Fréttablaðið - 09.12.2021, Qupperneq 16

FÓKUS Á HJARTA LANDSINS 9. desember 2021 FIMMTUDAGUR
Ólafur Már
Björnsson
augnlæknir og
ljósmyndari
Tómas
Guðbjartsson
hjartaskurð­
læknir og náttúru­
unnandi
Við miðjan norðanverðan Eyjafjörð er Kaldbakur, tignar-
legt fjall sem iðulega er snævi þakið efst og speglast fallega
í firðinum. Hann er jafnframt eitt hæsta fjallið við norðan-
verðan fjörðinn og tilheyrir svokölluðum Látrafjöllum sem
teygja sig norður Flateyjarskaga og skilja að Fjörður frá
Eyjafirði. Neðan Kaldbaks er Grenivík, snoturt kauptún
með um þrjú hundruð íbúa.
Kaldbakur sést vel frá Akureyri og hefur löngum veitt
norðlenskum rithöfundum og skáldum innblástur. Þannig
kallaði Davíð Stefánsson frá Fagraskógi hann sitt „heilaga
fjall“ og Hannes Pétursson hefur líkt honum við hvítabjörn
sem liggur fram á lappir sínar. „Hann er úr grjóti og hryggur
hans gnæfir í tæplega 1.200 m hæð yfir sjó. Einhver nefndi
dýrið Kaldbak fyrir löngu. Kaldbakur tekur á sig hregg og
svalvinda norðanáttar, og þess sér stað: túnin eru sæl með
sig í Eyjafirði og lognið verður rjómaþykkt á innfirðinum. Í
öllu logninu og veðurblíðunni heyrast hinir rödduðu sam-
hljóðar í máli fólksins skýrar en annars væri!“.
Tindur Kaldbaks var ein af sjö orkustöðvum á Íslandi
sem sjáandinn Erla Stefánsdóttir heitin kortlagði, en
hinar voru Snæfellsjökull, Mýrdalsjökull, Snæfell, Hlöðu-
fell, Herðubreið og Hofsjökull sem var höfuðorkustöðin.
Fyrrum var einnig sagt að Norðlendingar hafi farið upp á
Kaldbak til að skyggnast eftir hafís, sem var þeirra versti
óvinur og þeir óskuðu norður og niður ef til hans sást.
Af tindinum er einstakt útsýni yfir allan Eyjafjörð, inn í
Svarfaðardal og Hörgárdal, og á góðum degi glittir einn-
ig í Skjálfanda, Mývatnsfjöll og jafnvel Herðubreið. Efst er
varða sem hlaðin var af landmælingamönnum danska her-
foringjaráðsins árið 1914, og talin vísir fyrstu landmælinga
á Íslandi.
Kaldbakur er auðveldur uppgöngu og tekur gangan
báðar leiðir í kringum 5 klst. Hann er einnig frábært
fjallaskíðafjall en brekkurnar ofan Grenivíkur eru þægi-
legar uppgöngu og snjóflóðahætta lítil. Annar valkostur
er að taka snjóbíl upp á tindinn, en síðla vetrar og á vorin
er boðið upp á slíkar ferðir frá Grenivík. Oftast er skíðuð
sama leið niður, en vant fjallaskíðafólk í góðu formi getur
bætt við útúrdúrum niður í Fjörður eða norður að stór-
fenglegri Látraströnd við Eyjafjörð. Reyndar þarf þá að
skinna aftur upp á hvítabjörninn, en þar er jú orkustöð og
batteríin hlaðin. Síðan er haldið áfram eftir hrygg bangsa
niður að Grenivík. n
Orkumikill
hvítabjörn
Kaldbakur (1197 m), til hægri, er eitt hæsta fjallið við austanverðan Eyjafjörð og er syðstur tilkomumikilla Látrafjalla sem rísa upp af Látraströnd, og sjást svo vel frá Dalvík. MYND/ÓMB
Kaldbakur er frábært fjallaskíðafjall og þarna finna flestir brekkur við sitt hæfi. MYND/ÓMB
Það kemur ekki á óvart að Kaldbakur hafi veitt skáldum og málurum innblástur en í kringum þennan snævi krýnda
bangsa er miðnætursólin óvíða fallegri. MYND/RÍKHARÐUR BERGSTAÐ JÓNASSON