Heimili og skóli - 01.10.1946, Blaðsíða 11

HEIMILI OG SKÓLI
105
börn, sem skortir aga ,eru sjaldan inni-
lega glöð, þar sem börn, er vanizt hafa
góðum aga, eru hins vegar frjálsmann-
leg og glöð.
Það er sorgleg staðreynd, sem því
miður er ekki fátíð, að duglegir, fróðir
og að ýmsu leyti kunnandi og starfhæf-
ir menn, verða óhæfir kennarar, vegna
þess að þeir hafa ekki vald á þeirri
hlið starfins, sem að aganum snýr. Þá
koma kvartanirnar um erfiðu börnin,
sem óviðráðanleg þykja, þótt orsak-
anna sé oftast að leita hjá kennaranum
sjálfum. Því að það er kennaranum
nauðsynlegt að skilja, að hann verður
að gera sterkar kröfur til sjálfs sín, til
þess að geta haldið aga.
Það þarf mikinn áhuga og mikið
starf til þess að hafa allt í lagi á þessu
sviði. En fram hjá því verður ekki
komizt, ef vel á að fara.
Það er rétt, sem uppeldisfræðin Jtef-
ur jafnan fullyrt, en nútíminn liefur
tilhneigingu til að kalla o;amaldags, að
kennarinn verður að gefa gott for-
dæmi í smáu og stóru. Óregla, óná-
kvæmni og hirðúleysi í skólastarfi
kennarans getur verið bein orsök þess,
að börnin hagi sér á svipaðan hátt.
Kennarinn verður að koma hlutunum
þannig fyrir, að möguleikar fyrir aga-
brot verði sem fæstir. Og hann hefur
svo mikið frjálsræði nú, að honum er í
sjálfsvald sett að nota þær aðferðir,
sem honum henta bezt. En allt slíkt
verður að gerast af yfirlögðu ráði og
miðast við það, að skólinn sem heild
hafi af því sem bezt not.
Gerum nú ráð fyrir, að allir þættir
starfsins séu í góðu lagi. Eftir eru þó
stærstu kröfurnar á hendur kennaran-
um, en þær eru:
1. Að kunna vel það, sem kenna á,
og búa sig undir hvern tíma.
2. Að þekkja vel gáfna- og þroska-
stig barnanna, og kenna samkvæmt
því.
3. Að skilja barnið og geta sett sig í
spor þess.
4. Að hafa ánægju af starfinu.
Hæfileikar kennarans til að skilja
einstaklinginn eru afar nauðsynlegir
og þýðingarmiklir. Það er skilyrði fyr-
ir vinnufúsleik og vinnugleði bams,
að kröfur, sem til þess eru gerðar, séu
í hófi. Þetta getur verið mjög misjafnt,
jafnvel í sömu deild. Og þótt t. d. lík-
amsæfingar séu ætlaðar öllum jafnt í
sama hópi, þá verður þó að taka fullt
tillit til einstaklinganna um þroska,
hæfni og úthald. Að gera sömu ein-
strengingslegu kröfurnar til allra
jafnt, hvað sem hinum persónulega
þroska líður, getur orðið aganum
hættulegt og heilsunni líka.
Þegar lítið gefið barn reynir allt,
sem það getur, og nær með því tiltölu-
lega góðum árangri, þá er rétt að láta
það finna það og vita, að iðni og dug-
ur getur hjálpað hverjum sem er. Ekk-
ert treystir betur gott samband milli
barnanna og kennarans en sú fullvissa
þeirra, að hann sé réttlátur, það er
lyftistöng góðs aga. Og þetta sýnir enn
og aftur, hve nauðsynlegt það er, að
kennarinn skilji starf sitt og hafi það á
valdi sínu í krafti persónuleika síns og
starfsánægju.
Það verður að ganga út frá því, að
sá, sem velur sér kennarastöðu að lífs-
starfi, sé að eðlisfari barngóður og hafi
meira og minna af þeim hæfileika að
geta sýnt einstaklingnum nærgætni og
ástúð um leið og hann hjálpar honum.