Fréttablaðið - 20.01.2023, Blaðsíða 8

Ég hef ekki
fengið nein
skilaboð
um það að
pakka
saman.
Það er nú
bara svo að
sá sem
velst til
forystu í
þessu
ráðuneyti
er á
ákveðnu
jarð-
sprengju-
svæði.
Fáir ef nokkrir ráðherrar í
núverandi ríkisstjórn hafa
verið jafn umtalaðir og Jón
Gunnarsson, enda sópar að
honum í viðkvæmum mála-
flokkum í dómsmálaráðu-
neytinu. Stóra spurningin er
þó hvort og hvenær hann er á
förum úr ríkisstjórn.
STJÓRNMÁL Dómsmálaráðuneytið
er ekki lengur að finna á Stjórnar-
ráðsreitnum við Arnarhól, heldur
hafa starfsmenn þess komið sér
fyrir á rúmgóðri hæð í Borgartúni
– og þar tekur Jón Gunnarsson
á móti blaðamanni í köf lóttum
jakkafötum, þess alls líklegur að
bjóða honum upp á neftóbak, en
sér það líklega á svipnum á aðkomu-
manni að hann er lítið gefinn fyrir
pontuna.
Ráðherrann sest makindalega
ofan í hægindastól á skrifstofunni –
og það liggur beinast við að spyrja
hvort hann sé nokkuð á förum.
„Það liggur fyrir að formaður
flokksins hefur boðað breytingar á
ríkisstjórninni. Hvenær það verður
nákvæmlega og hvernig get ég ekki
sagt um. Ég hef ekki fengið nein
skilaboð um það að pakka saman,
hvorki frá f lokksformanninum né
þingflokknum,“ segir hann skýrum
rómi.
Hann telur það ekki farsælt að
skipta um ráðherra í sínum mála-
flokki á þessum tímapunkti, enda sé
hann í miðjum klíðum í veigamikl-
um verkefnum. „Það er óheppilegt
að skipta um hest í miðri á,“ segir
hann ákveðið.
En þessi orð formannsins um inn-
komu Guðrúnar Hafsteinsdóttur
í ríkisstjórnina merkja þá ekkert
endilega að þú þurfir að fara?
„Ég einbeiti mér bara að því að
vinna vinnuna mína og skila góðum
verkum,“ svarar hann um hæl. „Og
það verður bara að skýrast nánar
hvernig þessum breytingum á
ríkisstjórninni verður háttað og ég
veit ekki nákvæmlega hvernig það
verður.“
Ég var þó nokkuð stressaður
Viltu fara?
„Maður er auðvitað í pólitík til að
hafa áhrif. Og þar fyrir utan hef ég
haft óskaplega gaman af þessu stóra
og óvænta verkefni. Ég ætla ekkert
að leyna því að það kom mér mjög
á óvart á sínum tíma að ég skyldi
hafa verið valinn í þetta ráðuneyti
dómsmála. Og það skal segjast alveg
eins og er að ég var þó nokkuð stress-
aður yfir þeim stóru og viðkvæmu
verkefnum sem biðu mín. Það er nú
bara svo að sá sem velst til forystu í
þessu ráðuneyti er á ákveðnu jarð-
sprengjusvæði. Það sést kannski
best á því hvað mannabreytingarnar
hafa verið örar í ráðuneytinu á und-
anförnum árum. Ætli ég sé ekki átt-
undi ráðherrann hér á einum áratug.
Það segir sig sjálft að þetta er óþægi-
legt fyrir starfsfólk og hin mikilvægu
málefni ráðuneytisins.“
Hann segir að þar komi til enn
ein ástæða þess að óheppilegt sé
að skipta um mann í brúnni. „Það
vantar stöðugleika í þetta ráðu-
neyti. Ég er ekki fyrr búinn að koma
mér vel inn í öll f lóknustu mál þess
áður en ég mögulega á að hverfa
á braut,“ segir ráðherrann sem
mörgum hefur sýnst hafa verið í
kapphlaupi við tímann við að koma
breytingum í framkvæmd.
„Ég og aðstoðarmenn mínir
gerðum okkur strax grein fyrir
því að við hefðum mögulega tak-
markaðan tíma til breytinga. Við
þyrftum að hafa hraðar hendur,
enda vildum við koma miklu í verk.
Það var kominn tími á nauðsynlegar
breytingar. Og sumt af því stóð ein-
faldlega í stjórnarsáttmálanum, svo
sem að efla löggæslu og gera átak í
kynferðisbrotamálum.“
Ég lýsi yfir stríði
Hann segist strax í upphafi hafa ein-
sett sér að yfirfara alla veigamestu
málaflokka ráðuneytisins og sett
sér fjögur meginmarkmið; að auka
þjónustu, bæta skilvirkni, nýta fjár-
muni betur og fjölga störfum úti á
landi. „Við höfum verið að nálgast
öll okkar verk út frá þessum megin-
markmiðum,“ segir Jón.
Óheppilegt
að skipta um
hest í miðri á
Jón Gunnarsson
veit ekki hvort
eða hvenær
hann yfirgefur
ráðuneytið. {Ég
hef ekki fengið
nein skilaboð
í þá veru,“
svarar hann um
hæl, „hvorki
frá flokksfor-
manninum né
þingflokknum,“
bætir hann við.
„Þar af leiðandi
er ég ekkert
að pakka hér
saman.“
FRÉTTABLAÐIÐ/
ERnIR
Sigmundur Ernir
Rúnarsson
ser
@frettabladid.is
Hann nefnir fæk k un sýslu-
mannsembætta og sameiningu
hér aðs dóm stóla . „ Með ei nu
sýslumannsembætti mætum við
nútímakröfum um þjónustu og
skilvirkni á stafrænum tímum þar
sem hægt er að vinna verkefnin
víða um land. Mörg verkefnanna
hafa verið ofviða fámennum emb-
ættum. Það sama á við um héraðs-
dómstólana. Þar hefur líka verið
að finna nánast einsmannsstofn-
anir. Með einum dómstóli er bæði
hægt að ef la og styrkja þjónustu
og fjölga störfum heima í héraði.
Og til að tryggja öfluga þjónustu á
landsbyggðinni verða starfsstöðvar
stofnananna sérstaklega lögfestar.“
Svo ræðir hann löggæsluna.
„Þau mál hafa verið mér sérlega
hugleikin,“ segir Jón. „Mönnun
löggæslunnar hefur verið áskorun.
Það hefur hlutfallslega fækkað í
löggæsluliðinu miðað við íbúa-
þróun. En ég hef mætt skilningi hjá
fjárveitingavaldinu til að ef la lög-
gæslu, ásamt rannsókn og saksókn.
Það er áríðandi og mun styrkja öll
átta embættin í landinu.“
Og honum er nokkuð niðri fyrir.
„Ég hef lýst yfir stríði gegn skipu-
lagðri glæpastarfsemi,“ og nú blikar
á tóbakspontuna í kjöltu ráðherra.
„Við erum að fjórfalda getuna til að
greina og rannsaka þau mál, meðal
annars með stórauknu samstarfi á
milli landa.“
Og lögreglan verði að geta varið
sig betur. „Hún býr við hættulegra
umhverfi en áður. Við gleymum
oft vinnuaðstæðum lögreglu-
manna. Við þurfum að hlúa að
öryggi þeirra á tímum þegar vopna-
burður þeirra sem hún þarf að fást
við hefur stóraukist. Og við þurfum
að svara ákalli lögreglumannanna
sjálfra um aukinn varnarbúnað.
Reynslan af raf varnarvopnum
hefur verið góð í öðrum löndum.
Vegna þeirra hefur alvarlegum
slysum, bæði á lögreglumönnum
og þeim sem þeir fást við, fækkað
um tugi prósenta.“
Stjór nvöld verði að standa
vaktina, enda sé þróunin ískyggi-
leg. „Hér eru mafíuhópar farnir
að skjóta rótum. Við búum við
gengjamyndun og gengjastríð,“
bætir hann við. „Og þessa sér stað
í fangelsum landsins. Fangaverðir
tala um nýja kynslóð glæpamanna,
unga og miklu harðsvíraðri menn
en áður. Af þeim sökum þarf að efla
meðferðarúrræði í fangelsunum.“
Hann boðar tillögur í vor til að
ef la fangavörslu og fjölga rýmum,
ekki síst opnum rýmum, en bæta á
aðstöðuna á Litla-Hrauni fyrir rífa
tvo milljarða króna.
Stjórnlaus hringavitleysa
Ráðherrann segir það ekki á bæt-
andi hvernig málum sé háttað á
meðal umsækjenda um alþjóðlega
vernd. „Að mínu mati er verndar-
kerfið hér á landi stjórnlaust. Og
hringavitleysan í málaf lokknum
er augljós. Nýlega átti að senda 35
umsækjendur um vernd úr landi.
Málið komst í hámæli. Allir höfðu
þeir fengið fulla málsmeðferð og
notið löglærðs talsmanns en var
að lokum synjað um vernd. Þegar
til kastanna kom náðist bara að
senda 19 þeirra úr landi, en 16 gátu
falið sig. Þessir 19 eru núna allir
komnir til baka, búnir að endurnýja
umsókn sína og komnir á framfæri
íslenskra skattgreiðenda,“ segir
Jón og horfir beint í augu blaða-
manns. „Þetta er stjórnleysi. Þetta
er hringavitleysa. Við erum komin
í ógöngur sem þjóð á þessu sviði.
Ísland hefur í mörg ár tekið á móti
f leiri umsóknum um vernd heldur
en hin Norðurlöndin.“
Hann segir þetta bitna á þeim
sem síst skyldi, einmitt þeim
útlendingum sem uppfylla skilyrði
um alþjóðlega vernd og búsetu hér
á landi. „Flóttamannasamningur
Sameinuðu þjóðanna er einhver
fegursti sáttmáli sem saminn hefur
verið. Við viljum geta rækt skyldur
okkar með sóma á þeim vettvangi.
En þá mega innviðirnir ekki bila af
völdum þeirra sem eiga ekki rétt
á vernd,“ segir hann og talar um
heimatilbúinn vanda. „Rót hans er
sú að löggjöf okkar er linari en land-
anna í kringum okkur. Og sú fiski-
saga flýgur víða sem ýtir undir að
hingað koma hópar umsækjenda til
að reyna fyrir sér í íslenska kerfinu,
burtséð frá því hvort þeir eigi í raun
rétt á alþjóðlegri vernd, hafi fengið
hana viðurkennda í öðru Evrópu-
landi eða fengið synjun áður á
Íslandi. Þessu þurfum við að breyta í
samræmi við okkar næstu nágranna-
þjóðir,“ segir Jón Gunnarsson og fær
sér í nefið, vongóður um að laga-
frumvarp hans, sem taki á þessum
málum, verði afgreitt í febrúar. n
8 fréttir FRÉTTABLAÐIÐ 20. jAnúAR 2023
fÖStUDAGUr