Saga - 2018, Page 12

Brúðkaup Hólmfríðar og Jóns var haldið 4. september 1636.
kvonarmundur hans var fimm hundruð hundraða, þar á meðal
jörðin Ögur, en Þórunn móðir Hólmfríðar gaf með henni þrjú hundr -
uð hundraða, þar af eitt hundrað í silfri. Samanlagt var með gjöf
þeirra hjóna því að andvirði tæplega 50 meðaljarða og þau í hópi
með allra auðugasta fólki landsins.17
Tæpri viku fyrir brúðkaupið tók Jón við Vatnsfirði í Ísafjarðar -
djúpi og embætti prófasts í norðurhluta Ísafjarðarsýslu og Stranda -
sýslu. Leið Jóns að Vatnsfirði var nokkuð hlykkjótt. Sr. Gísli Einars -
son, bróðir Odds biskups, hélt staðinn á undan Jóni en Ari í Ögri
lagði sig allan fram um að sonur hans fengi þetta brauð. Hinn 28.
maí 1634 fékk Jón vonarbréf fyrir Vatnsfirði, svo hann fengi stað inn
á eftir sr. Gísla. Lögðu þeir feðgar allt kapp á það við sr. Gísla að
hann myndi sleppa staðnum sem fyrst en á það féllst hann ekki.
Gekk það svo langt að bróðursonur og nafni Gísla, Gísli Oddsson
Skálholtsbiskup skarst í leikinn. Hann ritaði bréf til Ara 13. febrúar
1635. Af bréfinu má lesa að Ari hafi ýjað að því við biskup að
Vatnsfjarðarstaður sé illa og óvirðulega haldinn og því þurfi sr. Gísli
að víkja. Biskup biður þá feðga að vera þolinmóða og segir að hann
hafi ráðlagt sr. Gísla að halda staðinn þangað til að hann hafi örugga
vist annars staðar og nefnir Stað á Reykjanesi sem fýsilegan kost.18
Þetta létu þeir feðgar ekki segja sér tvisvar og var Jón kominn
með loforð Pros Mundt höfuðsmanns fyrir Stað á Reykjanesi einum
mánuði síðar. Nú gæti hann skipt við sr. Gísla á brauðum. Hann
féllst á það 17. maí þá um vorið á móti því að Jón kæmi yngsta syni
hans í skóla á sinn kostnað og sýna Gísla mildi við afhendingu
staðarins ásamt fleiru. Um þetta leyti lýstu sóknarmenn í Vatnsfirði
því yfir að þeir vildu fá Jón sem sinn prest, líklega að undirlagi Ara.
Hinn 16. júlí 1635 stóð höfuðsmaðurinn við gefið loforð frá því í
mars og veitti Jóni Stað á Reykjanesi. Beið Jón ekki boðanna heldur
krafðist þess þá þegar að býtta brauðunum og fá Vatnsfjörð. Sr. Gísli
gunnar marel hinriksson10
17 Til samanburðar má geta þess að um aldamótin 1700 voru einungis sex jarðeig-
endur sem áttu yfir fimm hundruð hundraða. Hannes Þorsteinsson, „Annáll
séra Jóns prófasts Arasonar í Vatnsfirði“, Annálar 1400–1800. 3. bindi (Reykja -
vík: Hið íslenska bókmenntafélag 1933–1938), bls. 4; Bragi Guðmundsson,
Efnamenn og eignir þeirra. Athugun á íslenskum gósseigendum í Jarðabók Árna og
Páls og fleiri heimildum. Ritsafn Sagnfræðistofnunar 14. Ritstj. Jón Guðnason
(Reykjavík: Sagnfræðistofnun 1985), 40–41, 54; Einar Laxness: Íslandssaga A–Ö.
1. bindi (Reykjavík: Vaka-Helgafell 1995), bls. 213.
18 Lbs. Lbs. 1648 4to, bls. 21–23.
NÝ_Saga haust 2018 .qxp_Saga haust 2004 - NOTA 19.10.2018 18:45 Page 10