Læknablaðið - 01.03.2022, Page 22

134 L ÆKNABL AÐIÐ 2022/108
voru allir greindir sem B. cereus, allir voru penisillín­ónæmir og
í 4/7 var saga um neyslu vímuefna í æð, tveir voru með illkynja
sjúkdóma og einn með liðsýkingu í kjölfar liðástungu.
Fjöldi jákvæðra ræktana eftir árum er sýndur á mynd 1 en þær
voru flestar árið 2009. Nýgengi ífarandi sýkinga af völdum Bacillus
yfir tímabilið reiknast sem 1,4 tilfelli/100 þúsund íbúar/ári að með­
altali.
Meðferð
Hlutfall ónæmra og næmra stofna milli flokkanna staðfest sýking,
möguleg sýking og mengun var borið saman. Þegar samanlagður
fjöldi í flokkunum möguleg sýking og staðfest sýking var borinn
saman við hópinn mengun voru aukin gagnlíkindi (odds ratio, OR)
að bakteríustofnar í flokkunum staðfest sýking og möguleg sýk­
ing væru ónæmir fyrir penisillíni (OR 3,7, 95% öryggisbil 1,1­15,9,
p=0,02).
Þar sem bakterían var talin staðfestur sýkingarvaldur var
reynslumeðferð breytt eða valin í samræmi við niðurstöður næm­
isprófa með tilliti til Bacillus í 16/26 tilfellum og 5/10 tilfell um hjá
þeim sem voru taldir með mögulega sýkingu. Þegar ræktunar­
niðurstöður lágu fyrir var algengasta lyfjavalið vankómýsín og
klindamýsín.

Umræður
Sýkingar af völdum baktería af ættkvíslinni Bacillus eru fremur
sjaldgæfar og erfitt getur reynst að skilja á milli raunverulegrar
sýkingar og mengunar. Í þessari rannsókn var leitast við að leysa
úr þessu með samræmdum skilmerkjum sem eru í anda þeirra
skilmerkja sem notuð hafa verið til greiningar á hjartaþelsbólgu
og kennd við Duke­háskóla.15 Eins og vænta mátti var mikill
meirihluti þessara jákvæðu ræktana talinn mengun, en engu að
síður voru 36 tilfelli talin vera staðfest eða möguleg sýking. Sams
konar úttekt var gerð í Frakklandi á 57 sjúklingum með sýkingu af
völdum Bacillus cereus en ekki var farið yfir jákvæðar blóðræktanir
og greint á milli sýkingar eða mengunar.16 Önnur rannsókn var
R A N N S Ó K N
gerð í Japan og sýndi mengun í 42% tilvika en þar var ekki lýst
hvers konar skilmerki greindu milli sýkingar og mengunar.17
Niðurstöður rannsóknarinnar benda til þess að Bacillus hafi
valdið tilfellum af alvarlegum sýkingum hér á landi undanfarin
ár. Til stóð að greina á milli sýkingar og mengunar en nauðsynlegt
þótti að bæta við þriðja flokknum „möguleg sýking” fyrir tilfelli
þar sem þetta lá ekki ljóst fyrir. Ástæða þess var að í nokkrum til­
fellum var einungis tekið eitt sett af blóðræktunum og því erfiðara
að skilja á milli sýkingar og mengunar. Hjá þremur einstaklingum
(sem annaðhvort voru taldir með staðfesta eða mögulega sýkingu)
ræktaðist bakterían úr liðvökva í kjölfar aðgerðar á hné. Þess kon­
ar sýkingum af völdum Bacillus hefur verið lýst.18 Skurðaðgerðir,
ísetning aukahluta og önnur inngrip voru algengir áhættuþættir í
okkar rannsókn og er það í samræmi við erlendar niðurstöður.10,11,16
Nýgengi ífarandi sýkinga af völdum B.cereus hefur ekki verið
skoðað áður svo höfundum sé kunnugt og er okkar lýðgrundaða
nálgun á nýgengi því sú fyrsta sem birt er.
Í áðurnefndri rannsókn frá Japan reyndist dánartíðni eftir sýk­
ingu af B. cereus vera 20%.17 Hins vegar var einungis einn sjúkling­
ur talinn hafa látist af sýklasótt vegna Bacillus í okkar rannsókn, hjá
honum ræktaðist bakterían tveimur dögum fyrir andlát og einnig
við krufningu. Mögulega var um sömu tegund/stofn að ræða en
ekki var hægt að segja til um það á þeim tíma, því að stofninn
var ekki geymdur og því ekki hægt að greina síðar. Með tilkomu
MaldiTof­massagreinis á sýkladeild árið 2017 er nú mögulegt að
tegundagreina sýni á nákvæmari hátt en áður. Sú lága dánartíðni
sem hér er birt gæti skýrst af því að stór hluti þeirra með staðfesta
eða mögulega sýkingu voru einstaklingar sem notuðu vímuefni í
æð, eða 14/26. Rannsóknir hér á landi hafa sýnt að einstaklingar
með vímuefnavanda látast sjaldan í kjölfar sýkinga af þessu tagi
en ástæða þess er ekki fyllilega þekkt.
Meðal þeirra 26 sem taldir voru með staðfesta sýkingu reyndist
bakterían ónæm fyrir penisillíni meðal 24/26 og hjá 7/10 meðal
þeirra sem taldir voru með mögulega sýkingu (tafla IV). Þar sem
B.cereus er ónæmur fyrir penisillíni2 þóttu niðurstöðurnar áhuga­
verðar. Sérstaka athygli vekur að stofnar af Bacillus sem voru
mögulegir eða staðfestir sýkingarvaldar í þessari rannsókn voru
Mynd 1. Fjöldi ræktana frá blóði, heila- og
mænuvökva og liðvökva þar sem Bacillus
ræktaðist á árunum 2006-2018. Rauður litur
táknar staðfesta sýkingu, gulur táknar mögu-
lega sýkingu og grænn táknar mengun.