Rit Mógilsár - 2021, Blaðsíða 7

Rit Mógilsár 7
Eignarnámsbætur
Úrskurðir matsnefndar eignarnámsbóta fyrir árin
1976-2019 voru sóttir á vef Stjórnarráðsins19. Valdir
voru úrskurðir sem vörðuðu eignarnám á landi. Fyrir
99 úrskurði frá og með árinu 1982 var skráð hver
krafðist eignarnáms, heiti jarðar, póstnúmer, stærð
hins eignarnumda lands, bótafjárhæð fyrir landið,
heildarbætur og kostnaður vegna matsins.
Landverðslíkanið notar vísitölu neysluverðs með
grunn 198120 og meðalfermetraverð einbýlishúsa
sem birt var frá og með árinu 198221. Með gjaldmiðils-
breytingu árið 1981 voru tvö núll tekin af krónunni.
Giska mætti á gildi fyrir vísitölu neysluverðs fyrir 1982
út frá eldri vísitölum en það vantar grunn um þróun
fasteignaverðs sem er sambærilegur við fermetra-
verð einbýlishúsa frá 1982 hjá Þjóðskrá Íslands. Því
takmarkast greiningin við úrskurði eftir 1982 nema
um almenn atriði er varða landverð.
Fyrir hvern úrskurð var reiknað verð skv. landverðs-
líkani ásamt leiðréttingarfasta. Bótafjárhæð fyrir
landið22 var borin saman við reiknað verð samkvæmt
landverðs líkaninu. Greiningin takmarkaðist við úr-
skurði um verðmæti minnst 0,5 ha landspildna.
Þannig voru íbúðarhúsalóðir og áþekkir smáblettir
undan skildir í samanburðinum.
Eftir skoðun gagnanna var matsgerðum skipt í tvo
flokka út frá fjárhæð bóta fyrir eignarnumið land yfir
eða undir 3 milljónum23 á verðlagi 2019. Úrskurðaðar
landbætur í hvorum hópi fyrir sig voru bornar við
spáð gildi með landverðslíkaninu og úrskurðir fyrir
10 ára tímabilið 2010-2019 voru skoðaðir sérstaklega.
Notað var línulegt aðhvarf til að bera úrskurði mats-
nefndar eignarnámsbóta um landverð (y-ás) við
áætluð gildi samkvæmt landverðslíkaninu fyrir
sama landskika (x-ás). Við greininguna var not-
uð aðferð Piñeiro et al. (2008) til að meta hvort
hallatala línunnar viki marktækt frá 1 og skurð-
punktur línunnar á y-ásnum viki marktækt frá 0
(hallatala 1 og skurðpunktur 0 sýna fullkomið sam-
ræmi). Kerfisbundin skekkja í samanburðinum
var metin með misræmisgildi fyrir skekkju í skurð-
punkti (Ubias), skekkju í hallatölu (Uß-1) og tilviljana-
kenndan breytileika (Ue) samkvæmt Smith & Rose
(1995) sem lýst var í Paruelo et al. (1988) og í Jónsson
& Snorrason (2018).
Landrenta
Upplýsingar um stærðir hrossahaga, fjölda hrossa í
stóði, landstærð á hvert hross, greiðslur fyrir haga-
göngu að sögn bæði seljenda og kaupenda, tíðni
eftirlitsferða með hrossum í haga og tíðni salt-
gjaf ar hrossa voru sóttar í ritgerð Sigrúnar Eddu
Halldórsdóttur (Halldórsdóttir 2014). Auk þess feng-
ust upplýsingar um greiðslur fyrir hagagöngu og
heygjöf 8-15 hrossa á útigangi árin 1989-2019 úr
bókhaldi tveggja hestamanna sem voru báðir í
langtímaviðskiptum við sama jarðeiganda í Flóa-
hreppi. Landrenta af leigu lands til hagagöngu
hrossa var metin sem hreinar tekjur á ári umfram
gjöld deilt með landverði. Hagaganga er oftast
beitar afnotin eingöngu en kostnaður við heygjöf er
rukk aður sérstaklega enda breytilegur eftir tíðarfari
(Tekju- og kostnaðarforsendur og útreikningur í
Viðauka 2).
Formúlur og tölfræði
Þekkingarvél WolframAlpha (https://www.wolfram-
alpha.com/), WolframAlpha LLC, var notuð við stærð-
fræðilausnir. Fervikagreining og hluti aðhvarfs grein-
ingar var unnin í STATISTICATM software, Kernel release
5.5 A, © 1984-1999 by StatSoft, Inc. Hluti aðhvarfs-
grein ingar og myndir voru gerðar í Sigma Plot for
Windows Version 11.0 Build 11.2.0.5. Copy right© 2008
Systat Software Inc.
19 https://www.stjornarradid.is/gogn/urskurdir-og-alit-/$Lisastic
Search/Search/?SearchQuery=&Ministries=&Committee=
Matsnefnd+eignarn%c3%a1msb%c3%b3ta&Year=
20 Sjá hagstofan.is
21 Sjá skra.is
22 Án kostnaðar vegna matsins eða sérstakra bóta vegna óhagræðis
eða annars sem tengist framkvæmdum á landinu.
23 Bótafjárhæð án tillits til landstærðar (ekki hektaraverð).