Skólablaðið - 15.11.1977, Qupperneq 7

Ritnefnd óskaöi eftir því að ég skrifaöi rit-
dóm um 5-tölublað 52.árgang Skólablaðsins. Ég er
ekki hrifinn af stóru broti blaösins. Það gefur
vissulega meiri möguleika í umbroti, en er hins
vegar ekki eigulegt á sama hátt og blöð í tímarits-
broti eru.
Mér er ekki alls kostar ljóst, hvort Skóla-
blaðið er tæki fárra nemenda, skrifað fyrir fáa,
nemendur, eða hvort það er víðlesið meðal alls
þorra nemenda. Þó hef ég á tilfinningunni að það
fyrra eigi við, og ætla raunar að svo hafi veriö
oftar en ekki í sögu blaðsins.
Porsíða Gunnars Arnasonar, sem er ávísun á
meginefni blaðsins, umfjöllun um dagblöð, er vel
gerð - listræn.
Ritstjómargrein Hallgrims H, Helgasonar
fjallar eink um um doða og áhugaleysi skólasyst-
,kina hans um samfélagsmál. Efalítið eru áhyggjur
iritstjórans fyrrverandi á nokkrum rökum reistar.
En ekkert er nýtt undir sólinni. Fyrir um það bil
Ihálfri öld var Bjami Benediktsson, síðar for-
sætisráðherra, forseti Framtíðarinnar hér í skóla.
Hann sagði af sér á mlðjum vetri vegna áhugaleysis
félaga.
Slgurður Sverrisson ritar grein sem fulltrúi
þeirra nemenda, sem óánægðir eru með Skólablaðið.
Einkum hefur hann skólaskáldin á hornum sér.
Grein Sigurðar sýnist mér samt almennar aðfinnslur
án þess að lagt sé til, hvemig breyta eigi blað-
inu til þess að það nái til "fleiri" og verði vin-
sælla".
Skoðanakönnun Skólablaðsins um dagblöð vakti
verulega athygli síðast liðinn vetur, og enda
snjallt framtak. Mér er kunnugt um að niðurstöður
hennar voru lesnar af athygli á dagblöðunum, og
ekki er að efa að aðstandendur dagblaða hafa
reynt að draga af henni ályktanir, bæði um blöð
sín og eins um nemendur M.R. Almennt dreg ég svip-
aðar ályktanir af skoðanankönnuninni og ritstjóri
blaðsins gerði í stuttum eftirmála: að afstaða til
dagblaða hafi um of markazt af stjómmálaskoðunum
þeirra sem þátt tóku í skoðanakönnuninni.
Þankar þeirra Slgurðar Sigurðarsonar og Ölafs
Grétars Kristjánssonar þóttu mér helzti frumstæðir.
Mér sýnist að báðir eigi gréinarhöfundar sitt blað
sem þeir halda með eins og fótboltafélagi. En
íslenzk dagblöð batna ekki fyrir það - og versna
kannske ekki heldur.
Jón Haraldsson, arkítekt, sendir ritnefnd
litla leiðréttingu, og jákvætt bréf með. Það er
til sóma, þegar upplýstir borgarar hafa afskipti
af sér yngra menningaráhugafólki með þessum hætti.
Lestrarkönnun Vísindafélagsins sýnist mér
jákvæð og vel unnin, en þó vantar að ályktanir
séu dregnar. Tölur án ályktana eru óaðgengilegar.
Langt samtal Hallgrims Helgasonar. Guðna
Bragasonar og Hilmar Oddssonar er skemmtilegt,
'en nokkuð endurtekningarsamt þó. Ef ég skil þá
félaga rétt eru þeir að boða einhvers konar ein-
staklingshyggju í menningarmálum, sem þó sé hvorki
þjónkun við auðmagn eða þrúgandi ríkisvald. Ég
jata að slíkar skoðanir kitla 1 mér stjómleysis-
hjartað.
Ritrabb Guðmundar Karls þykir mér of laust í
reipunum. Ég hef á tilfinningunni að höfundi
sjálfum þyki hann ekki vera að fjalla um ýkja
mikil alvörumál.
Stemningssaga Hallgrims Helgasonar, Leik-
svið, er ekki illa gerður texti, en án takmarks
og tilgangs eins og höfundur raunar getur um í
upphafi.
1 Skólablaðinu eru ljóð eftlr Jón Finnbjöms-
son, Magnús Þorkelsson og Þórarin Guðmundsson.
Til skólaskálda þarf umfram allt að gera eina
kröfu: Að þau taki sjálf sig alvarlega. Þessi
ljóð eru öll snotur, en ekkert meir.
Greinar Jóns Guðlaugssonar og Karls Roth eru
læsilegar.
Baksíða Pálma Guðmundssonar er óvenjuleg,
en velgerð.
Skólablað það, sem ég hef haft til umfjöllun-
ar, er efnismikið. Einhvem veginn hef ég samt á
tilfinningunni að blaðið fjalli um of fáa, sé
fyrir of fáa. Af gamalli reynslu af Skólablaðinu
veit ég þó, að slíka hluti er auðveldara að gagn-
rýna en lagfæra.
®Itl VILMUND
GVLFASON
„ gamall fauskur eins og ég “
Þegar ritstjóri þessa ágæta menningarrits
gerði mér boð um talþráð og fór fram á, að þeir
ritnefndarmenn fengju að spyrja mig í þaula um
inspectorsreynslu mína, svörtustu vonbrigðin og
björtustu ánægjustundirnar, tók það mig smátíma
að henda reiöur á spurningunni, áður en ég gat
stuniö upp svarl. Þar kom margt til. Enda þótt
ekki séu liðnir hema þrír mánuðir, síðan ég
skartaði hvítri kollhúfu, þá hefur sá tími nægt
til að steypa manni út ílífsins ólgusjó og hylja
menntaskóladvölina svo mikilli fortíðarmóðu, að
taka verður á, þegar rita skal minningar úr
menntaskóla. Auk þess finnst mér gamall fauskur
eins og ég, sem allir emmerr-ingar eru búnir að
fá dauöleiða á, lítlö erindi eiga i þetta
málgagn líðandi stundar, sem á að vera opið þeim
nemendum sem stunda nám hverju sinni í skólanum,
og þjónahita augnabliksins. Þessi orð mín verða
því aldrei annaö en "litið um öxl", hugvekja með
öllum þeim tónum og töktum, sem því fylgja.
Upphaflega átti þetta að vera viðtal í þeim dúr,
sem okkur er svo kunnugt: Hvert var þitt mesta
afrek sem inspector? Telur þú þig hafa sinnt hag
(margþvælt orð) nemenda sem best? Hvernig gekk
samstarfið við Guðna? Varstu nógu ákveöinn við
hann, eða hafði hann þig ekki bara í vasanum? Eg
baðst forláts, vék mér snyrtilega undan spurninga-
flóðinu og lét það detta ofan í næstu pappírs-
körfu. Ég skyldi frekar dýfa penna í byttu og
semja einhverja retróspectíva hugleiðingu, helzt
í kristilegum anda. Enda þótt ég tali um hina
miklu firð, sem mér finnst ganga milli þeirra
sekúndna, sem nú eru að ganga á vit hins liöna
og þeirra, sem gerðu hið sama í prófaamstri
seinasta vor, þá er sá tími ekki nema brot af
því, sem þarf, til að emmerr-vistin fái að
kristallast í dýpstu hugarfylgsnum. Einnig á
maður langt í land með að komast á það stig,
þegar fortíðin og löngu gengin bernskuspor eru
rómaniseruð og séð í ljóma með hliösjón af
"heimur versnandi fer"-fílósófíunni. Ég er þess
vegna vart hæfur til að rita þessi orð og ætti að
láta hér staðar numiö. Það veröur þó ekki gert.
Eg er í engum vafa um það að síðastliöinn vetur
færði mér mjög dýrmæta reynslu og hafði í mörgu
mótandi áhrif á mig. Hinu er ekki að leyna, að
mér finnst það fullmikið á herðar eins manns lagt
að standa í fremstu víglínu í félagslífi og stunda
í þokkabót nám sitt á viðunandi hátt. Ekki það,
að flestir þoli það ekki, heldur hitt, að of lítið
tóm gefst til að nlóta líöandi stundar, - hugurinn
þarf alltaf að vera að minnsta kosti viku til
hálfan mánuð frammi í tímanum. Sá, sem gegnir
inspectorsembætti, kemst ekki hjá því að breytast
á einhvern hátt. Helzt er það, að hann verði
diplómatískari, hættir að telja sitt sjónarmið
hið eina rétta, en tekur frekar hliðsjón af
fleiri og ólíkum sjónarmiðum. Mér eru persónulega
efst í huga samskipti mín við Guðna rektor og
kennara skólans, s.s. Jóhannes Sæmundsson.
Nemendum er alltof tamt að líta á skólayfirvöldin
sem alill, þetta séu tveir hópar, sem stefni í
gagnstæðar áttir. Sökin dreifist vitaskuld é
báða aöila, sem oftast fela sig á bak við grimu
einstrengingsháttar og þrjósku. Samstarf mitt við
Guðna var af öðrum toga spunnið. Þar sögðu menn
skoðanlr sínar tæpitungulaust. Vissulega rákust
þær oft á, og mikið var um oröagnot og oft ýjað
að íhaldssemi og afdalahætti, en gagnkvæm virðing
hélst alltaf. Hana tel ég frumskilyrði mannlegra
samskipta. Ekki bara virðing í orði sem nokkrir
kurteisisfrasar, heldur einnig á borði. Mér
finnst skólinn enn úreltur og gagnslaus á margan
hátt, en alvizkurostinn hefur lækkað í manni. Um
einstaka atburði og atvik seinasta vetrar kýs ég
ekki að ræða, - tel það ekki hafa neinn tilgang.
Eg óska þeim, sem verða að stússa í ýmsu í vetur,
bezta gengis, en augu mín beinast nú að
Alberts Ludvigs Universitat í Freiburg, Þýska-
landi, þar sem ég ætla að dveljast í vetur við
nám. Þar verður að líkindum enginn menntaskóla-
bragur á hlutunum og margt til að vekja undrun
grjóthólmabúans.
Varðandi mig og inspectorinn er það að segja,
að ég sinnti því starfi eftir beztu getu, en
einn vetur er fljótur að líða, og mér fannst
ég allt of litlu koma í verk, - tíminn var alltaf
hlaupinn á brott. Þetta er og verður höfuðvanda-
málið.
Gruss.
Jón Norland.
©