLAN – SMÁRALIND – DUKA.IS
VISKASTYKKI
100% bómull
Verð frá 1290,-
Okkur mannfólkinu
hættir til að hampa
þeim tíma þegar við
vorum upp á okkar
besta. Þegar við vorum
ung og sterk og áttum
framtíðina fyrir okkur.
Á sama hátt dettum
við oft í það far að
horfa á þær breytingar
sem fylgja tækninýj-
ungum og breyttu
samfélagi með ákveð-
inni gagnrýni. Tortryggni gagnvart
breytingum er inngróin í vitund okk-
ar. Engum hefur hingað til tekist að
stöðva tímann samt og með hverju
árinu sem líður veldur aukin þekking
stórstígum breytingum sem við eig-
um fullt í fangi með að fylgjast með.
Enginn vill verða risaeðla. Við erum
svo heppin að búa í þekkingarsam-
félagi þar sem nýsköpun, rannsóknir
og verðmætasköpun haldast í hendur
við blómlega byggð. Vandinn er að
búa svo um hnútana að landið allt
njóti sömu tækifæra og sitji við sama
borð þegar kemur að rekstri fyr-
irtækja, kostnaði við almenna inn-
viði, aðgangi að þjónustu og al-
mennri lífsafkomu.
Við vitum hvað við höfum en ekki
hvað við fáum.
Málið er nú samt þannig að við
höfum aldrei tapað á því að skapa
verðmæti. Þegar við uppgötvuðum
að við gátum engan veginn borðað
allt lambakjötið sjálf þá var kannski
allt í lagi að selja það erlendis þegar
betur var að gáð. Enginn efast um
þau lífsgæði sem síminn færir okkur
í dag nema ef vera skyldi að hann sé
farinn að taka of stóran hluta af dýr-
mætum tíma okkar. Hvað varðar
rafmagnið þá heyri ég háværar
raddir þess eðlis að við ættum að
njóta sjálf þess rafmagns sem verður
til í landinu. Ég get tekið undir það
að við eigum að forðast það eins og
heitan eldinn að selja frumfram-
leiðslu eða mjólkurkúna. Sköpum
eins mikil verðmæti og við getum
fyrst og sendum síðan á markað.
Þess vegna tel ég óhæft að selja raf-
magn beint úr landi með streng.
Rafmagnið okkar er það grænasta í
heimi þannig að við eigum að fram-
leiða vörur úr því og
selja síðan. Auðvitað
ættum við að selja raf-
magnið þannig að fram-
leiða okkar eigin raf-
geyma og batterí með
með því að nýta álið
sem er unnið hér á
landi. Selja síðan hrein-
asta rafmagn í heimi og
stuðla þannig að hraðari
orkuskiptum um allan
heim.
Við Íslendingar eig-
um nægt landsvæði og
tækifæri til rafmagnsframleiðslu og
þurfum ekki að seilast meira inn á
hálendið en við höfum gert nú þegar.
Þar sem nú þegar eru rennslisvirkj-
anir má hæglega bæta við fleirum ef
þörf er á. Látum hálendið okkar í
friði hvað viðkemur frekari orku-
framleiðsluáformum. Virkjum nær
byggð og byggjum upp hringteng-
ingu rafmagns allt í kringum landið.
Fjölgum síðan átöppunarstöðunum
til að styrkja kerfið.
Yfir 90% af ferðafólki kemur til
landsins okkar út af rómaðri nátt-
úrufegurð. Á sama hátt og við mynd-
um gera allt til að vernda fiskimiðin
skulum við bera sama hug til ferða-
þjónustunnar. Hún mun skila okkur
Íslendingum gjaldeyri í framtíðinni
og stuðla að aukinni verðmæta-
sköpun um ókomna tíð.
Ég er alveg á því að við eigum
ætíð að læra af sögunni, líka til að
endurtaka ekki mistök forfeðra okk-
ar. En meðan við horfum eingöngu í
baksýnisspegilinn en ekki fram á
veginn er hætta á að við missum af
mikilvægum tækifærum framtíð-
arinnar. Að fortíð skal hyggja ef
framtíð skal byggja.
Framfarir
eða fortíðarþrá?
Eftir Evu Björk
Harðardóttur
» Við Íslendingar eig-
um nægt landsvæði
og tækifæri til rafmagns-
framleiðslu og þurfum
ekki að seilast meira inn
á hálendið en við höfum
gert nú þegar.
Höfundur sækist eftir 2.-3. sæti á lista
sjálfstæðismanna í Suðurkjördæmi.
Eva Björk
Harðardóttir
Nú stendur yfir val á
framboðslista Sjálf-
stæðisflokksins í Norð-
austurkjördæmi. Sá
framboðslisti þarf að
gefa skýr fyrirheit um
forystu í kjördæminu.
Þar býður Njáll
Trausti Friðbertsson
sig fram í 1. sæti og ég
styð hann eindregið.
Ég starfaði náið með
Njáli Trausta í baráttunni fyrir því að
Reykjavíkurflugvöllur verði áfram í
Vatnsmýrinni. Undir merkjum
Hjartans í Vatnsmýri söfnuðust
nærri 70.000 undirskriftir til stuðn-
ings óskertri flugstarfsemi í Vatns-
mýri til framtíðar og voru þær af-
hentar Reykjavíkurborg og Alþingi.
Mér finnst full ástæða til að minna
á sterka forystu Njáls Trausta í því
máli. Sumum finnst nóg
um og hann var jafnvel
sagður eins máls maður.
Það er hann ekki, en
hann hefur staðfastlega
minnt á að það sé glap-
ræði að loka Reykjavík-
urflugvelli áður en sátt
næst um fyrirkomulag
sjúkraflugs og almenns
flugs og annar völlur
tilbúinn. Hann hefur
nýtt hvert tækifæri til
að minna á að Reykja-
víkurflugvöllur sé lífæð
landsbyggðar og lykill að skilvirku
sjúkraflugi, miðlægu heilbrigðiskerfi
og miðstöð almannavarna. Þessi bar-
átta Njáls Trausta ber vitni um út-
hald og kjark.
Njáll Trausti hefur verið þingmað-
ur fyrir kjördæmið frá 2016 og talað
skýrt fyrir frelsi og einkarekstri.
Hann talar gegn oftrú á ríkisrekstri
og æ sterkara miðstjórnarvaldi, eft-
irliti og auknum sköttum. Njáll
Trausti hefur sýnt hugmyndaauðgi
og framkvæmdahug. Hann hefur lát-
ið til sín taka á vettvangi atvinnu- og
samgöngubóta, en ekki síst í málum
er varða ferðaþjónustu. Hann leggur
ítrekað áherslu á að farsæl uppbygg-
ing ferðaþjónustu sé mikilvæg
byggðafestu á landsbyggðinni.
Njáll Trausti er vel til forystu fall-
inn. Störf hans og hugmyndir bera
vitni um það. Þær eiga sterkan hljóm-
grunn á landsbyggðinni. Ég hvet alla
til stuðnings Njáli Trausta í 1. sæti í
prófkjörinu á laugardag.
Njáll Trausti til forystu
Eftir Friðrik
Pálsson
Friðrik Pálsson
» Störf Njáls Trausta
bera vitni um úthald
og kjark. Hann er vel
til forystu fallinn.
Höfundur er hótelhaldari á Hótel
Rangá.
Allt um sjávarútveg