Hönnun: húsgögn og innréttingar - 01.09.1987, Qupperneq 72

Guðjón Pálsson,
formaður Félags
húsgagna- og innréttinga-
framleiðenda:
Stærð og uppbygging tré-
iðnaðarins.
Húsgagna- og trjávöruiðnaður er
gildur þáttur í íslenskum iðnaði. Af
um 17.000 ársverkum í iðnaði alls
voru samkvæmt nýjustu
upplýsingum um 1.600 ársverk
unnin í tréiðnaði eða 9,4% af
heildarmannafla í iðnaði. Veltan í
þessari iðngrein verður væntanlega
um 4 milljarðar á árinu 1987.
í opinberum hagskýrslum er
tréiðnaðurinn jafnan talinn í einu
lagi. Rétt er þó að hafa í huga, að í
reynd er um talsvert margvíslegan
rekstur að ræða og má skipta
iðngreininni í nokkra flokka eftir
því hver aðalstarfsemi
fyrirtækjanna er. Við
húsgagnaframleiðslu, þ.m.t.
stálhúsgagnagerð og bólstrun,
vinna um 27% þeirra, sem starfa í
þessari grein og um 17% eru
starfandi hjá fyrirtækjum, sem hafa
sérhæft sig í innréttingasmíði.
Önnur helstu svið eru framleiðsla
glugga, hurða og húseininga og
um þriðjungur af mannafla í
iðngreininni starfar á almennum
trésmíðaverkstæðum við alls kyns
sérsmíði. Viðfangsefnin, sem glímt
er við í fyrirtækjunum, eru talsvert
breytileg eftir því hvers eðlis
starfsemin er, bæði með tilliti til
markaðar, framleiðslu- og
verktækni og stjórnunar almennt.
Um 360 rekstraraðilar eru
skráðir í tréiðnaði, en þar af eru
um 200 aðilar með færri en 2
starfsmenn. Þar af eru um 20
| fyrirtæki sérhæfð í
! húsgagnaframleiðslu og um 25 í
! innréttingasmíði.
Erfiðar aðstæður við upphaf
fríverslunar.
Eftir inngöngu íslands í EFTA og
afnám tolla og kvóta á innflutning
húsgagna og innréttinga fékk
innlendur trjávöruiðnaður
gífurlega harða samkeppni erlendis
frá. Opinberar tölur um markaðinn
j liggja ekki fyrir, en kannanir, sem
| Landssamband iðnaðarmanna
hefur gert, benda til að hlutur
innlendrar framleiðslu í
húsgögnum hafi minnkað úr
I 70-75% á árinu 1977 niður í um
40% á árinu 1982.
Markaðshlutdeild í innréttingum
minnkaði einnig verulega, en þó
aldrei eins mikið. Þegar minnst
varð, ertalið, að innlend
markaðshlutdeild í innréttingum
hafi verið um 70% og eru þá taldar
með bæði staðlaðar og sérsmíðað-
ar innréttingar. Undanfarin ár hafa
innlendir framleiðendur hins vegar
I styrkt stöðu sína og hlutur þeirra á
markaðnum vaxið.
Hjá flestum stærri fyrirtækjanna
var frá upphafi fríverslunar gert
verulegt átak í hagræðingu og
þróun framleiðslunnar. Má því
spyrja, hvort þær aðgerðir hafi
verið misheppnaðar eða baráttan
e.t.v. vonlaus. Þegar litið er til
baka, má vafalaust greina ýmis
mistök í aðgerðum framleiðenda,
sem læra má af. Afdrifaríkast tel ég
þó hafa verið, að fyrstu árin voru
allar aðstæður til að aðlagast
opnum markaði mjög óhagstæðar.
Mikill óstöðugleiki var á verðlagi
j og gengi og í efnahagsmálum
almennt, en húsgagnamarkaðurinn
er einmitt mjög næmur fyrir öllum
breytingum á verðlagi og tekjum.
Þá var mikil tregða hjá
stjórnvöldum að skapa iðnaðinum
eðlileg starfsskilyrði til að mæta
óheftri samkeppni og ennfremur er
vitað, að erlendir keppinautar nutu
í ýmsum tilvikum opinberra
styrkja, enda átti húsgagnaiðnaður
í nágrannalöndunum við erfiðleika
að etja á þessum tíma.
Uppbyggingarstarf framleið-
enda hefur borið árangur.
Á undanförnum 3-4 árum hefur
verið mjög jákvæð þróun í
húsgagnaiðnaðinum. Þennan bata
má að hluta rekja til hagstæðari
ytri skilyrða, s.s. mikilla
framkvæmda og lægri verðbólgu
og hagstæðari gengisskráningu.
Aðalskýringin er þó sú, að mörg
fyrirtæki virðast loks hafa fundið
réttu svörin við breyttum
markaðsaðstæðum. Sérhæfing
hefur aukist og jafnframt hafa
fyrirtækin lagt aukna áherslu á
vöruþróun, hönnun og
markaðsstarf, en áður hafði innri
uppbygging fyrirtækjanna verið
meira takmörkuð við tæknileg og
stjórnunarleg vandamál í
framleiðslu. Með þessum
aðgerðum hafa íslenskir
framleiðeindur náð mjög sterkri
stöðu á þeim hlutum markaðarins,
þar sem þeir hafa helst sérhæft sig,
þ.e. á sviði skrifstofu- og
stofnanahúsgagna og
svefnherbergishúsgagna. Langflest
þeirra fyrirtækja, sem á annað
borð hafa komist í gegnum
þrengingar undanfarinna ára, eru
með mjög frambærilega og
samkeppnisfæra vöru. Auk þess er
samkeppnisstaða
72