AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.03.1995, Page 37

BARUJARNSKLÆTT EINBYLISHUS
Sú hefð okkar íslendinga að klæða hús
með bárujárni, er afleiðing og svar við
okkar umhleypingasama veðurfari. Sú
staðreynd að langflest þök eru klædd
bárujárni enn í dag er vitni um tröllatrú á þetta mjög
svo hagkvæma efni. En að um þróuní notkun og
möguleikum bárujárnsins hafi verið að ræða er
tæpast hægt að fullyrða. Það er einkum á tímum
„trapitsu-plötunnar“á áttunda áratugnum að klæðn-
ing þunglamalegra þakkanta með málmi tók að
þróast á nokkuð þýsk/íslenskan máta.
Enn í dag er ótrúleg þröngsýni og fordómar ráðandi
þegar talið berst aó bárujárni sem utanhússklæðn-
ingu á nýgbyggingar. Mörgum finnst þetta passa á
gömlum húsum, en ekki nógu fínt, jafnvel púkó á
nýbyggingum. Ég er einn þeirra sem eru heillaðir af
efninu, nánastóháð því í hvað það er notað.Það varð
því ofan á sem útveggjaklæðning, þegar við hjóna-
kornin byggðum okkur einbýlishús. í því tilfelli valdi
ég að skoða gamlar hefðir og endurtúlka þær í tilraun
minni að þróa notkun bárujárnsins.
Ég valdi svartan lit á járnið á meginhluta hússins.
Með hvítum gluggum gefur slíkt tilvitnun í gömlu
tjörguðu timburhúsin og fer mjög vel í því opna landi
sem húsið stendur á. Form sem tala máli dagsins í
dag, bogið þak og veggbútur auk hallandi útskots,
eru klædd ómáluðu bárujárni með aluzinkhúð og fá
við það málmlitaða tilvitnun í nútímann.
Til að fá mótsögn við tímann og nýtt óhefðbundið
yfirbragð valdi ég að láta bárurnar á veggjunum
liggja lárétt. Andstætt hefðbundnum frágangi við
glugga eru áfellur úr blikki og sem allra minnstar og
lítt sýnilegar. Gluggagötin eru eins og að einungis
hafi verið klippt gat á járnið fyrir glugganum.
Til að fá enn eina andstæðu við frágang fyrri tíma
eru áfellur á hornum einnig gerðar mjög nettar. Kúlu-
kjölur er settur undir járnið til þess að hinar mjúku
línur bárujárnsins nánast haldi áfram fyrir hornið.
Þannig er það tilfinning mín að með því að forðast
miklar og íburðarmiklar tréáfellur við glugga, á horn-
um og þakköntum fær bárujárnið sterkara og þýð-
ingarmeira hlutverk en algengast er í notkun þess.
35