Morgunblaðið - 10.11.2021, Blaðsíða 13

13
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 10. NÓVEMBER 2021
Mývatn Vetur konungur hefur bankað á dyrnar en hefur þó að mestu verið stilltur. Fallegt var í vikunni við Mývatn, þar sem hestur á hæð var einn og yfirgefinn.
Steinar Garðarsson
Aðeins ári eftir að
hafa náð kjöri sem for-
seti Bandaríkjanna og
tæpum tíu mánuðum
eftir að hafa tekið við
embætti er Joe Biden
búinn að missa tiltrú
meirihluta kjósenda.
Nærri tveir af hverj-
um þremur vilja ekki
að hann sækist eftir
endurkjöri árið 2024. Í
nýlegri könnun sem Suffolk-
háskólinn gerði fyrir USA Today
kemur fram að aðeins 38% kjósenda
eru ánægð sem störf hans sem for-
seta, en 59% eru óánægð. Staða
varaforsetans er jafnvel enn verri.
Kamala Harris hefur heldur ekki
náð árangri í hugum Bandaríkja-
manna. Aðeins 28% eru ánægð með
störf hennar, 51% ósátt en 21%
óákveðið.
Um fjórir af hverjum tíu sem
lögðu Biden lið í kosningunum fyrir
ári vona að hann bjóði sig ekki fram
að nýju. Í áðurnefndri könnun segj-
ast 44% óháðra kjósenda hafa orðið
fyrir vonbrigðum með forsetann en
aðeins 6% sögðu hann hafa staðið
undir væntingum. Forsetinn er í
frjálsu pólitísku falli.
Þótt enn séu þrjú ár til næstu for-
setakosninga eru demókratar farnir
að hafa verulegar áhyggjur. Nær
útilokað er að Joe Biden verði aftur
í kjöri, ekki aðeins vegna þess hve
illa hann hefur haldið á málum inn-
anlands og utan, held-
ur ekki síður vegna
andlegrar og líkam-
legrar heilsu, sem virð-
ist hraka hratt. Stjarna
varaforsetans hefur
hrapað og því ólíklegt
að Kamala Harris hafi
pólitíska burði og hæfi-
leika til að leiða demó-
krata til sigurs 2024.
Forseti glataðra
tækifæra
Áhyggjur demó-
krata minnkuðu ekki í liðinni viku.
Glenn Youngkin, frambjóðandi
repúblikana, var kjörinn ríkisstjóri
Virginíu, þvert á spár. Í forseta-
kosningunum á síðasta ári hafði Bi-
den yfirburði yfir Donald Trump í
Virginíu – hlaut liðlega 54% at-
kvæða.
Niðurstaða ríkisstjórakosninga í
New Jersey var lítið betri fyrir
demókrata. Biden hafði um 16% for-
skot á Trump fyrir ári. Nú náði sitj-
andi ríkisstjóri demókrata rétt að
merja sigur á frambjóðanda repú-
blikana og þingforseti öldunga-
deildar ríkisþingsins úr röðum
demókrata var felldur. Edward
Durr, 58 ára gamall vöruflutn-
ingabílstjóri og frambjóðandi repú-
blikana, hafði þingforsetann undir.
Kosningasjóður Durrs hefði ekki
dugað fyrir nokkrum miðum á fjár-
öflunarkvöld demókrata. Hann
sneið sér stakk eftir vexti og gerði
eigin kosningamyndbönd á farsíma.
Áhrifamenn innan Demókrata-
flokksins líkja úrslitunum í Virginíu
og New Jersey við hamfarir – flóð-
bylgju. Þeir óttast að flokkurinn
missi meirihluta í fulltrúadeild
Bandaríkjaþings í nóvember á kom-
andi ári og hugsanlega einnig í öld-
ungadeildinni. Gerist það verður
veikburða forseti enn veikari og for-
setatíðar hans verður minnst sem
ára glataðra tækifæra.
Fréttaritið Politico heldur því
fram að repúblikanar gætu varla
verið betur í stakk búnir til að end-
urheimta a.m.k. meirihluta full-
trúadeildarinnar. Flest sé að leggj-
ast með þeim; vaxandi óánægja með
forsetann og uppstokkun mikil-
vægra kjördæma.
Pollrólegur á hliðarlínunni
Á hliðarlínunni bíður Donald
Trump og sýnist pollrólegur. Fari
kosningarnar á næsta ári vel fyrir
Repúblikanaflokkinn eru allar líkur
á því að hann muni gefa kost ár sér
sem frambjóðandi flokksins í for-
setakosningunum 2024. Þá verður
hann 78 ára gamall (Biden verður
79 ára 20. nóvember næstkomandi).
Þrátt fyrir allt sem á undan er
gengið er staða Trumps sterk innan
flokksins og fáir tilbúnir til að etja
kappi við hann í forkosningum. Re-
públikönum hefur ekki tekist að
finna arftaka Reagans og Jacks
Kemps – íhaldsmanna með hið
meyra, blæðandi hjarta. Trump er
andstæða alls þess sem þeir tveir
stóðu fyrir.
Jack Kemp var maður drenglynd-
is og sá mögulega bandamenn í póli-
tískum andstæðingum til að vinna
að hagsmunum almennings. Reagan
og Kemp sýndu hvernig hægt var
með bjartsýni á efnahagslega fram-
tíð að ná eyrum og stuðningi kjós-
enda sem áður höfðu fylgt demó-
krötum að málum – allt frá
verkamönnum til minnihlutahópa,
frá fátækum fjölskyldum stórborg-
anna til millistéttarinnar. Draum-
urinn var að rífa fjölskyldur úr fá-
tæktargildrum stórborganna með
því að tryggja ódýrt húsnæði þar
sem félagslegar íbúðir væru undir
stjórn íbúanna sjálfra og að þeir
ættu möguleika á að eignast hús-
næðið. Fyrir nokkrum árum lýsti ég
Jack Kemp sem „góða hirðinum“
sem var óþreytandi að minna
flokkssystkini sín á skyldur þeirra
að vinna að almannaheill og huga
sérstaklega að minnihlutahópum,
láglaunafólki og þeim sem orðið
hafa undir í lífsbaráttunni. Hann
taldi að hver og einn hefði skyldur
gagnvart náunganum. Hið meyra,
blæðandi hjarta hefur aldrei slegið í
brjósti Trumps.
Biden ryður brautina
fyrir Trump
Það væri gráglettni örlaganna ef
Joe Biden, með dapurri frammi-
stöðu sem forseti, verður til þess að
ryðja brautina að nýju fyrir Donald
Trump að Hvíta húsinu. Trump var
ellefti forseti Bandaríkjanna sem
ekki náði endurkjöri en hann gæti
skrifað nýjan kafla í stjórnmálasög-
una og endurtekið það sem aðeins
einum hefur tekist áður: Grover
Cleveland var kjörinn 22. forseti
Bandaríkjanna 1884 en laut í lægra
haldi fjórum árum síðar fyrir Ben-
jamin Harrison. En Cleveland sneri
aftur í Hvíta húsið eftir kosningar
1892. Hann er eini forsetinn sem
hefur endurheimt forsetaembættið
eftir „pólitíska útlegð“.
Mikið vatn á eftir að renna til
sjávar áður en gengið verður að
kjörborði í forsetakosningum. En
undirstraumarnir eru hagstæðir
fyrir Trump. Sagan frá 1892 gæti
endurtekið sig og þá hlýtur Trump
að senda manninum sem felldi hann
úr stóli forseta fyrir réttu ári sér-
stakt þakkarskeyti fyrir að gera
honum kleift að vinna pólitískt afrek
sem talið var útilokað að endurtaka.
En að óbreyttu mun sagan ekki
minnast Bidens eða Trumps sem
forseta sameiningar og innblásturs,
heldur sundrungar og sundurlyndis,
– hvors með sínum hætti. Banda-
ríkin eiga betra skilið.
Eftir Óla Björn
Kárason » Sagan frá 1892 gæti
endurtekið sig og þá
hlýtur Trump að senda
manninum sem felldi
hann úr stóli forseta
fyrir réttu ári sérstakt
þakkarskeyti.
Óli Björn Kárason
Höfundur er alþingismaður
Sjálfstæðisflokksins.
Forseti í frjálsu falli