Úrval - 01.06.1945, Síða 19

TILHUGALIF DYRANNA
17
leikni, en þörfin á dullitum er
hinsvegar minni, því að líffræði-
legu hlutverki steggsins er að
mestu lokið með frjóvguninni,
og skiptir ekki miklu máli,
hvort hann verður drepinn eða
ekki.
Einkvæni er þó algengast
meðal fuglanna, að minnsta
kosti frá ári til árs. Flestir
hinna stærri einkvænisfugla,
svo sem söngfuglarnir, eiga
fiðurlausa unga, sem þarfnast
stöðugrar hlýju og mikils mat-
ar fyrst framan af. Það er því
brýn nauðsyn, að báðir for-
eldrarnir sjái þeim fyrr mat, og
að þeir hafi all rúmgott svæði
umhverfis hreiðrin til mat-
fanga, enda er þeim mjög illa
við hverskonar yfirtroðslur á
svæðinu umhverfis hreiðrin,
eins og raunar öllum fuglum,
og verja það eftir getu.
Hjá þeim fuglum sem helga
sér svæði, bæði til matfanga og
hreiðurbyggingar, er málum
skipað þannig, að fyrst kemur
steggurinn í varplandið. Ef um
farfugl er að ræða, leggur
■steggurinn venjulega af stað
viku fyrr en kvenfuglinn. Þeg-
ar komið er á áfangastað, velur
hann sér svæðið, stundum
hindranalaust, en stundum
verður hann að berjast um það
við fugl, sem bar að um leið,
eða að hann flæmir burtu fugl,
sem búinn var að taka sér ból-
festu. Svo hefst söngurinn. Er
hann fegurstur áður en kven-
fuglarnir koma á vettvang,
gagnstætt því sem almennt mun
álitið, enda mun söngurinn
einkum vera auglýsing. Hann
er auglýsing um kjörinn stað og
hefir þann tvenna tilgang að
laða kvenfugla og fæla burtu
aðra karlfugla. Aðrir tilburðir
eru einnig jöfnum höndum ást-
arhót og aðvaranir til annara
karlfugla.
Ekki eru sjáanlegir neinir
ástartilburðir hjá steggnum,
fyrst þegar kvenfuglinn ber að
garði. Ef hún er ein sezt hún
formálalaust hjá steggnum og
upp frá því eru þau saman það
sem eftir er sumarsins. Ef
tveir kvenfuglar koma sam-
tímis, berjast þær um stegginn
og landið sem hann hefir helgað
sér, en hann fylgist af áhuga
með átökunum, án þess að taka
þátt í þeim. Og nú bregður svo
undarlega við - að því er virðist
algerlega gagnstætt kenningu
Darwins — að tilhugalífið hefst
fyrir alvöru, eftir að þau
hafa bundizt makaböndum.