Heimili og skóli - 01.10.1946, Blaðsíða 10

104
HEIMILI OG SKÖLI
Agi í skóIum.
(Brot úr fyrirlestri leikfiminámsstjóra, frk. Else Thomsen).
„Sál himinsins er oss fyrirmynd og
kermari um agann. Hún veitir
hverri vaxandi veru hita og ljós,
oft regn og storm, en sjaldan þrum-
ur og eldingar.“ — (Comeníus).
Nauðsyn á góðum aga í skólum er
óumdeilanleg. Má einu gilda, hvort
litið er á það frá hlið kennslunnar,
uppeldisins, þjóðfélagsins, eða hins
siðræna lífs. Engin vinna án íhugunar
og fyrirhafnar, enginn áunninn dugn-
aður án áhuga og kostgæfni, ekkert
skapgerðaruppeldi án hlýðni, sjálfsaga
og skyldurækni.
En hinn gamli, harðhenti agi dug-
ar ekki við börn nútímans. Hann hef-
ur sennilega aldrei haft happasæl upp-
eldisleg áhrif, jafnvel þótt hann hafi
veitt vinnufrið. Hann gerir börnin súr
á svip, dauf í dálk og vinnutreg, en
takmarkið er vitanlega hið gagnstæða.
Ympra má á nokkrum atriðum
þeirrar vinnutækni, sem að vísu kref-
ur mikils af kennaranum, en gefur
líka ríkulega uppskeru.
Hafðu hvert barn og hvern hlut á
sínum stað og leiðréttu samstundis
hverja skekkju og hvert mistak.
Heimtaðu reglu í smáu og stóru og
kappkostaðu að haga starfinu þannig,
að fjarlægð séu sem mest öll tækifæri
til óreglu. Farðu aldrei frá börnunum
í kennslustund, nema að þú vitir það,
að aginn sé svo öruggur, að þau geti
haft gott af því að vera ein um stund.
Leyfðu barni aldrei að svíkjast um,
hvorki í smáu né stóru, og ekki heldur
að geyma til morguns það, sem gera
átti í dag. Heimtaðu aldrei neitt, sem
þú ekki gengur eftir. Settu ekki reglur
til að brjóta, og gættu þess, að sérhver
fyrirskipun og áminning sé ákveðin,
en þó laus við hryssingsskap og
gremju.
Það er því miður mjög algengt um
erfiða bekki, að talað sé til barnanna
þar í gremjutón. En ein hin verstu
kynni barns af kennaranum eru þau,
að hann sé stöðugt súr á svip og önug-
ur. Það er jafn skaðlegt góðum aga að
vera stöðugt að skamma börnin og
finna að við þau, eins og það að um-
bera þeim al'lt og kjassa þau seint og
snemma, því að það gerir þau heimtu-
frek og óþæg. Minnstu þess, að börn
veita ýmsu í fari þínu miklu betur eft-
irtekt en þú heldur og eru oft háná-
kvæm í ályktunum sínum og dómum.
Kennarinn, sem börnin virða, er
ekki sá, sem sífellt slakar til eftir ósk-
um þeirra og lætur margt reka á reiða
af leti eða kæruleysi, heldur hinn, sem
gerir til þeirra skilyrðislausar kröfur,
er þau skilja og geta innt af höndum,
og lofar og lastar eftir verðleikum. Sá
kennari fær oftast það, sem hann vill,
vinnu og hlýðni möglunarlaust. Því
festa og einbeittni, samfara vingjarn-
legu viðmóti, verkar ekki lamandi á
börn. Þvert á móti. Þau verða frjáls-
legri, vegna þess að góður agi skapar
glaðvært og markvisst samstarf milli
barnanna innbyrðis og bamanna og
kennarans. Það er almenn reynsla, að