Bibliotheca Arnamagnæana - 01.10.1955, Page 13
INDLEDNING
De oversættelser af de to bibelske visdomsbøger Ecclesiasticus
og Prouerbia Salomonis, der er foretaget af den første lutherske
biskop i Skålholt, Gissur Einars s on (t 1548), er de rigest over-
leverede dele af Det gamle testamente i den islandske reforma-
tionsbibel, der udkom i trykken på Holar i året 1584.
Som det påvises i afhandlingen To bibelske visdomsbøger og
deres islandske overlevering (Bibliotheca Arnamagnæana vol.
XVI), er det den nedertyske bibeloversættelse fra 1541, der har
været hovedforlæg for oversættelsen af disse to bøger.
Desværre kendes nu ikke længer Gissur Einarssons eget
manuskript. Men Stockh. perg. 4to, nr. 10 oplyser i slutnings-
kolofonen til Ecclesiasticus (side 200), at oversættelsen af denne
bog er afsluttet den 7. december 1545, og i slutningskolofonen
til Proverbierne (side 320), at disse er oversat i året 1546.
Disse oplysninger må antagelig føres umiddelbart tilbage til
biskop Gissurs eget manuskript. Af de formodentlig ret talrige
afskrifter af oversættelsen, der må have verseret på Island i det
16. århundrede, er endnu bevaret relativt mange, delvis dog kun
som fragmenter, jfr. oversigten side XVI.
Oversættelserne af de to visdomsbøger blev første gang trykt
på Holar i 1580, jfr. Halldor Hermannsson Icelandic Books of
the Sixteenth Century, Islandica vol. IX, Ithaca, New York 1916,
s. 25—26, dog uden at oversætterens navn omtales. Allerede fire
år senere udkom oversættelserne igen, denne gang optaget i
biskop Gubbrandur Porlakssons foliobibel (,,Gu8brandsbiblia“,
Hålar 1584).
I nærværende udgave er teksten i Stockh. perg. 4to, nr. 10
trykt som hovedtekst. Gengivelsen tilsigter at udgøre en såvidt
mulig bogstavtro, let læselig kopi af håndskriftet, ikke tyn-
get af de mange fejl, som afskriveren har gjort sig skyldig i,