AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.09.2004, Blaðsíða 79

Lífhvolfin átta eru mismunandi að stærð, það stærsta nær 200 metrum að lengd, 100 metra breidd og 55 metra hæð. (Mynd: Eden-Project). /
The eíght life-domes are of different sizes, the iargest is 200m iong, lOOm wide and 55m tall. (Photo: The Eden-Project)
um að hanna burðargrind sem væri
nægilega há til þess að hýsa tré frá
hitabeltissvæðunum og það breið að
hún gæti búið plöntunum frá sólríku
landslagi Miðjarðarhafs skjól.
Hvolfþök byggð á
skammlínum
Vegna þess hve jarðvegurinn var
óstöðugur og sárið eftir námu-
gröftinn hvasst, lagði Grimshaw til
að burðarvirki garðhúsanna lægi
létt á yfirborði landsins. Líkt og
sápukúlur sem hver um sig hélt
sérstöku lofti, hannaði hann röð
átta lífhvolfa í tveimur röðum, hvert
og eitt þeirra með fjórum grindum
sem tengdust innbyrðis. Til þess að
geta smíðað burðarvirkin eins létt
og mögulegt væri, vann hann út frá
skammlínu-grindinni sem bandaríski
hönnuðurinn, uppfinningamaðurinn
og umhverfissinninn Buckminster
Fuller hafði fengið einkaleyfi á í lok
fimmta áratugarins. Skammlínu-
reglan vinnur út frá því að tengja flöt
yfirborð saman til að geta myndað
bogið form. Þannig væri hægt að
ná yfir meira svæði en nokkur önnur
umgjörð, án burðarsúlna innanhúss,
auk þess sem hún gefur óteljandi
möguleika við brúnirnar og eftir því
sem burðargrindin stækkar verður
hún hlutfallslega léttari og sterkari.
Með þetta að leiðarljósi, hannaði
Nicholas Grimshaw tvö gríðarlega
stór lífbelti, 15.600 og 7.000 fer-
metra hvort þeirra, sem gróðurhús
regnskóganna og hitabeltissvæðis-
ins. Fivert lífbelti er gert úr grind úr
ryðfríðum stálrörum sem eru saman-
sett eins og risastórt Mekkanó úr
625 sexhyrningum. Burðargrindin í
heild er gerð úr þrívíðum einingum í
tveimur lögum sem eru samtengdar
í boga, með 4000 samsetningum
og meira en 11.000 slám. Nær því
stærra hvolfþakið 200 metrum að
lengd, 100 metrum að breidd og 55
metra hæð.
ETFE-filman
Gríðarleg stærð sexhyrninganna,
allt að 11 metrar í þvermál, gerði
það ókleift að nota eitt gler til þess
að þekja þá. Við athuganir sínar
á léttum og þolnum efnum fundu
arkitektarnir að þynnan ethyltetrafl-
uorethylene (ETFE) byggi yfir ákjósv-
anlegum eiginleikum. Þetta iðnaðar-
framleidda efni, algengt í dælum og
efna- og rafmagnsbúnaði, er gagn-
sætt fyrir útfjólubláa geisla, rýrnar
ekki við sólarljós, hefur góða einang-
run miðað við gler og er 10 sinnum
léttara. Filman, þó að hún eigi á
hættu að rifna, er auðveld viðgerðar
með límbandi úr sama efni, er hægt
að endurvinna, hreinsast af sjálfu sér
og ber 400 sinnum þyngd sína, þ.e.
hún er nægilega sterk til að halda
uppi fullorðnum manni.
ETFE var greinilega ákjósanlegt
efni til þess að móta nokkurs konar
púða sem hægt væri að koma
þægilega fyrir innan sexhyrninganna
og laga þá að mismunandi rúmmáli
lífbeltanna. Filman er í þremur lögum
en inni í henni er lágþrýstiloft feng-
ið frá og viðhaldið af sólarorkunni.
Tuttugu og fimm ára líftími efnisins
var líka tekinn til greina í hönnuninni
og þannig gengið frá að auðvelt væri
að skipta á filmum allt eftir þróun
nýrrar tækni.
Til þess að endurheimta náttúr-
una, sem hafði horfið með námu-
greftinum, hafði Grimshaw sýnt fram
á ótrúlega getu til þess að nýta sól-
ina sem aðalorkugjafann við að hita
upp hvolfþökin og nýta regnvatnið
sem rakagjafa. Auk þess notaði
hann endurunnið ál, viðartegundir
frá ræktuðum skógum, endurunninn
pappír til einangrunar og í veggi voru
notuð búr úr ryðfríðu stálneti fyllt
muldu grjóti frá staðnum. ■
avs 79