Heilbrigðisskýrslur - 03.12.1994, Page 83

Á íslandi hófust sjónvarpssýningar fyrir 1970. Á árunum 1971-1990 fjölgaði morðum og
manndrápum yfir90% miðað við tímabilið 1951-1970.132
Mynd 61:
Manndráp af ásetningi á íslandi
Allt landiö
Þar af f
Reykjavlk
Bamalæknasamtök í Bandaríkjunum hafa ráðlagt að sjónvarpsáhorf bama verði takmarkað
við 1-2 klukkustundir á dag. Með hliðsjón af þessum niðurstöðum var því spáð að 10-15 ámm
eftir að sjónvarp var leyft í S-Afríku (1975) yrði svipuð þróun þar. Þessi spá rættist því að á
árunum 1975-1987 fjölgaði morðum þar um 130%. Samhliða morðum varð svipuð fjölgun á
nauðgunum og árásum. Vissulega kemur fleira til sem áhrif getur haft á þessa þróun, s.s.
fátækt, innanlandsátök o.fl.
Á íslandi hófust sjónvarpsútsendingar fyrir 1970. Á árunum 1971-1990 fjölgaði morðum og
manndrápum yfir 90% miðað við tímabilið 1951-1970. Þó að margt hafi breyst í skólum til
batnaðar er vaxandi áreitini og jafnvel ofbeldistilhneiging þar verulegt áhyggjuefni foreldra og
kennara. Nú gera böm og unglingar ekki upp sakimar vegna meintra ávirðinga "maður gegn
manni" heldur áreitir gjaman hópur einn af tilefnislausu og jaðrar oft við misþyrmingu sem
ekki tíðkaðist áður. Alþekkt er að mörg böm/unglingar kaupi sér vemd af skólafélögum gegn
ofbeldi. Hvaðan skyldi þessi siður eiga upptök sín?
Á íslandi og Kanada hefur almenn velmegun aukist. Þessar þjóðir búa ekki við þá
óheillavænlegu efnahagsþróun sem orðið hefur í Bandaríkjunum og innanlandsátök eins og í S-
Afríku.
Eigi að síður hefur þróunin orðið svipuð í þessum málum á íslandi og Kanada og að framan
greinir þó að nokkur stigsmunur sé þar á. Ekki má skoða tengsl milli ofbeldismyndasýninga
annars vegar og hins vegar áreitni og ofbeldi í daglegu lífi, sem sönnuð orsakatengsl með
beinum tölfræðilegum líkum, en óneitanlega hljóta framangreind tengsl að vekja okkur til
umhugsunar.
Slysavamaráð íslands og landlæknir hafa skrifað fjölmiðlum og óskað eftir að sýningar á
ofbeldismyndum verði takmarkaðar eftir mætti. Jafnframt hefur verið óskað eftir að fleiri
samtök láti frá sér heyra um þetta mál.
81
L