Heilbrigðisskýrslur - 03.12.1994, Page 55

Ef skapa á fólki möguleika á að vinna fyrir atvinnuleysisbótum þurfa atvinnurekendur að
bæta laun þeirra svo að þau nægi til ffamfærslu.
Aö deila störfum og launum með öðrum
í Bandaríkjunum þar sem atvinnuleysi er "landlægt" hefur stefnan "deildu með þér starfi og
launum" áu vaxandi fylgi að fagna. Mætti huga að þessu fyrirkomulagi ef atvinnuleysi verður
langvinnt hér á landi.
Aðrir möguleikar
• Ungt fólk sinni nokkurra mánaða eða árs samfélagsþjónustu. Sú aðgerð yrði sjálfsagt
umdeild.
• Eldra fólk sinni störfum við samhjálp nokkum u'ma.
• Allir taki 1-2 ár "launað ffí" á aldrinum 50-70 ára meðal annars til þess að búa sig undir
eftirlaunaævi.
• Atvinnulaust ungt fólk geti stundað nám án þess að missa atvinnuleysisbætur.
Skuldbreytingar banka
í nágrannalöndunum gilda lög um skuldbreytingu fyrir þá er sannarlega verða fyrir
alvarlegum áföllum t.d. alvarlegum veikindum eða langtíma atvinnuleysi. Gerð er áædun um
greiðsluhæfni viðkomandi til 5 ára. Þeim er skulda er áætlaður framfærslueyrir og allar
"ónauðsynlegar" eigur eru seldar. Áhersla er lögð á að greitt sé af upprunalegu láni og síðan
vöxtum, síðan eru skuldir felldar niður. Eins og nú er komið eiga margir tæplega fyrir vöxtum
en lánið hækkar stöðugt og framtíð skuldara er í óvissu.
Kostnaður þjóðfélagsins
Vegna vaxandi atvinnuleysis er kostnaður þjóðfélagsins mikill. Fyrir utan allan óbeinan
kosmað greiðir ríkið um 250 milljónir á mánuði í atvinnuleysisbætur eða um 3 milljarða á ári
ef svo fer fram sem horfir. Þetta er óarðbær fjárfesting og ætti að verja til atvinnuskapandi
starfa. Sjálfsagt finnst sumum sem þrengt sé að athafnafrelsi sínu en brýnt er að allir þegnar
eigi rétt til þess að starfa sem fullgildir aðilar í þjóðfélaginu. Annars blasir við að hér á landi
búi "tvær þjóðir" Önnur situr við nægtaborð en hin við eldstóna. Friðsæld mun ekki ríkja í
landinu.
53