Heilbrigðisskýrslur - 02.12.1972, Page 35

Var hún fyrsta lærða ljósmóðir á Islandi. Ekki verður séð, að
komið hafi verið á fót fæðingastofnun í landinu af ljósmæðrum né
læknum fyrr en rúmum 80 árum síðar.
Eæðingaheimili l.iósmæðra,
fyrsta fæðingaheimili, sem sögur fara af, var stofnað af
Sólveigu Pálsdóttur í Vestmannæyóum árið 1848. Sólveig var vel
menntuð ljósmóðir á þeirra tima mælikvarða, hafði hún numið ljós-
®æðrafræði I Kaupmannahöfn. Rak Sólveig heimilið I tvö ár, en
Þá. var það lagt niður vegna f járskorts. I sambandi við þetta
fæðxngaheimili má geta >ess, að stífkrampi hafði verið landlægur
f Vestmannaeyjum fram til þessa tíma og kom hart niður einmitt á
nýfæddum börnum. JJanski læknirinn Schleisner, sem dvaldist þar
Um tima, lét I samráði við Sólveigu hætta þeirri venju að leggja
ungbarnafatnað til þerris á jörðina innan um lundahamina, en lét
Þess I stað þurrka barnaþvótt á snúrum. Við þessa ráðstöfun eina
saman lækkaði ungbarnadauði I Vestmannaeyjum að stórum mun.
Næsta fæðingáheimili, sem höfundum hefur tekist að afla heim-
ilda um, var fæðingaheimili með tveim rúmum, sem kona að nafni
J(5nlna Jónsdóttir setti á fót að Baldursgötu 20 árið 1929.
Rak hún heimili þetta 1 tvö ár. Var það ætlað ógiftum, umkomulausum
®æðrum. Jónlna var ekki ljósmóðir að menntun, en frú Helga Níels-
dóttir ljósmóðir tók á móti þeim börnum, sem þar fæddust.
A áratugnum eftir 1930 og næsta áratug þar á eftir var komið
á f<5t 1 Reykjavík stærri fæðingastofnunum á vegum ljósmæðra. Arið
Þ932 setti Asa Asmundsdóttir ljósmóðir á stofn fæðingaheimili við
T3arnargötu. Fékk hún sjúkráhúsleyfi og var stofnunin nefnd Sól-
heimar. Voru fljótlega teknir inn aðrir sjúklingar en sængurkonur,
en um nokkurra ára skeið hafði Asa fæðingastofu og 2 rum fyrir
sængurkonur 1 sjúkráhúsinu.
Helga Níelsdóttir ljósmóðir, hóf rekstur fæðingáheimilis að Eiríks-
götu 37 i Reykjavík árið 1933 ( 25.dúní ). Er það fyrsta fæðinga-
Þeimilí I landinu, sem byggt var sem slíkt.
33