Heilsuvernd - 01.06.1953, Blaðsíða 17

HEILSUVERND
45
hafa menn séð, að ef eitt af þessum efnum vantar, þá verð-
ur vöxtur plöntunnar ófullnægjandi. Þetta hefir leitt til
þeirrar tilgátu, að það næringarefni, sem tiltölulega
minnst er af í jarðveginum, setji takmörkin fyrir vextinum
(lögmál Liebigs). Á þessri kenningu byggist nútíma áburð-
arfræði. Samt er þessi kenning ekki fyllilega rétt. Hún er
rétt við vatnsræktun og í moldarlausum jarðvegi, en hún
fellur að nokkru leyti úr gildi, þar sem plantan vex í mold.
Margar tilraunir sýna, að plöntur, sem vaxa í mold, geta
skapað sér þau næringarefni, sem vantar í umhverfið. Þessi
hæfileiki til frumefnabreytinga er mismunandi hjá hinum
ýmsu plöntutegundum. Nokkrar eru sérstaklega hæfar
til að mynda eitt frumefni og aðrar önnur. Minnstur er
þessi hæfileiki hjá ræktunarplöntunum, meiri hjá hinum
villtu plöntum og mestur hjá lækningaplöntunum.
Áburður. Tilbúinn áburður nærir plönturnar, búfjár-
áburður gerir það einnig. En auk þess hefir búf járáburður
bætandi eðlisfræðileg, efnafræðileg og líffræðileg áhrif á
jarðveginn. Hin eðlisfræðilegu áhrif eru þessi:
1. Jarðvegurinn hlýnar.
2. Harður jarðvegur verður lausari.
3. Sendinn jarðvegur verður bindandi.
4. Vatnsinnihald jarðvegsins eykst og varnar ofþurrki.
5. Loftinnihald jarðvegsins eykst.
Hin efnafræðilegu áhrif eru þessi:
1. Búfjáráburðurinn eykur efnaskipti jarðvegsins.
2. I búfjáráburði eru einnig hin svokölluðu mikrónær-
ingarefni, þ. e. þau næringarefni, sem lítið þarf af, auk
hinna þriggja aðalnæringarefna.
Hin líffræðilegu áhrif búfjáráburðar eru þessi:
1. Hann eykur huldugróður jarðvegsins, stuðlar að
iheppilegum efnaskiptum og er auk þess lífgefandi
fyrir þlönturnar. Og sumar bakteríutegundir vinna köfn-
unarefni úr loftinu, einkum asotobakteríur.
2. Búfjáráburður eykur ánamaðka í jarðveginum, en þeir
hafa bætandi áhrif á jarðveginn, einkum með því að