Fréttablaðið - 09.12.2021, Blaðsíða 10

51%
yngstu kynslóðar
drekkur orkudrykki en
3 prósent þeirra elstu.
74-87%
Íslendinga eru ánægð í
vinnunni.
10%
þeirra elstu kaupa
notuð föt en þriðjung-
ur hinna yngstu.
Kristinn Haukur
Guðnason
kristinnhaukur
@frettabladid.is
27%
24%
52%
66%
73%
76%
48%
34%
Telur þú þig trúaða(n)
eða ekki trúaða(n)?
15-24
ára
25-40
ára
41-56
ára
57-75
ára
n Tel mig trúaða(n)
n Tel mig ekki trúaða(n)
Hversu miklar áhyggjur hefur
þú af andlegri heilsu þinni?
15-24
ára
25-40
ára
41-56
ára
57-75
ára
n Mjög litlar n Frekar litlar n Hvorki né
n Frekar miklar n Mjög miklar
13%
12%
25%
35%
18%
27%
25%
27%
27%
24%
23%
24%
27%
27%
23%
12%
16%
11%
4%
3%
Hversu miklar áhyggjur hefur
þú af líkamlegri heilsu þinni?
15-24
ára
25-40
ára
41-56
ára
57-75
ára
n Mjög litlar n Frekar litlar n Hvorki né
n Frekar miklar n Mjög miklar
13% 30% 28% 24%
4%
19%
12%
26%
33%
24%
25%
20%
24%
11%
10% 29% 23% 32%
7%
6%
Hversu miklar áhyggjur hefur
þú af fjárhag þínum?
15-24
ára
25-40
ára
41-56
ára
57-75
ára
n Mjög litlar n Frekar litlar n Hvorki né
n Frekar miklar n Mjög miklar
21% 27% 24% 20%
7%
33% 28% 21% 15%
4%
11%
12%
21%
29%
29%
22%
30%
25%
9%
11%
Hversu mörg glös af áfengi
drekkur þú á viku að jafnaði?
15-24
ára
25-40
ára
41-56
ára
57-75
ára
n Ekkert n Minna en eitt glas
n 1-3 glös n 4 glös eða meira
7%
40%
14%
18%
20%
24%
32%
31%
26%
29%
30%
25%
25%
23%
26%
29%
Ungt fólk hefur áhyggjur
af andlegri heilsu sinni og
drekkur orkudrykki, en
það eldra er hamingjusamt
og drekkur áfengi. Þetta er
meðal þess sem kemur fram í
ítarlegri mælingu Prósents á
íslenskum kynslóðum.
SAMFÉLAG Ný mæling Prósents
sýnir reginmun á kynslóðum
Íslendinga þegar kemur að afstöðu,
áhyggjum og líferni fólks á sumum
sviðum, en merkilega lítinn á
öðrum. Til að mynda eru áhyggjur
af andlegri heilsu langtum meiri hjá
yngri kynslóðum en hjá þeim eldri,
og er sá munur í tugum prósenta.
Hins vegar eru áhyggjur af líkam-
legri heilsu nokkuð svipaðar.
„Við vildum meðal annars sjá
hvernig þessi yngsta kynslóð sem er
að koma upp er að hegða sér, til þess
að fyrirtæki og stofnanir sem við
vinnum með geti áttað sig betur á
viðhorfi þeirra og vera betur í stakk
búin til að uppfylla þarfir þeirra.
Einnig höfum við fundið fyrir mik-
illi eftirspurn stjórnenda á íslensku
kynslóðamælingunni hjá okkur,“
segir Trausti Heiðar Haraldsson,
framkvæmdastjóri Prósents.
Yngstu með mestar áhyggjur
Fyrst var unnið með rýnihópa til
að móta spurningarnar sem lagðar
voru fyrir fólk á öllu landinu í sumar
og haust. Svörunum, um 1.600 tals-
ins, vigtuðum með tilliti til kyns,
búsetu og f leiri hluta, var dreift á
fjórar kynslóðir: Z-kynslóðina (15 til
24 ára), Y-kynslóðina (25 til 40 ára),
einnig betur þekkta sem aldamóta-
kynslóðina, X-kynslóðina (41 til 56
ára) og Uppbyggingarkynslóðina
(57 til 75 ára), sem á ensku kallast
Baby Boomers.
„Athyglisvert er að mælingin
sýnir mjög mismunandi mun út frá
því sem spurt var um og veitir góða
innsýn inn í hugarheim Íslendinga,“
segir Trausti.
Tæplega helmingur landsmanna,
40 til 45 prósent í öllum fjórum kyn-
slóðunum, hefur litlar áhyggjur af
líkamlegri heilsu sinni og í kringum
fjórðungur hvorki né. Kynslóða-
munurinn er lítill en athygli vekur
að elsta fólkið hefur minnstu
áhyggjurnar, aðeins 24 prósent hafa
frekar miklar áhyggjur og 4 mjög
miklar. Þessi hópur hefur hins vegar
mestar áhyggjur af Covid-19, enda í
mesta áhættuhópnum. 36 prósent
57 til 75 ára hafa miklar áhyggjur.
Konur hamingjusamari
Kynslóðabilið er mjög skarpt þegar
kemur að áhyggjum af andlegri
heilsu. 43 prósent þeirra yngstu
hafa miklar áhyggjur, en 31 prósent
litlar. Til samanburðar hafa 15 pró-
sent þeirra elstu miklar áhyggjur af
andlegri heilsu sinni, en 62 prósent
litlar. Konur hafa almennt meiri
áhyggjur af heilsu sinni, líkamlegri
og andlegri, einkum konur á höfuð-
Mældu muninn á milli íslenskra kynslóða
Niðurstöður úr nokkrum mælingum Prósents
Aldamóta-
kynslóðin
(Millennials)
og Uppbygg-
ingarkynslóðin
(Baby Boomers)
eru ólíkar, en
eiga líka margt
sameiginlegt.
FRÉTTABLAÐIÐ/
GETTY
borgarsvæðinu sem aðeins hafa
grunnskólapróf.
Fjárhagsáhyggjur leggjast einn-
ig þyngra á konur en karla. 33 pró-
sent kvenna á aldrinum 41 til 56 ára
hafa miklar áhyggjur af peningum
samanborið við 22 prósent karla.
Áhyggjurnar eru almennt minni hjá
fólki með háskóla- eða iðnmenntun.
Þessi kynjamunur í áhyggjum
endurspeglar hins vegar ekki ham-
ingju fólks samkvæmt mælingunni,
því að f leiri konur sögðust ham-
ingjusamari en karlar. Munurinn
var þó ekki mjög mikill og almennt
séð mælist hamingja þjóðarinnar
mjög hátt.
81 prósent elstu kynslóðarinnar
er hamingjusamt en aðeins 3 pró-
sent óhamingjusöm. Eini hópurinn
þar sem fleiri mældust óhamingju-
samir er karlar 25 til 40 ára með
grunnskólapróf, það er 41 prósent
á móti 35.
Karlar drekka líka meira áfengi en
konur, einkum eldri karlar. 37 pró-
sent karla 41 til 56 ára drekka 4 glös
eða meira á viku, en aðeins 15 pró-
sent kvenna. Yngsti aldurshópurinn
drekkur áberandi minnst og 40 pró-
sent þeirra aldrei. Hjá yngsta hópn-
um snerist hins vegar kynjahlut-
fallið við og karlar drekka minna.
Langflestir borða kjöt
Þegar spurt var um mataræði voru
f lestar grænmetisætur og græn-
kerar (vegan) í tveimur yngstu kyn-
slóðunum, þó aðeins samanlagt
6 prósent í hvorri kynslóð. Græn-
kerar finnast varla á landsbyggðinni
nema í yngsta aldurshópnum, 3 pró-
sent. Hlutfall þeirra kjöttegunda
sem fólk neytir er nokkuð svipað,
á bilinu 84 til 95 prósent þegar um
er að ræða fisk, alifugla-, lamba- og
nautakjöt en á milli 73 til 79 prósent
þegar kemur að svínakjöti.
Þrátt fyrir að svo margir neyti
dýraafurða hefur meirihluti lands-
manna áhyggjur af umhverfis-
málum. 71 prósent 15 til 24 ára hafa
áhyggjur af hlýnun jarðar, þar af 32
prósent mjög miklar.
Hlutfallið er hátt hjá eldri kyn-
slóðum líka en lægst hjá 41 til 56
ára, 58 prósent. Þetta er einnig kyn-
slóðin sem er síst viljug til þess að
greiða meira fyrir umhverfisvænar
vörur. 31 prósent sagði beinlínis
nei við þeirri spurningu, en hlut-
fallið var á milli 23 til 26 prósent hjá
hinum kynslóðunum.
Þegar kemur að trú mátti sjá yngri
kynslóðirnar trúa langtum minna á
æðri máttarvöld en eldri. 24 prósent
25 til 40 ára telja sig trúuð, en rúm-
lega tvöfalt f leiri, 49 prósent, eru
þó í þjóðkirkjunni og 21 prósent í
öðrum söfnuðum. Þriðjungur hinna
elstu telur sig trúlausan en aðeins 11
prósent eru utan trúfélaga. n
10 Fréttir 9. desember 2021 FIMMTUDAGURFRÉTTABLAÐIÐ
9. desember 2021 FIMMTUDAGURFRÉTTASKÝRING FRÉTTABLAÐIÐ