Skessuhorn - 09.03.2022, Blaðsíða 22

MIÐVIKUDAGUR 9. MARS 202222
Símenntunarmiðstöð Vesturlands
og Félag eldri borgara á Akra­
nesi og í nágrenni munu á næst­
unni bjóða eldri borgurum á Akra­
nesi (60 ára og eldri) upp á nám­
skeið í tölvulæsi, næringu og slök­
un. Námskeiðin eru öll ókeypis fyr­
ir þátttakendur. Námskeið í tölvu­
læsi er fyrst á dagskrá. Alls verð­
ur boðið upp á námskeið fyrir sex
hópa í tölvulæsi, eða 48 þátttak­
endur og kennsla fyrir fyrsta hóp­
inn hefst í dag, miðvikudag, þann
9. mars klukkan 16. Kennt verður
á miðvikudögum og fimmtudögum
klukkan 16 til 18, alls fjögur skipti,
tvær klukkustundir í senn í húsnæði
Félags eldri borgara að Dalbraut 4.
Í námskeiðinu fá þátttakendur
kynningu á ýmsum þáttum tölvu­
læsis. Í fyrsta hluta er fjallað um
rafræn skilríki og notkun þeirra
á þeim síðum sem krefjast þeirra.
Annar hluti snýr að notkun heima­
banka og stafrænum viðskiptum
í netverslunum þar sem einnig er
fjallað um öryggi í fjármálavið­
skiptum á netinu. Þriðji hluti snýr
að samfélagsmiðlum og efnisveit­
um og hluti af því er nethegðun og
rýni í efni, þ.e. að geta borið kennsl
á falsfréttir, auglýsingar, falska not­
endur og svik á netinu. Lokahlut­
inn snýr að notkun tölvupósts, raf­
rænna skilaboða, ýmissa nýtilegra
forrita og smáforrita og netleitar.
Fyrsti hópurinn verður nokkurs
konar prufuhópur og því auglýs­
ir FEBAN aðeins eftir þátttakend­
um á Facebook. Aðeins er pláss fyr­
ir átta þátttakendur á hverju nám­
skeiði, og því er mikilvægt að þeir
sem skrá sig skuldbindi sig í að
mæta í öll fjögur skiptin en taki
ekki pláss frá öðrum. Þeir sem skrá
sig eftir að fullt er orðið í hópinn
verða í forgangi á næstu námskeið
en þurfa þó aftur að skrá sig þegar
þar að kemur, til að staðfesta skrán­
ingu sína. Tímasetningar á þeim
námskeiðum eru ekki fast mótað­
ar en reiknað er með að hafa eitt til
tvö námskeið í viðbót á vorönn og
svo hin í haust.
Þegar þessu námskeiði lýkur
verður síðan boðið upp á næringar­
fræðinámskeið og svo eftir páska
verða einn til tveir hópar í viðbót
í tölvulæsi og einnig verður boðið
upp á slökunarnámskeið. Nánari
upplýsingar um þau námskeið
verða gefnar síðar.
Þeir sem vilja skrá sig geta gert
það inn á facebook síðu FEBAN
með því að skrifa athugasemd
við færsluna og gefa upp farsíma­
númer. Leiðbeinandinn, Ívar Örn
Reynisson, frá Símenntunarmið­
stöð Vesturlands, mun síðan hafa
samband við þátttakendur í síma
til að fá frekari upplýsingar og gefa
frekari leiðbeiningar. vaks
Föstudaginn 25. febrúar síðast­
liðinn varði Sigurður Trausti Kar­
velsson doktorsritgerð sína í líf­
og læknavísindum við Lækna­
deild Háskóla Íslands. Ritgerðin
ber heitið: „Kerfislíffræðileg efna­
skiptagreining á brjóstaþekjufrum­
um við bandvefsumbreytingu.“
Tíðindamaður Skessuhorns heyrði
í Sigurði Trausta eftir athöfnina og
spurði m.a. hvort hann gæti sagt
lesendum frá því í stórum dráttum
um hvað ritgerðin og rannsóknir
hans fjalla um og hverju þetta get­
ur áorkað í framtíðinni.
Starfar nú hjá Alvotech
Sigurður Trausti er fæddur 1992
og því fremur ungur að vera kom­
inn þetta langt að geta titlað sig
doktor í sinni fræðigrein. Hann er
sonur þeirra Karvels L. Karvels­
sonar og Hrefnu Sigurðardóttur
á Akranesi. „Ég er í sambúð með
Margréti Helgu Isaksen hjúkr­
unarfræðinema og búum við í eldri
hluta Akraneskaupstaðar. Saman
eigum við hina fjögurra ára Ást­
hild i Leu og eins árs Harald Óla.
Áhugamálin mín hafa lengi tengst
vinnunni minni. Það má segja að
námið mitt og vinna síðustu árin
hafi mótað áhugamálin að miklu
leyti og hef ég eytt miklu púðri í að
auka skilning minn og getu í for­
ritun og gagnavísindum. Þess utan
hef ég áhuga á matseld og líkams­
rækt og nýlega hef ég tekið upp á
því að hlusta á hljóðbækur,“ seg­
ir Sigurður Trausti. Síðasta haust
hóf hann störf hjá lyfjafyrirtækinu
Alvotech, þar sem hann vinnur hjá
R&D að búa til líkön fyrir fram­
leiðsluferla lyfja.
Líf- og sameindalíf-
fræði varð fyrir valinu
„Eftir útskrift úr Grundaskóla á
Akranesi fór ég í Fjölbrautaskóla
Vesturlands þar sem náttúrufræði­
braut varð fyrir valinu. Eftir út­
skrift þaðan tók ég eitt ár í lífeinda­
fræði við Háskóla Íslands, en skipti
svo yfir í lífefna­ og sameindalíf­
fræði við sama skóla árið 2012. Ég
kláraði BS gráðu í því og hélt beint
áfram í meistaranám hjá Haraldi
Halldórssyni við Læknadeild Há­
skóla Íslands þar sem ég rannsak­
aði boðskipti æðaþelsfruma. Sum­
arið 2017 byrjaði ég svo í dokt­
orsnámi undir handleiðslu Óttars
Rolfssonar og Steins Guðmunds­
sonar hjá Kerfislíffræðisetri Há­
skóla Íslands.
Beinist að að rannsókn-
um á brjóstakrabba-
meini
Doktorsritgerð Sigurðar
Trausta beinist að rannsóknum
á brjóstakrabbameini. „Doktors­
ritgerðin fjallar um rannsókn­
ir á þeim efnaskiptabreytingum
sem eiga sér stað við bandvefsum­
breytingu. Bandvefsumbreyting
er þroskunarfræðilegt ferli sem
krabbameinsfrumur nýta sér við
myndun meinvarpa,“ segir Sig­
urður Trausti. „Ritgerðin byggir
á þremur vísindagreinum. Fyrsta
greinin fjallar um 13C samsæt­
ugreiningu á efnaskiptamengi
brjóstaþekjufrumna fyrir og eft­
ir bandvefsumbreytinguna. Þar
fundum við að frumurnar breyta
nýtingu sérstakra næringarefna
samhliða ferlinu sem hefur mark­
tæk áhrif á svörun þeirra við lyfj­
um sem hindra mTOR kínasann.
Önnur greinin fjallar um notkun
efnaskiptalíkana til að spá fyrir um
heildræna breytingu í efnaskipta­
kerfinu samfara bandvefsum­
breytingu. Þessi líkön spáðu því
að við bandvefsumbreytinguna
yrði töluverð breyting á efnaskipt­
um kólesteróls, ásamt því að mikil­
vægi ensímsins ASL fyrir lifun fru­
manna myndi aukast. Við stað­
festum þessar spár með frumulíf­
fræðilegum tilraunum og notuð­
um svo líkönin í að greina gögn
frá brjóstakrabbameinssjúkling­
um. Í þriðju greininni skoðuðum
við próteinmengjagögn úr brjósta­
þekjufrumunum fyrir og eft­
ir bandvefsumbreytinguna ásamt
brjóstaþekjufrumum þar sem búið
var að oftjá æxlisgenið HER2.
Greining á gögnunum benti á
að jákvætt samband væri á milli
magns ensímsins GFPT2, sem er
hluti af fjölsykruefnaskiptum fru­
manna, og bandvefsumbreytingar­
stöðu þeirra. Ennfremur sýndum
við fram á að sama ensím hefði
mikilvægu hlutverki að gegna í
svörun frumanna við oxunarálagi.“
Margþættur sjúkdómur
Brjóstakrabbamein er margþættur
sjúkdómur þar sem boðskiptaferli,
genatjáning, efnaskiptaferli og
vaxtarferli í brjóstavef eru gölluð.
Sjúkdómurinn veldur dauða yfir
600.000 einstaklinga í heiminum á
ári hverju. Með því að rannsaka líf­
fræðilegt ferli í eðlilegum brjósta­
vef fæst betri innsýn í meinafræði
brjóstakrabbameins. Í ritgerð Sig­
urðar Trausta var einblínt á þrosk­
unarfræðilegt ferli sem nefnist
bandvefsumbreyting sem talin er
nauðsynleg fyrir myndun mein­
varpa. Sérstaklega var einblínt
á efnaskiptabreytingar samhliða
þessu ferli í brjóstaþekjufrumum.
Andmælendur við doktorsvörn­
ina voru Dr. Vignir Helgason, dós­
ent við University of Glagow, og
Dr. Jason Locasale við Duke Uni­
versity School of Medicine. Um­
sjónarkennari og leiðbeinandi var
Óttar Rolfsson prófessor og með­
leiðbeinandi Steinn Guðmunds­
son prófessor. Auk þeirra sátu í
doktorsnefnd Margrét Þorsteins­
dóttir prófessor, Skarphéðinn
Halldórsson og Þórunn Rafnar,
yfirmaður krabbameinsrannsókna
ÍE. Þórarinn Guðjónsson, prófess­
or og deildarforseti Læknadeildar,
stjórnaði athöfninni sem fram fór í
hátíðarsal Háskóla Íslands.
se
Húsnæði eldri borgara á Akranesi á Dalbraut 4. Ljósm. vaks
Námskeið í boði fyrir eldri borgara á Akranesi
Varði doktorsgritgerð í rannsóknum sem
snúa að brjóstakrabbameini
Rætt við Skagamanninn Sigurð Trausta Karvelsson
Systkini Sigurðar Trausta héldu honum smá veislu að lokinni doktorsvörninni. Frá
vinstri: Karvel Lindberg, Ólafur, Andri, Sigurður Trausti, Olgeir og Dóra Marín.
Sigurður Trausti Karvelsson.
Sigurður Trausti og Margrét Helga með börnum sínum, þeim Ásthildi Leu og
Haraldi Óla.