Fréttablaðið - 21.03.2023, Síða 8

“Shock and awe” – U.S.-led Iraq War
Sources: Associated Press, Pew Research Center, Reuters, Watson Institute, Brown University Pictures: Getty Images, Al Iraqia TV
Mar 20, 2003: Invasion
launched. U.S. President
George W. Bush (above
top) and British Prime
Minister Tony Blair (above)
base invasion on awed
claims that Saddam
Hussein (below) has
weapons of mass
destruction (WMDs)
Apr 9: American troops
storm Baghdad and topple
Saddam
Jan 2005: Shiite and
Kurdish parties take most
seats in new parliament,
Sunnis boycott election
Oct: U.S. arms inspector
David Kay (above) reports
no WMDs exist in Iraq.
Conclusion undermines
justication for invasion
Jul: Iraq Inquiry, led by
Sir John Chilcot, examines
UK’s role in war
Jan 2009: President
Bush presents Blair with
Presidential Medal of
Freedom – highest honour
awarded to civilians
Dec 2010: Al-Maliki –
supported by al-Sadr – wins
second term as prime
minister
Dec 2011: U.S. troops
leave Iraq, handing over
responsibility for internal
security to Iraqi Army
and police
2014: Rise of Islamic
State (IS) from Al Qaeda
aliates. IS battles to form
caliphates based in Syria.
IS takes over Mosul,
Fallujah, Tikrit and
Ramadi. U.S. troops return
at invitation of Baghdad
government
Jun: At least 670 mainly
Shiite inmates at Badush
Central Prison massacred
by IS
Jul 2016:
Long-awaited
ocial report
into UK’s role
calls for former
Prime Minister
to be held accountable.
Blair committed to join
U.S.-led invasion in memo
dated Jul 28, 2002
2019-2020: Battle against
IS mostly ends.
Anti-government protests
mount against rampant
corruption
Jan 2020: U.S. President
Donald Trump orders drone
strike near Baghdad airport
to assassinate General
Qassim Soleimani –
head of Iran’s Islamic
Revolutionary Guard Corps
Quds Force
Oct 2022: Parliament
chooses Kurdish leader
Abdul Latif Rashid as
president. Shiite prime
minister Mohammed Shia
al-Sudani pledges to ght
corruption and improve
living standards
Mar 2023: About 2,500
U.S. troops remain
scattered around country,
mainly in Baghdad, Irbil
and Al Tanf
May 2006: Shiite politician
Nouri al-Maliki elected as
Prime Minister
Jan 2007: President Bush
orders surge of 30,000
U.S. troops – peaking at
170,300
Apr 2008: Poll by Pew
Research Center shows
57 percent of Americans
believe decision to invade
was wrong
Nov: Barack Obama
wins U.S. presidential
election on pledge to
withdraw troops
Dec: Forces capture
Saddam near Tikrit
Apr 2004: Accounts
of abuse and torture by
U.S. military and CIA
of prisoners held in Abu
Ghraib prison in Baghdad
spark international outrage
© GRAPHIC NEWS
60 miles
100km
Baghdad
Kirkuk
Al Tanf
Basra
Ramadi
Fallujah
Tikrit
Kurds
Areas of control (2023)
Shiite
Arab
Sunni
Arab
Yazidi
Desert
Mosul
Irbil
Badush
T U R K E Y
S Y R I A
I R A Q
S A U D I A R A B I A
I R A N
KUWAIT
Apr-Aug 2004: Clashes
emerge between U.S.-led
coalition forces and
followers of Shiite cleric
Moqtada al-Sadr (below),
who demands that foreign
troops leave Iraq
Dec 30: Saddam is
executed by hanging
Tímalína Íraksstríðsins
Heimildir: Associated Press, Pew Research Center, Reuter , Wat on Institute, Brown Myndir: , Al Iraqia TV
20. mars 2003: Ge rge W.
B sh Bandaríkjaforseti og
Tony Blair, forsætisráðherra
Bretlands, fyrirsk pa innrás í
Írak á þeim fölsku forsendum
að Sadd m Hussein, forseti
Ír ks, búi yŠr gjöreyðingar-
vopnum.
9. apríl: Bandarískir her-
menn ráðast inn í Bagdad og
steypa Saddam af valdastóli.
úar 2005: Stjórnmála-
‘okkar Sjíta og Kúrda ná ‘est-
um ætum í þingkos ingum
sem Súnnítar sniðganga.
któber: David Kay, yŠr-
maður vopnaleitarinnar í
Írak, fullyrðir að engin gjör-
eyðingarvopn séu þar. Þetta
ógildir réttlætingu in rásar.
Júlí: Sir John Chilcot leiðir
rannsókn á aðild Breta að
Íraksstríðinu.
Janúar 2009: Bush Banda-
ríkjaforseti veitir T ny Blair
æðstu orðu fyrir óbreytta
borgara – frelsisorðu banda-
ríska forsetans.
Desember 2010: Al-Maliki
tryggir sé annað kjörtímabil
sem fo sætisráðherra Íraks.
sember 2011: Bandaríski
herinn yŠrgefur Írak og
öryggi mál eru nú að fullu
á hendi íraska hersins og
lögreglu.
4: Í lamsk ríkið nær
völdum e˜ir aðskilnað frá
l-K ída og tekur yŠr
borgirnar Mósúl, Fallujah,
Tikrit og Ramadi. Bandarískir
hermenn snú a˜ur,
að beiðni írösku ríkisstjórnar-
innar.
Júní: Að minn t kosti
670 föngum slátrað í Badush
Central fangelsinu af Íslamska
ríkinu.
Júlí 2016:
Í skýrslu um
þátt Breta í
stríðinu er
kallað ˜ir því
að forsætis-
ráðh rra erði dreginn til
ábyrgðar. Tony Blair
samþykkti að taka þátt í
stríðinu þann 28. júlí 2002.
2019–2020: Stríðið gegn
Íslamska ríkinu tekur enda
en mótmæli gegn spillingu
inn ríkisstjórnarinnar
færast í a kana.
Janú 2020: Donald
Trump Bandaríkjaforseti
fyrirskipar drónaárás á
‘ugvöllinn í Bagdad til að
ráða íranska hershöfðingjann
as im Soleimani af dögum.
któber 2022: Íraska
þingið vel r kúrdíska
leiðtog nn Abdul Latif Rashid
sem forseta. Moha med
Shia al-Sudani forsætis-
ráðherra heitir því að berjast
áfram gegn spillingu og bæta
ífskjör Írak .
rs 2023: Rúmlega
2 500 bandarískir hermenn
eru enn í Írak, dreifðir vítt og
breitt um l ndið í k ingum
Bagdad, Irbil og Al Tanf.
í 6: Nouri a -Maliki,
stjó nmál maður úr röðum
sjíta kosi n forsætisráðherra.
úar 2007: Bush Banda-
ríkjaforseti ¦ölgar bandarísk-
um hermönnum í Írak um 30
þúsund, eru nú 170.300.
íl 2008: Skoðanakönn-
un Pew Research Center sýnir
að 57 prósent Band ríkja-
manna t lja að innrásin haŠ
verið ö ákvörðun.
ó ember: Barack Obama
sigrar í fors takosningum í
kra˜ loforðsins um að draga
ban aríska herliðið frá Írak.
semb r: Herm nn fanga
sk mmt frá Tikrit.
íl 2004: Mikil reiði
brýst út í alþjóðasamfélaginu
e˜ir að pynti gar af hálfu
bandarískra hermanna í
Abu Ghraib-fa gelsinu eru
opinberaðar.
© GRAPHIC
í ur
1
dad

Ra
ú ar
Skipt landsvæði (2023)
jíta-
ar
ú íta-
ar
i
Eyðimörk
ó úl
l
T Y R K L A N D
S Ý R L A N D
Í K
S Á D I - A R A B Í A
Í
ÚVEIT
íl–ágúst 2004:
Bardagar á milli bandarískra
herma na og skæruliða undir
rystu Moqtada al-Sadr
he¦ast. Klerkurinn krefst
þess að útlenskir he me n
yŠrgeŠ Írak.
30 desember: Saddam
Hussein er hengdur.
helgsteinar@frettabladid.is
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, fyrr-
verandi utanríkisráðherra, segir
stríðið í Írak hafa sannað það að
valdbeiting leiði ekki til lýðræðis.
Hún segir að þátttaka Íslands í stríð-
inu hafi einnig verið ólögleg enda
ekki ákveðin í samráði við Alþingi.
„Þetta var bara ákvörðun tveggja
manna og ég hugsa að Davíð Odds-
son hafi verið aðalhvatamaðurinn
á bak við hana. Halldór Ásgrímsson
hafði sagt tveimur dögum áður að
það þyrfti að gefa Hans Blix tíma til
að leita að gjöreyðingarvopnunum
og það þyrfti nýja ályktun í Öryggis-
ráði Sameinuðu þjóðanna.“
Hún segir að ákvörðunin hafi
ekki aðeins verið ólögleg heldur
verið skýrt dæmi um upplýsinga-
óreiðu og að röngum upplýsingum
hafi verið miðlað um hvað væri að
gerast í Írak.
Ingibjörg Sólrún hefur undan-
farin misseri unnið sem staðgengill
erindreka aðalritara Sameinuðu
þjóðanna í Írak og fékk meðal ann-
ars að fylgjast með kosningum þar
í landi.
„Þetta samfélag er svo illa farið
eftir þetta allt saman og eftirmálin
eru það sem við getum kallað klíku-
veldi. Menn skipta bara á milli sín
pólitísku valdi til að komast í ríkis-
kassann.“
Á árum sínum sem utanríkisráð-
herra hafi hún einnig komið því á
framfæri að Íslendingar væru ekki
lengur fylgjandi þessari aðgerð.
„Þetta er ekki spurning um
hvernig framtíðin mun dæma
þetta. Ég held að sá dómur sé þegar
fallinn. Þetta skildi Írak eftir í
rjúkandi rúst og vandamálin sem
þau glíma við eru að stórum hluta
af leiðing af þessu. Þetta sannaði
líka í eitt skipti fyrir öll að það er
ekki hægt að koma á lýðræði með
vopnavaldi.“ n
Kemur ekki á lýðræði með vopnavaldi
Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir
ÍraksstrÍðið |
Tuttugu árum eftir inn-
rásina í Írak liggja hundruð
þúsunda hermanna og
saklausra borgara í valnum.
Davíð Oddsson tók einhliða
ákvörðun fyrir hönd íslensku
þjóðarinnar um að styðja við
stríð sem skildi Írak eftir sem
rjúkandi rúst.
helgisteinar@frettabladid.is
Í gær voru liðin tuttugu ár frá því
að bandalag viljugra þjóða undir
forystu Bandaríkjamanna og Breta
réðst inn í Írak. Stríðið hófst aðfara-
nótt 20. mars 2003 og lauk ekki fyrr
en 18. desember 2011 þegar banda-
rískar hersveitir yfirgáfu landið.
Helstu rökin fyrir innrásinni
voru þau að Saddam Hussein, for-
seti Íraks, væri að koma sér upp ger-
eyðingarvopnum og langdrægum
eldf laugum. Eftir hryðjuverka-
árasina 11. september 2001 sagði
George Bush Bandaríkjaforseti að
afvopnun Íraka væri forgangsatriði
til að sporna gegn stuðningi þeirra
við hryðjuverkasamtök á borð við
al-Kaída.
Aðdraganda innrásarinnar má
rekja til loka Persaflóastríðsins árið
1991. Á þeim tíma var Írökum gert
að sæta eftirliti alþjóðastofnana
um vopnaframleiðslu en Saddam
Hussein var sakaður um að standa
ekki við sína hlið samkomulagsins.
Honum var veittur 30 daga frestur
til að greina frá öllum kjarnavopn-
um og öðrum gereyðingarvopnum.
Colin Powell, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, fór þann 5. febrúar
2003 með gögn til Öryggisráðs
Sameinuðu þjóðanna í þeim til-
gangi að sannfæra bæði Banda-
ríkjamenn og heimsbyggðina um
að vopnaeftirlit hefði ekki dugað
til. Sá tími væri runninn upp að
beita þyrfti heraf li gegn Íraksfor-
seta.
Ræða Powell bar árangur og
þann 20. mars 2003 hélt George
W. Bush Bandaríkjaforseti sjón-
varpsávarp þar sem hann greindi
frá því að bandarískar hersveitir
og bandalagsþjóðir væru í þeim
töluðu orðum að hef ja fyrstu
hernaðar aðgerðirnar gegn Írökum.
Bandalagsþjóðirnar voru 49 þegar
mest var og voru Íslendingar meðal
annars á þeim lista.
Davíð Oddsson, þáverandi for-
sætisráðherra, og Halldór Ásgríms-
son, þáverandi utanríkisráðherra,
tóku ák vörðun um að styðja
afvopnun Íraks þann 18. mars
2003. Sú ákvörðun var harðlega
gagnrýnd og sýndu skoðanakann-
anir meðal annars að almenningur
studdi ekki innrásina.
Nokkrum vikum eftir innrásina
voru bandarískar hersveitir búnar
að hertaka höfuðborgina Bagdad
og þann 1. maí sagði Bandaríkja-
forseti að allar stærri hernaðarað-
gerðir væru yfirstaðnar. Við tók
margra ára ólga sem einkenndist
af hryðjuverkum, sjálfsmorðs-
sprengjuárásum og launmorðum.
Borgarastyrjöld var hafin á milli
trúarhópa og á næstu árum myndu
hundruð þúsunda láta lífið.
Írösk stjórnvöld höfðu beðið
bandaríska herinn um aðstoð í
baráttunni gegn Isis og enn þann
dag í dag eru um 2.500 bandarískir
hermenn í Írak. Flestir eru þeir í
Bagdad, Irbil og Al Tanf.
Formleg ástæða fyrir langvar-
andi viðveru bandaríska hersins
í Írak er að hún sporni við frekari
hryðjuverkastarfsemi. Hernaðar-
sérfræðingar segja hins vegar að
önnur ástæða sé sú að viðvera her-
mannanna haldi Íran og írönskum
vopnaflutningi í skefjum. n
Blóðugt stríð sem
hófst með lygum
Bandarískur hermaður skýtur á íraska hermenn í skjóli við olíuhreinsunarstöð nálægt Basra á öðrum degi innrásarinnar.
FRÉTTABLAÐIÐ/GETTY
Davíð Oddsson og George W. Bush
Bandaríkjaforseti. FRÉTTABLAÐIÐ/EPA
8 fréttir FRÉTTABLAÐIÐ 21. mARs 2023
ÞriÐJUDAGUr