Heimili og skóli - 01.10.1946, Blaðsíða 17

HEIMILI OG SKÓLI
111
til að ná fótfestu, svo óviðbúin var
hún þessum snöggu umskiptum. Þess
vegna hafa allar tilraunir hennar að
marka sér glögga stöðu í nýju um-
hverfi, reynzt næsta fálmkenndar.
Skólarnir eru stælingar á erlendum
formum, og þá einkum dönskum.
Meiri hlutinn af þeirri list, sem skap-
ázt hefur á síðustu árum, ber meiri
og minni keim af erlendum ,,ismum“.
Við fengum nýju guðfræðina svo
nefndu sunnan úr Þýzkalandi, sem olli
hinu mesta losi í trúmálunum. Þá má
,á sviði þjóðmálanna nefna sócialism-
ann, sem valdið hefur meira róti í
íslenzku þjóðlífi en nokkur gerir sér
grein fyrir. Loks mætti benda á kvik-
myndirnar, sem haft hafa djúp og
óheillavænleg áhrif á íslenzka æsku.
Hinar þjóðlegu bókmenntir, sem
höfðu verið lesnar og lærðar öld fram
af öld, viku nú fyrir sívaxandi bóka-
kosti, er á síðustu árum hefur nálega
flætt út yfir alla bakka. Hinar þjóð-
legu bókmenntir hafa verið þarna í
algerum minni hluta. Og þó að þarna
hafi verið margt ágætra bóka, bæði
innlendra og erlendra, hefur vandinn
að velja og hafna vaxið að sama skapi
sem bækurnar urðu fleri. Og þó að
leitt sé að þurfa að segja það á þess-
ari lærðu öld, sem við lifum á, þá hef-
ur nálega ekkert verið gert af hálfu
hins opinbera til að leiðbeina almenn-
ingi um bókaval og tryggja lionum,
að svo miklu leyti sem hægt er, að
tíma 02: fé sé ekki á stlæ kastað við að
kaupa og lesa lélegar bækur. Sjálfs-
valið og frelsið til að velja og hafna
yrði engu síður að vera eftir sem áður.
Því miður eigum við fáa bókmennta-
gagnrýnendur, sem hægt er að treysta,
og þó að við og við komi umsagnir um
bækur ifrá mönnum, sem óhætt er að
taka mark á, er þó meiri hlutinn af öll-
um hinum svonefndu ritdómum til
orðinn í auglýsingaskyni, eða vaxinn
úr jarðvegi einhvers konar kunnings-
skapar. Og þegar Ríkisútvarpið flytur
hinar mestu skrumauglýsingar um lé-
legustu þriðja flokks reyfara, er það
mjög hæpið, að slíkt geti samrýmst því
menningarhlutverki, sem því er ætlað
að vinna. Þess vegna væri vissulega
ástæða til að gera eitthvað til að leið-
beina þjóðinni um bókaval. Vara við
ruslinu, eins og hverri annarri svik-
inni vöru, en vekja athygli á því, sem
vel er ættað. Hver þjóð, sem komin er
í þjóðbraut alþjóðaáhrifa, má búast
við, að allar þessar öldur og margar
fleiri skelli á henni. Það væri hvorki
hollt eða skynsamlegt að loka sig inni
fyrir öllu slíku. Heldur læra smátt og
smátt að skilja hismið frá hveitinu.
(Framh.)
Grein um íslenzk skólamál.
í nýútkomnu hefti af „Folkeskolen", sem er
málgagn danska kennarasambandsins, skrifar Th.
Bögelund, skólaátjóri í Fredericia á Jótlandi,
grein um íslenzk skólamál, en Bögelund ferðaðist
hér um í sumar og flutti fyrirlestra á tveimur
kennaranámskeiðum. Hann nefnir grein sína
„Landet med Hjemmeundervisning og Vandre-
lærere," og kemur höfundurinn víða við. Grein
hans er öll mjög hlýleg i garð íslendinga og ís-
lenzkra skólamanna, og ber hann okkur vel sög-
una á allan hátt.
Leiðrétting.
í smágreinirini Skilgetin og óskilgetin börn, í
síðasta hefti, urðu þau leiðinlegu mistök í upp-
hafi greinarinnar, að orðin skilgetin og óskilgetin
brengluðust. Orðið skilgetin á að standa við fyrri
töluna, en óskilgetin við þá síðari.