Fréttablaðið - 08.12.2022, Blaðsíða 39
BÆKUR
Máltaka á stríðstímum
Natasha S.
Fjöldi síðna: 59
Útgefandi: Una útgáfuhús
Kristján Jóhann Jónsson
Máltaka á stríðstímum er fallegur
skáldskapur sem á rætur í rauna-
legu stríði. Bókin skiptist í kaflana:
1. Að tala, 2. Að skrifa, 3. Að hlusta
og 4. Að skilja. Í þeim kafla eru síð-
urnar auðar. Það hefur ljóðmæland-
anum ekki tekist enn þegar bókin
kemur út. Leiðin til skilnings er hins
vegar tvímælalaust að tala, skrifa og
hlusta.
Nokkuð langt ljóð í bókinni
heitir Götukrakkar. Þar er bernskan
teiknuð upp í mildum litum en í
baksýn er alltaf eitthvað tengt hern-
aði og mannvígum. Jafnvel í hinni
sælu bernsku leynist stríðsveira for-
tíðarinnar. Það er farið á rúlluskauta
í stóra Sigurgarðinum, eftir göngu-
stígum sem tengjast f lugmönnum
úr stríðinu, skriðdrekahermönnum
og skæruliðum; það er hlaupið milli
granítbrjóstmynda við hetjustíg,
komið að gröf óþekkta hermanns-
ins og broddsúlu sem rís til himins,
áletruð nöfnum byltingarmanna.
Lokalínur ljóðsins eru þversögn:
„við trúðum á bjarta framtíð barin
með kylfum.“
Fjölskylda í molum
Í ljóðum Natöshu birtist f jöl-
skyldan í molum. Árásargjarnir
draumar um móðurina sem virðist
afneita hörmungunum, faðirinn
veikur og þreyttur í leit að lyfjum,
sambandið við systurina er rofið.
Tungumálið er brostið eins og sést
í ljóði sem kallast Nútímasamtöl.
Það sem þörf væri að ræða er ein-
faldlega of sorglegt til þess að segja
það. Hugsanirnar er hvorki hægt að
orða né hlusta á. Það er ekki hægt
að skilja þó að óhjákvæmilegt sé
að tala, skrifa og hlusta. Er málið
tekið af mönnum á stríðstímum
eða þurfa menn að glíma við mál-
töku á ný vegna þess að öll merking
er niðurbrotin og ónýt? Sennilega
gildir hvort tveggja og titill ljóða-
bókarinnar er tvíbentur.
Ný merking tungumáls
Á baksíðu ljóðabókarinnar standa
þessi orð: „Ótti og hatur eru aðal-
vopn áróðurs. Ég vel að vera óhrædd
og elska.“ Í þessu held ég einmitt
að sé fólgin sú „máltaka á stríðs-
tímum“ sem bókin fjallar um. Ef og
þegar þolendum stríðsógna tekst að
elska og víkja frá sér ótta og hatri
mun tungumálið fá merkingu á ný.
Hvort sem það er nýtt tungumál í
nýju landi f lóttamanns eða gamla
tungumálið sem missti merkingu
sína frammi fyrir stríðsglæpum og
ómennsku.
Málfar og myndmál í ljóðabók-
inni Máltaka á stríðstímum er veru-
lega aðlaðandi og gott íhugunarefni.
Stundum fær tungumálið á sig súrr-
ealískan blæ, eins og í ljóðinu Rústir.
Það tengist augljóslega efni þessa
kvæðis sem fjallar um skrifræðið. n
NIÐURSTAÐA: Falleg og vönduð
ljóðabók sem glímir við þann
harm sem sprettur af stríði og
leitar svara við því hvernig sé hægt
að vera til þegar merkingunni með
lífi okkar hefur verið eytt.
Ást og kjarkur
Natasha S. hlaut Bókmenntaverðlaun Tómasar Guðmundssonar fyrir hand-
ritið að Máltöku á stríðstímum síðasta október. FRÉTTABLAÐIÐ/ERNIR
Happdrætti SÍBS er hornsteinn
framkvæmda á Reykjalundi
12. flokkur 2022
Útdráttur 6. desember 2022
PENINGAVINNINGAR kr. 100.000
PENINGAVINNINGAR kr. 500.000
AUKAVINNINGAR kr. 100.000AÐALVINNINGUR kr. 5.000.000
PENINGAVINNINGAR kr. 50.000
PENINGAVINNINGAR kr. 25.000
VÖRUÚTTEKT kr. 30.000
V I N N I N G A S K R Á
Tryggðu þér miða á sibs.is eða í síma 560 4800 Afgreiðsla vinninga hefst þann 20. desember 2022
Birt án ábyrgðar um prentvillur
1671
2710
2849
3591
3623
4673
4778
4969
4997
6859
7741
8482
9431
10176
10863
13179
17869
18691
19689
19841
19962
22212
22997
24710
25918
26260
27271
29040
29508
29537
29565
30130
30171
30373
30899
30917
30998
31584
32894
33931
34296
34795
36743
37759
38368
39976
40058
40158
41693
42302
42617
43003
44042
44062
44662
44982
45568
46554
47880
48037
48979
50506
50725
53771
53794
54833
55982
56335
58431
59551
60761
61022
61640
63233
63410
63446
63596
65438
65537
65905
66426
66514
66966
67015
67349
68314
68728
69228
69330
70043
71631
73232
77176
77479
77937
78048
78585
78932
79272
79876
572
767
1868
1931
2310
2323
2572
2878
3004
4402
5120
5694
5708
6375
6523
7261
7296
7382
7975
8577
8931
9319
10062
10545
11094
11283
11512
11918
12214
12401
12496
12965
13918
15059
15500
15576
15877
15958
16397
16608
16613
16863
17267
17677
18510
18649
18960
19045
20659
21636
21920
22285
23174
23592
23796
23957
24099
24251
24384
24557
24771
24798
24879
24915
25433
26612
26914
26919
27609
27791
29354
30335
30545
31568
31583
32603
32816
32882
33689
33906
34023
34225
34745
35333
35960
36039
36657
36974
37594
37895
38488
38539
38814
39990
40386
40527
40618
40752
41363
41389
42445
42446
42569
42789
43147
43938
43971
44184
44426
45003
45055
45061
45862
45914
46379
47130
47370
47387
48606
48841
49305
49438
49476
49506
49797
51748
52392
52608
53086
53329
53660
53939
54552
54832
55322
55655
55678
56030
56727
56785
57455
57670
58016
58587
58623
58625
58795
58882
59056
59365
59594
59664
60104
60113
60440
60937
61081
62661
63490
63648
63768
64335
65100
65181
65607
65755
66230
67750
67865
68312
68460
68678
68771
68847
68861
68947
69902
70570
70602
72025
72324
73269
73376
73725
74480
74504
74814
75161
75455
75497
76205
76215
76792
76908
77444
77583
77834
78246
79072
79533
56
89
163
309
359
414
482
499
504
532
698
795
796
797
872
888
916
995
1275
1306
1357
1441
1448
1541
1744
1811
1869
1949
2076
2191
2252
2255
2298
2619
2841
2924
2969
2983
3030
3123
3141
3174
3184
3185
3321
3445
3479
3508
3600
3727
3834
3869
3907
3955
3993
4301
4524
4855
4872
4996
5048
5156
5178
5234
5282
5285
5314
5324
5413
5451
5546
5565
5609
5794
5853
5896
6007
6143
6441
6827
6833
6924
6929
6972
7094
7135
7226
7466
7595
7650
7653
7745
7839
8202
8291
8300
8445
8508
8515
8713
8809
8821
8842
8858
8969
9046
9059
9095
9240
9400
9414
9964
9977
10043
10159
10171
10190
10315
10460
10529
10542
10657
11022
11126
11198
11215
11252
11513
11537
11713
11802
11868
12106
12174
12508
12605
12692
12849
12879
13000
13067
13118
13213
13274
13281
13356
13873
13898
14109
14228
14265
14475
14479
14490
14591
14603
14696
14711
14715
14734
14923
14941
15199
15255
15298
15339
15546
15699
15815
15878
15986
16171
16183
16316
16437
16566
16631
16716
16757
16914
17252
17333
17421
17613
17700
17720
17802
17818
17938
18000
18014
18071
18080
18108
18123
18135
18293
18403
18471
18482
18514
18789
18849
18910
18983
19194
19315
19391
19401
19533
19998
20270
20423
20563
20580
20582
20748
20802
20821
20877
21033
21357
21799
21932
21975
22011
22068
22291
22368
22387
22555
22848
23342
23482
23560
23565
23660
23828
24148
24351
24415
24522
24549
24675
24758
24977
25025
25043
25165
25269
25412
25680
25747
25771
25821
25921
26091
26126
26148
26417
26422
26476
26486
26699
26761
26836
27027
27072
27126
27458
27620
27646
27847
27998
28135
28229
28304
28394
28565
28613
28897
28943
29267
29326
29331
29504
29579
29610
29869
30025
30066
30200
30314
30419
30825
31677
31701
31742
31807
32299
32348
32426
32654
32705
32740
32769
32779
33126
33347
33701
33703
33740
34008
34113
34347
34501
34621
34774
35086
35146
35168
35235
35263
35697
35743
35824
35916
36102
36148
36217
36245
36374
36447
36611
36784
36868
36910
37045
37128
37277
37381
37509
37592
37614
37822
37920
37981
37983
38027
38277
38297
38300
38470
38683
38928
38941
38982
39363
39376
39418
39544
39559
39626
39819
39885
39961
39989
40061
40269
40279
40343
40460
40529
40826
40900
40908
41089
41703
41789
42062
42085
42090
42140
42360
42448
42471
42526
42541
42543
42581
42588
42676
42678
42780
42894
43017
43491
43508
43568
43639
43709
43795
43800
44071
44111
44208
44608
44633
44675
44736
44852
44969
45024
45096
45287
45674
45769
45938
45978
46012
46115
46265
46576
46666
46693
46800
47117
47143
47353
47495
47748
48212
48298
48593
48629
48644
48748
49376
49489
49812
49953
50121
50187
50317
50601
50810
50898
50992
51289
51315
51377
51451
51493
51562
51723
51797
51962
52277
52378
52703
53234
53438
53654
53680
53694
53758
53852
53893
53908
54230
54433
54473
54515
54684
54849
54945
54948
55032
55268
55425
55543
55620
55652
55755
55864
55899
56013
56149
56220
56405
56555
56567
56579
56581
56671
56770
56806
56930
56956
56969
56987
57056
57388
57413
57476
57559
57595
57862
57891
57907
57961
58074
58086
58091
58270
58330
58488
58648
58738
58880
58971
59020
59129
59336
59341
59537
59730
60039
60108
60285
60299
60765
60907
60979
61019
61451
61733
61743
61823
62034
62097
62310
62546
62577
62654
62955
62987
63229
63990
64062
64412
64861
64874
64973
64987
65093
65215
65403
65407
65544
65586
65754
66145
66218
66595
66617
66620
66642
66723
66917
67013
67052
67108
67622
67941
67991
68003
68049
68232
68564
68667
68717
68851
68917
68937
69112
69143
69271
69351
69429
69554
69558
69739
69765
69829
69908
69964
70018
70129
70273
70350
70417
70448
70642
71034
71089
71151
71418
71495
71586
71597
71884
71993
72099
72170
72172
72283
72337
72363
72364
72629
73068
73201
73233
73403
73591
73604
73706
73823
73960
73962
74086
74311
74344
74392
74578
74644
74887
74905
75143
75179
75575
75605
75698
75763
75909
76007
76037
76077
76136
76162
76165
76210
76515
76543
76689
76860
76933
76950
77003
77358
77376
77384
77482
77650
77674
77811
77847
77952
78078
78251
78257
78297
78306
78390
78488
78502
78528
78541
78544
78604
78649
78924
78948
78968
79031
79041
79195
79247
79332
79531
79555
79609
79612
79631
79717
79741
79758
79924
79980
19
76
181
191
492
550
619
697
1013
1064
1223
1228
1354
1355
1360
1489
1539
1583
1798
1865
1892
1925
2139
2419
2458
2514
2942
2973
3156
3207
3460
3561
3598
3682
3908
3989
4003
4014
4064
4198
4481
4573
4580
4679
4708
4727
4760
4906
4985
4992
5303
5312
5344
5424
5432
5523
5589
5650
5727
5909
5974
6161
6168
6180
6321
6571
6641
6726
6792
7055
7106
7210
7321
7351
7410
7631
7854
7983
8093
8142
8378
8387
8394
8419
8493
8535
8737
8891
8920
9004
9099
9132
9437
9466
9539
9649
9748
9834
9854
9904
9969
10000
10114
10203
10309
10391
10500
10656
10798
10947
10979
11032
11365
11648
11663
11758
11942
12080
12196
12267
12457
12541
12546
12660
12674
12724
12778
12909
13089
13592
13623
13769
13925
13930
14001
14129
14216
14307
14518
14551
14671
14686
14721
14787
15306
15344
15453
15456
15628
15741
15757
15780
15795
16186
16267
16334
16649
16793
16891
17040
17070
17204
17215
17228
17382
17459
17487
17535
17549
17652
17842
17954
18220
18242
18336
18418
18749
18797
18820
18942
18953
18993
19041
19053
19091
19228
19268
19605
19796
19924
19943
20162
20246
20313
20359
20458
20531
20595
20681
20816
20827
20959
20963
21023
21034
21157
21207
21219
21465
21626
21639
21699
21893
21915
21923
21962
21991
22154
22391
22456
22550
22554
22625
22701
22974
23089
23351
23368
23510
23552
23679
23734
23833
24114
24119
24129
24537
24589
24604
24824
24897
25052
25215
25241
25416
25448
25483
25484
25504
25554
25627
25711
25874
25900
25945
26237
26285
26317
26384
26388
26458
26479
26481
26576
26734
26741
26810
26814
26911
26943
27049
27109
27164
27427
27456
27474
27801
27828
27899
27931
27950
28032
28200
28319
28747
28974
29137
29148
29208
29254
29544
29683
29706
29749
29909
29916
29943
29961
29963
29965
30048
30080
30273
30606
30641
30708
30805
30828
30912
30919
30922
30935
30945
30991
31533
31549
31882
31989
31995
32123
32199
32237
32287
32410
32468
32471
32611
32641
32763
32818
32941
32953
32977
33086
33094
33185
33200
33374
33388
33567
33610
33665
33735
33893
33914
33945
34068
34102
34137
34218
34339
34405
34524
34683
34783
34794
34912
34993
35252
35341
35778
35818
35819
35826
35965
36080
36341
36552
36634
36783
36860
37051
37059
37144
37210
37286
37625
38030
38035
38117
38355
38386
38461
38468
38574
38619
38674
38765
38840
38876
38939
39019
39112
39129
39271
39308
39331
39342
39368
39402
39507
39753
39804
39887
39931
39940
39952
40033
40091
40125
40135
40233
40244
40261
40292
40331
40398
40494
40557
40703
40767
40852
41023
41049
41278
41373
41614
41885
42028
42036
42114
42246
42301
42393
42415
42516
42773
42854
42896
42986
42999
43016
43052
43305
43411
43432
43486
43522
43566
43569
43601
43669
43730
43745
43843
44865
44869
45007
45013
45041
45112
45118
45357
45457
45513
45556
45632
45734
45839
46121
46144
46146
46212
46476
46569
46714
46876
47174
47186
47248
47255
47284
47482
47566
47609
47660
47894
47967
47976
48029
48045
48185
48309
48315
48369
48476
48577
48763
48802
48958
48980
48981
49338
49353
49366
49461
49792
49824
49829
49840
49912
50093
50099
50110
50326
50341
50552
50572
50904
50911
50919
51023
51035
51071
51094
51101
51111
51249
51373
51487
51678
51697
51707
51769
51871
52003
52149
52195
52271
52273
52354
52383
52390
52702
52882
52976
53015
53124
53143
53202
53297
53335
53485
53525
53598
53764
53775
53777
53979
54073
54192
54285
54306
54535
54686
54705
54723
55084
55263
55407
55473
55517
55660
55732
55857
55916
55917
56085
56160
56257
56312
56336
56372
56394
56615
56747
56816
56937
56977
57178
57309
57312
57513
57588
57659
57758
57764
57772
57820
57832
58042
58046
58055
58151
58202
58258
58486
58496
58519
58582
58822
58835
58925
59116
59197
59201
59270
59381
59588
59627
59703
59742
59868
59886
59967
59973
60044
60225
60351
60423
60486
60509
60520
60657
60745
60803
60822
60832
60953
61032
61051
61154
61276
61534
61587
61592
61632
61653
61678
61708
61770
61841
61917
61941
62017
62124
62139
62242
62280
62298
62330
62402
62507
62655
62736
62992
63277
63430
63555
63591
63897
64113
64245
64263
64317
64605
64650
64679
64713
64830
64881
64944
65137
65164
65547
65592
65844
65884
66030
66068
66125
66165
66324
66359
66561
66585
66610
66743
67048
67234
67264
67273
67290
67527
67563
67584
67657
67891
67896
68041
68063
68244
68342
68356
68415
68437
68585
69216
69252
69356
69424
69458
69524
69534
69560
69586
69642
69655
69747
69757
70082
70542
70652
70798
70833
71021
71069
71075
71078
71103
71185
71253
71394
71437
71445
71690
71699
71977
72120
72142
72221
72227
72390
72674
72730
72739
72767
72782
72928
73048
73081
73092
73301
73305
73329
73420
73481
73664
73743
73769
73837
73849
73855
73944
74129
74172
74439
74465
74493
74731
74879
74911
74927
74972
75075
75276
75331
75382
75557
75685
75781
76008
76047
76614
76666
76746
76781
76852
77083
77165
77183
77219
77271
77297
77341
77397
77427
77474
77515
77639
77652
77708
77820
77825
77860
78047
78093
78126
78255
78386
78551
78618
78765
78786
78902
79054
79057
79309
79386
79651
79775
79963
5309 11616 25369 32621 43053 67466 68206 68932 70966 72654
597595596
FIMMTUDAGUR 8. desember 2022 Menning 23