Fréttablaðið - 21.03.2023, Blaðsíða 8

Fréttablaðið - 21.03.2023, Blaðsíða 8
“Shock and awe” – U.S.-led Iraq War Sources: Associated Press, Pew Research Center, Reuters, Watson Institute, Brown University Pictures: Getty Images, Al Iraqia TV Mar 20, 2003: Invasion launched. U.S. President George W. Bush (above top) and British Prime Minister Tony Blair (above) base invasion on awed claims that Saddam Hussein (below) has weapons of mass destruction (WMDs) Apr 9: American troops storm Baghdad and topple Saddam Jan 2005: Shiite and Kurdish parties take most seats in new parliament, Sunnis boycott election Oct: U.S. arms inspector David Kay (above) reports no WMDs exist in Iraq. Conclusion undermines justication for invasion Jul: Iraq Inquiry, led by Sir John Chilcot, examines UK’s role in war Jan 2009: President Bush presents Blair with Presidential Medal of Freedom – highest honour awarded to civilians Dec 2010: Al-Maliki – supported by al-Sadr – wins second term as prime minister Dec 2011: U.S. troops leave Iraq, handing over responsibility for internal security to Iraqi Army and police 2014: Rise of Islamic State (IS) from Al Qaeda aliates. IS battles to form caliphates based in Syria. IS takes over Mosul, Fallujah, Tikrit and Ramadi. U.S. troops return at invitation of Baghdad government Jun: At least 670 mainly Shiite inmates at Badush Central Prison massacred by IS Jul 2016: Long-awaited ocial report into UK’s role calls for former Prime Minister to be held accountable. Blair committed to join U.S.-led invasion in memo dated Jul 28, 2002 2019-2020: Battle against IS mostly ends. Anti-government protests mount against rampant corruption Jan 2020: U.S. President Donald Trump orders drone strike near Baghdad airport to assassinate General Qassim Soleimani – head of Iran’s Islamic Revolutionary Guard Corps Quds Force Oct 2022: Parliament chooses Kurdish leader Abdul Latif Rashid as president. Shiite prime minister Mohammed Shia al-Sudani pledges to ght corruption and improve living standards Mar 2023: About 2,500 U.S. troops remain scattered around country, mainly in Baghdad, Irbil and Al Tanf May 2006: Shiite politician Nouri al-Maliki elected as Prime Minister Jan 2007: President Bush orders surge of 30,000 U.S. troops – peaking at 170,300 Apr 2008: Poll by Pew Research Center shows 57 percent of Americans believe decision to invade was wrong Nov: Barack Obama wins U.S. presidential election on pledge to withdraw troops Dec: Forces capture Saddam near Tikrit Apr 2004: Accounts of abuse and torture by U.S. military and CIA of prisoners held in Abu Ghraib prison in Baghdad spark international outrage © GRAPHIC NEWS 60 miles 100km Baghdad Kirkuk Al Tanf Basra Ramadi Fallujah Tikrit Kurds Areas of control (2023) Shiite Arab Sunni Arab Yazidi Desert Mosul Irbil Badush T U R K E Y S Y R I A I R A Q S A U D I A R A B I A I R A N KUWAIT Apr-Aug 2004: Clashes emerge between U.S.-led coalition forces and followers of Shiite cleric Moqtada al-Sadr (below), who demands that foreign troops leave Iraq Dec 30: Saddam is executed by hanging Tímalína Íraksstríðsins Heimildir: Associated Press, Pew Research Center, Reuter , Wat on Institute, Brown Myndir: , Al Iraqia TV 20. mars 2003: Ge rge W. B sh Bandaríkjaforseti og Tony Blair, forsætisráðherra Bretlands, fyrirsk pa innrás í Írak á þeim fölsku forsendum að Sadd m Hussein, forseti Ír ks, búi yŠr gjöreyðingar- vopnum. 9. apríl: Bandarískir her- menn ráðast inn í Bagdad og steypa Saddam af valdastóli. úar 2005: Stjórnmála- ‘okkar Sjíta og Kúrda ná ‘est- um ætum í þingkos ingum sem Súnnítar sniðganga. któber: David Kay, yŠr- maður vopnaleitarinnar í Írak, fullyrðir að engin gjör- eyðingarvopn séu þar. Þetta ógildir réttlætingu in rásar. Júlí: Sir John Chilcot leiðir rannsókn á aðild Breta að Íraksstríðinu. Janúar 2009: Bush Banda- ríkjaforseti veitir T ny Blair æðstu orðu fyrir óbreytta borgara – frelsisorðu banda- ríska forsetans. Desember 2010: Al-Maliki tryggir sé annað kjörtímabil sem fo sætisráðherra Íraks. sember 2011: Bandaríski herinn yŠrgefur Írak og öryggi mál eru nú að fullu á hendi íraska hersins og lögreglu. 4: Í lamsk ríkið nær völdum e˜ir aðskilnað frá l-K ída og tekur yŠr borgirnar Mósúl, Fallujah, Tikrit og Ramadi. Bandarískir hermenn snú a˜ur, að beiðni írösku ríkisstjórnar- innar. Júní: Að minn t kosti 670 föngum slátrað í Badush Central fangelsinu af Íslamska ríkinu. Júlí 2016: Í skýrslu um þátt Breta í stríðinu er kallað ˜ir því að forsætis- ráðh rra erði dreginn til ábyrgðar. Tony Blair samþykkti að taka þátt í stríðinu þann 28. júlí 2002. 2019–2020: Stríðið gegn Íslamska ríkinu tekur enda en mótmæli gegn spillingu inn ríkisstjórnarinnar færast í a kana. Janú 2020: Donald Trump Bandaríkjaforseti fyrirskipar drónaárás á ‘ugvöllinn í Bagdad til að ráða íranska hershöfðingjann as im Soleimani af dögum. któber 2022: Íraska þingið vel r kúrdíska leiðtog nn Abdul Latif Rashid sem forseta. Moha med Shia al-Sudani forsætis- ráðherra heitir því að berjast áfram gegn spillingu og bæta ífskjör Írak . rs 2023: Rúmlega 2 500 bandarískir hermenn eru enn í Írak, dreifðir vítt og breitt um l ndið í k ingum Bagdad, Irbil og Al Tanf. í 6: Nouri a -Maliki, stjó nmál maður úr röðum sjíta kosi n forsætisráðherra. úar 2007: Bush Banda- ríkjaforseti ¦ölgar bandarísk- um hermönnum í Írak um 30 þúsund, eru nú 170.300. íl 2008: Skoðanakönn- un Pew Research Center sýnir að 57 prósent Band ríkja- manna t lja að innrásin haŠ verið ö ákvörðun. ó ember: Barack Obama sigrar í fors takosningum í kra˜ loforðsins um að draga ban aríska herliðið frá Írak. semb r: Herm nn fanga sk mmt frá Tikrit. íl 2004: Mikil reiði brýst út í alþjóðasamfélaginu e˜ir að pynti gar af hálfu bandarískra hermanna í Abu Ghraib-fa gelsinu eru opinberaðar. © GRAPHIC í ur 1 dad Ra ú ar Skipt landsvæði (2023) jíta- ar ú íta- ar i Eyðimörk ó úl l T Y R K L A N D S Ý R L A N D Í K S Á D I - A R A B Í A Í ÚVEIT íl–ágúst 2004: Bardagar á milli bandarískra herma na og skæruliða undir rystu Moqtada al-Sadr he¦ast. Klerkurinn krefst þess að útlenskir he me n yŠrgeŠ Írak. 30 desember: Saddam Hussein er hengdur. helgsteinar@frettabladid.is Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, fyrr- verandi utanríkisráðherra, segir stríðið í Írak hafa sannað það að valdbeiting leiði ekki til lýðræðis. Hún segir að þátttaka Íslands í stríð- inu hafi einnig verið ólögleg enda ekki ákveðin í samráði við Alþingi. „Þetta var bara ákvörðun tveggja manna og ég hugsa að Davíð Odds- son hafi verið aðalhvatamaðurinn á bak við hana. Halldór Ásgrímsson hafði sagt tveimur dögum áður að það þyrfti að gefa Hans Blix tíma til að leita að gjöreyðingarvopnunum og það þyrfti nýja ályktun í Öryggis- ráði Sameinuðu þjóðanna.“ Hún segir að ákvörðunin hafi ekki aðeins verið ólögleg heldur verið skýrt dæmi um upplýsinga- óreiðu og að röngum upplýsingum hafi verið miðlað um hvað væri að gerast í Írak. Ingibjörg Sólrún hefur undan- farin misseri unnið sem staðgengill erindreka aðalritara Sameinuðu þjóðanna í Írak og fékk meðal ann- ars að fylgjast með kosningum þar í landi. „Þetta samfélag er svo illa farið eftir þetta allt saman og eftirmálin eru það sem við getum kallað klíku- veldi. Menn skipta bara á milli sín pólitísku valdi til að komast í ríkis- kassann.“ Á árum sínum sem utanríkisráð- herra hafi hún einnig komið því á framfæri að Íslendingar væru ekki lengur fylgjandi þessari aðgerð. „Þetta er ekki spurning um hvernig framtíðin mun dæma þetta. Ég held að sá dómur sé þegar fallinn. Þetta skildi Írak eftir í rjúkandi rúst og vandamálin sem þau glíma við eru að stórum hluta af leiðing af þessu. Þetta sannaði líka í eitt skipti fyrir öll að það er ekki hægt að koma á lýðræði með vopnavaldi.“ n Kemur ekki á lýðræði með vopnavaldi Ingibjörg Sólrún Gísladóttir ÍraksstrÍðið | Tuttugu árum eftir inn- rásina í Írak liggja hundruð þúsunda hermanna og saklausra borgara í valnum. Davíð Oddsson tók einhliða ákvörðun fyrir hönd íslensku þjóðarinnar um að styðja við stríð sem skildi Írak eftir sem rjúkandi rúst. helgisteinar@frettabladid.is Í gær voru liðin tuttugu ár frá því að bandalag viljugra þjóða undir forystu Bandaríkjamanna og Breta réðst inn í Írak. Stríðið hófst aðfara- nótt 20. mars 2003 og lauk ekki fyrr en 18. desember 2011 þegar banda- rískar hersveitir yfirgáfu landið. Helstu rökin fyrir innrásinni voru þau að Saddam Hussein, for- seti Íraks, væri að koma sér upp ger- eyðingarvopnum og langdrægum eldf laugum. Eftir hryðjuverka- árasina 11. september 2001 sagði George Bush Bandaríkjaforseti að afvopnun Íraka væri forgangsatriði til að sporna gegn stuðningi þeirra við hryðjuverkasamtök á borð við al-Kaída. Aðdraganda innrásarinnar má rekja til loka Persaflóastríðsins árið 1991. Á þeim tíma var Írökum gert að sæta eftirliti alþjóðastofnana um vopnaframleiðslu en Saddam Hussein var sakaður um að standa ekki við sína hlið samkomulagsins. Honum var veittur 30 daga frestur til að greina frá öllum kjarnavopn- um og öðrum gereyðingarvopnum. Colin Powell, utanríkisráðherra Bandaríkjanna, fór þann 5. febrúar 2003 með gögn til Öryggisráðs Sameinuðu þjóðanna í þeim til- gangi að sannfæra bæði Banda- ríkjamenn og heimsbyggðina um að vopnaeftirlit hefði ekki dugað til. Sá tími væri runninn upp að beita þyrfti heraf li gegn Íraksfor- seta. Ræða Powell bar árangur og þann 20. mars 2003 hélt George W. Bush Bandaríkjaforseti sjón- varpsávarp þar sem hann greindi frá því að bandarískar hersveitir og bandalagsþjóðir væru í þeim töluðu orðum að hef ja fyrstu hernaðar aðgerðirnar gegn Írökum. Bandalagsþjóðirnar voru 49 þegar mest var og voru Íslendingar meðal annars á þeim lista. Davíð Oddsson, þáverandi for- sætisráðherra, og Halldór Ásgríms- son, þáverandi utanríkisráðherra, tóku ák vörðun um að styðja afvopnun Íraks þann 18. mars 2003. Sú ákvörðun var harðlega gagnrýnd og sýndu skoðanakann- anir meðal annars að almenningur studdi ekki innrásina. Nokkrum vikum eftir innrásina voru bandarískar hersveitir búnar að hertaka höfuðborgina Bagdad og þann 1. maí sagði Bandaríkja- forseti að allar stærri hernaðarað- gerðir væru yfirstaðnar. Við tók margra ára ólga sem einkenndist af hryðjuverkum, sjálfsmorðs- sprengjuárásum og launmorðum. Borgarastyrjöld var hafin á milli trúarhópa og á næstu árum myndu hundruð þúsunda láta lífið. Írösk stjórnvöld höfðu beðið bandaríska herinn um aðstoð í baráttunni gegn Isis og enn þann dag í dag eru um 2.500 bandarískir hermenn í Írak. Flestir eru þeir í Bagdad, Irbil og Al Tanf. Formleg ástæða fyrir langvar- andi viðveru bandaríska hersins í Írak er að hún sporni við frekari hryðjuverkastarfsemi. Hernaðar- sérfræðingar segja hins vegar að önnur ástæða sé sú að viðvera her- mannanna haldi Íran og írönskum vopnaflutningi í skefjum. n Blóðugt stríð sem hófst með lygum Bandarískur hermaður skýtur á íraska hermenn í skjóli við olíuhreinsunarstöð nálægt Basra á öðrum degi innrásarinnar. FRÉTTABLAÐIÐ/GETTY Davíð Oddsson og George W. Bush Bandaríkjaforseti. FRÉTTABLAÐIÐ/EPA 8 fréttir FRÉTTABLAÐIÐ 21. mARs 2023 ÞriÐJUDAGUr

x

Fréttablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.

Aðgerðir: