Fréttablaðið - 03.08.2022, Síða 13

Fjölmargir eru fastir á
leigumarkaði, í hús-
næði sem leigt er á
okurverði, og getur
fólk sig hvergi hreyft
því það er ekki um
neitt val að ræða.
Svo virðist sem afar erfitt sé að fá
íbúðir leigðar á sanngjörnu verði í
því árferði sem ríkir nú á leigumark-
aði og gildir þá einu hvað kostaði
að byggja þær. Ef stjórnvöld ætla að
stuðla að hagkvæmu húsnæði verð-
ur þess vegna að setja einhverjar
kvaðir um leiguverð íbúðarinnar.
Markaðslögmálin ráða ferðinni og
allur húsnæðisskortur veldur því
að leigusalar geta leigt húsnæði á
okurleigu.
Tvennt gagnast okkur öllum,
leigjendum og kaupendum, og það
er nægt framboð af húsnæði og að
það takist að ná verðbólgunni niður.
Hagkvæmt húsnæði, og hús-
næði af öllum gerðum, sárvantar
í Reykjavík. Í raun má segja að
sveitarfélögin uppfylli ekki 14. gr.
laga um húsnæðismál. Við blasir að
auka þarf framboð á lóðum. Byggja
þarf í hverfum þar sem er rými og
innviðir sem þola fjölgun íbúa. Sem
dæmi er hægt að byggja af krafti í
Grafarvogi en þar eru skólar sem eru
ekki enn fullsetnir. Sama er hægt að
segja um Úlfarsárdalinn.
Fjölmargir eru fastir á leigu-
markaði, í húsnæði sem leigt er á
okurverði, og getur fólk sig hvergi
hreyft því það er ekki um neitt val
að ræða. Nú liggur fyrir að engin
þeirra íbúða sem eru til sölu á
höfuðborgarsvæðinu um þessar
mundir fellur undir skilyrði hlut-
deildarlána. „Hreyfing á fjölskyldu-
fólki út af leigumarkaði er um eitt
prósent,“ að sögn Guðmundar H.
Arngrímssonar, formanns Samtaka
leigjenda, sem segir enn fremur í
fjölmiðlum „að verðið á ódýrustu
eignunum [hafi] haldið áfram að
rjúka upp“. Þetta sýnir að það eina
sem virkar til lengdar er að framboð
og eftirspurn á opnum markaði sé
í jafnvægi. Það er talsvert í land að
svo verði enda hefur verið sofið á
verðinum í fjöldamörg ár.
Flokkur fólksins vill tryggja
öryggi leigjenda og réttindi þeirra
Hægt er að tryggja sanngjarna leigu
með ýmsum hætti. Ein leið er með
óhagnaðardrifnum rekstri hús-
félaga sem standa utan við markað-
inn og er þá átt við að verði afgangur
af rekstrinum renni hann til neyt-
endanna en ekki til fjárfesta eða
eigenda. Þannig myndi hagnaður í
óhagnaðardrifnu leigufélagi nýtast
til lækkunar húsaleigu.
Fleiri leiðir koma til álita. Sú hug-
mynd hefur verið rædd á meðal
okkar í Flokki fólksins að lögfesta
samskonar kröfur um greiðslumat
um leigusamninga og gilda um
lánasamninga. Þannig yrði tryggt
að enginn þyrfti að búa við íþyngj-
andi húsnæðiskostnað í formi leigu.
Hvernig er hægt að tryggja sanngjarnan leigumarkað?
Kolbrún
Baldursdóttir
oddviti Flokks
fólksins í borgar-
stjórn Reykjavíkur
Þar sem stór hluti leigjenda býr nú
þegar við íþyngjandi húsnæðis-
kostnað myndi það jafnframt skapa
hvata fyrir leigusala til að stilla
leiguverði í hóf því annars myndu
þeir ekki fá neina leigjendur. Þetta
úrræði mætti skoða með opnum
huga.
Réttindi leigjenda, sem ætlað er
að tryggja húsnæðisöryggi þeirra,
eru lögbundin. Til að efla þau rétt-
indi þyrfti að gera lagabreytingar
á Alþingi. Flokkur fólksins er í
stjórnarandstöðu á Alþingi og í
borgarstjórn og hefur barist fyrir
réttindum leigjenda á báðum stöð-
um. Flokkur fólksins í borgarstjórn
hefur ítrekað komið inn á galla
þéttingarstefnu meirihlutans en
örsmáar íbúðir á þéttingarreitum
eru dýrar, hvort sem er til kaups
eða leigu.
Ójöfnuður í samfélaginu hefur
aukist mikið síðustu ár. Lágtekju-
fólk greiðir allt að 70% af ráðstöf-
unartekjum sínum í leigu. Á meðan
ástandið er svo slæmt þarf að auka
beinan stuðning við leigjendur í
formi húsnæðisbóta. Það er hlut-
verk stjórnvalda að tryggja sann-
gjarnt leiguverð í samræmi við
greiðslugetu leigjenda og vill Flokk-
ur fólksins skoða að setja á leiguþak
eins og víða tíðkast í löndum sem
við berum okkur helst saman við.
AirBnb-væðing og autt húsnæði
Varla er hægt að ræða um leigu-
markaðinn án þess að minnast á
AirBnb-væðinguna og hversu langt
á að ganga í takmörkun hennar.
Erlendis eru fordæmi fyrir því að
hreinlega banna slíka starfsemi á
svæðum þar sem er skortur á hús-
næði fyrir almenna borgara. Eitt-
hvað er einnig um auð hús og eru
sum þeirra auð vegna þess að þau
þarfnast mikilla endurbóta. Yfir-
völd geta sett skilyrði um búsetu
eða lagt gjöld á eigendur fasteigna
sem láta eignir sínar standa auðar
lengi án lögmætrar ástæðu. Að
sama skapi þarf að setja skilyrði um
að í kjölfar úthlutunar lóðar skuli
vera búið að byggja á lóðinni innan
tilskilins tíma.
Líta þarf til margra átta í þess-
um efnum en mest um vert er að
tryggja óhagnaðardrifnum íbúða-
og leigufélögum aðgang að hag-
kvæmum lóðum þannig að þau geti
nýtt sér stofnfjárframlög ríkisins.
Með því að stórauka framboð á
leiguíbúðum og búseturéttaríbúð-
um í húsnæðis-samvinnufélögum
má draga úr sveif lum á húsnæðis-
markaði.
Aukið framboð og aukin fjöl-
breytni á rekstrarformi dregur úr
vægi fjárfesta og spákaupmanna á
íbúðamarkaðnum. n
MIÐVIKUDAGUR 3. ágúst 2022 Skoðun 13FRÉTTABLAÐIÐ