AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.09.2004, Blaðsíða 78

ARKITEKTÚR / ARKETECTURE
Eden-garðurinn í Cornwall í
Englandi eftir Nicholas Grimshaw
Halldóra Arnardóttir, listfræðingur og Javier Sánchez Merina, arkitekt
Við þurfum ekki að snúa
aftur til frumkofans til þess
að finna jafnvægi við náttúr-
una. Fáguð hátækni stærsta
lystigarðs heims er kennsl-
uefni í vistfræði og fyrirmynd
um notkun endurunninna
efna.
Eden-verkefnið varð til út frá þeirri
þörf að upplýsa hvernig hægt væri
að endurheimta tengsl við náttúr-
una og lifa með henni. Því til fram-
dráttar gerði arkitekt þess, Bretinn
Nicholas Grimshaw, rannsóknir á
mjög léttum burðargrindum til þess
að geta grætt landslag úr sárum
sínum eftir námugröft. Á meðan á
framkvæmdum stóð og við bygg-
ingu Eden-verkefnisins þróuðu
samstarfsmenn Grimshaw kerfi sem
mældi vistvæni þess og segði til um
áhrif burðargrindarinnar á gróður,
náttúrlegar auðlindir, andrúmsloftið
og næstu bæjarfélög. Þessi viðleitni
varð til þess að Grimshaw arkitektar
gerðist fyrsta stóra arkitektastofan
sem uppfyllti alþjóðastaðalinn ISO
14001, en hann er staðfesting á því
markmiði að vernda umhverfið og
koma í veg fyrir mengun í samræmi
við þjóðfélagslegar og efnahagslegar
þarfir.
Nú hefur arkitektastofa Grimshaw
þróað, sem hluti af hönnunarferlinu,
sitt eigið endurskoðunarkerfi, undir
nafninu EVA (Environmentally Viable
Architecture), sem metur áhrif hvers
verkefnis frá upphafi hönnunarferils-
ins til lokastigs byggingarinnar.
Eden-verkefniö
Stofnandi þess, Tim Smit, er holl-
enskur mannfræðingur, tónsmiður
og tónlistarframleiðandi, sem varð
þekktur fyrir að endurgera hina ein-
stöku Týndu Heligan garða (‘The
Lost Gardens of Heligan') í Cornwall.
Þessir garðar, sem upprunalega
voru frá Víktoríutímanum og ein-
kenndust af frumstæðum plöntum
og nýjungagjörnum aðferðum við
grænmetisræktun, höfðu algjörlega
eyðilagst árið 1990 þegar óveður
gekk yfir England. Smit tókst að
gera garðana aftur sjálfbæra og hafa
þeir síðan orðið mest heimsóttu
einkagarðar í Bretlandi.
Árið 1996 vildi Smit ná til stærri
áheyrendahóps og miðla til hans
mikilvægi þess að byggja upp sterk-
ari tengsl milli mannsins og gróður-
ríkisins. Hann stóð því fyrir stofnun
Eden-verkefnisins, umfangsmikils
garðs með þúsundum plantna frá
ólíkum heimshlutum og loftslagi.
Þetta átti ekki eftir að vera venjulegt
stórt gróðurhús, né heldur tema-
garður, aðalmarkmið hans var að
hvetja gestina til að læra að finna
jafnvægi við náttúruna.
í leit sinni að viðeigandi stað
fann Smit svæði nærri St. Austell á
skaganum í suðvestur-Englandi sem
nýtur hlýju Golfstraumsins. Þetta var
stór leirnáma sem hætt hafði verið
að nota og samsvaraði 35 fótbolt-
avöllum að stærð og var 60 metra
djúp. Smit bað Nicholas Grimshaw
Hrífning Nicholas Grímshaw (f. 1939) af „dýrslegum" þökum varð fyrst vart í hönnun hans á
alþjóðlegu járnbrautarstöðinni Waterloo í London (1993). Áhuga hans á burðarvirkjum er ekki
aðeins hsegt að rekja til einstakrar verkfræðihefðar Breta, annar langafi hans var einn þeirra
sem stofnuðu vatnsveitu- og heilbrigðiskerfi í Dublín og hinn byggði vatnsveitur í Egyptalandi.
(Mynd: Udo Hesse). / The fascination of Nichoias Grimshaw (b. 1939) with „animal" roofs
first became apparent in his design for the international railway terminal at Waterloo in
London (1993). His interest in supporting structures can not only be traced to the British
engineering tradition, one of his grandfathers took part in the foundation of the water supply
and health system in Dubiin and his other grandfather built the waterworks ofEgypt. (Photo:
Udo Hesse).
78 QVS