Heimili og skóli - 01.10.1948, Side 25

HEIMILI OG SKÓLI
121
þurfa kennarar að hugsa. Þeir þurfa alltaf
að vera að bæta við sig. Þeirra starf er lil-
andi starf, sem heimtar alltaf nýtt líf og
nýja endurnæringu. Sumarleyfið á að færa
kennaranum nýtt þrek, eftir erfitt vetrar-
starf, nýjan áhuga, nýja tækni, og nýja
starfsgleði- En því miður gefur yfirstjóm
fræðslumálanna íslenzkum kennurum of
sjaldan tækifæri til að bæta við fyrri þekk-
ingu sína og tækni í starfinu. Námskeið
ættu að vera á hverju ári og í hverjum
landsfjórðungi, stutt, vel skipulögð og
vekjandi námskeið, sem stæðu vikutíma.
Slíkar hressingarvikur ættu að vera fastur
liður í sumarleyfi kennaranna, og það er trú
mín, að eigi liði á löngu þar til slíkri skipan
verður komið á, annaðhvort af kennurun-
um sjálfum, fræðslumálastjóminni, eða
helzt af báðum þeim aðilum.
Að kunna að segja frá.
Það hefur löngum þótt góð og þjóðleg
iþrótt hér á landi að segja vel frá. í fomöld
og fram eftir öldum var þessi íþrótt snar
þáttur i menningu þjóðarinnar, sem við bú-
um að enn þann dag í dag. En því miður
hefur hún átt minna gengi að fagna í seinni
tíð. Þegar maðurinn er svo að segja farinn
að fæðast með bök í hönd, reynir minna á
frásagnarlistina, enda hefur henni mjög
hrakað á seinni árum, og ég er ekki viss um,
að skólarnir séu þar alsaklausir. En þótt
bækumar séu góðar og ómetanleg tæki í
allri menningarbaráttu, er sá maður snauð-
ur og sú menning snauð, sem ekki leggur
rækt við frásagnarlistina, hið lifandi orð,
sem er hið fullkomnasta form tungunnar.
Með hinum skriflegu prófum skólanna og
skriflegum æfingum sem kennsluaðferð, hef-
ur frásögnin þokast í skuggann, meira en
æskilegt er, og hafa skólarnir þannig óafvit-
andi slegið slöku við að þjálfa nemend-
urna í góðri frásögn og framsögn. En sé
þetta rétt athugað, að þeir hafi í seinni tið
eitthvað vanrækt í þessum efnum, er það
T ómstundastörf
í skólum
Ég las fyrir skömmu grein í danska
uppeldismálatímaritinu Unge Pæda-
gogar. Er þar frásögn af tómstunda-
starfi í skólanum á Friðriksbergi i
Kaupmannahöfn og víðar, sem um
langt skeið hefur haldið þeirri starf-
semi uppi fyrir nemendur sína.
Kennlu er venjul. lokið kl. 2 e. h. Þá er
lítið hlé, en eftir litla stund fyllist allt
að nýju með lífi og starfi, sem heillar
börnin enn meira en hið bóklega nám
fyrri hluta dagsins, og þá ekki sízt
vegna þess, að þetta starf er allt frjálst.
Þarna er unnið, allt frá leirvinnu og
dekstrinmálningu og upp til bók-
bands, fimleika, vélritun, ljósmynda-
gerðar, málmsmíði, leiksýninga og fl.
og fl. Þegar skólinn hefst á haustin, er
höfuðnauðsyn, að úr því verði bætt og meiri
rækt lögð við þennan þátt móðurmáls-
kennslunnar en verið hefur. Við þurfum að
byrja á 7 ára baminu og halda svo áfram
upp úr. Jafnframt lestraræfingunum og stíl-
æfingunum þurfum við að taka upp frá-
sagnaræfingar- í skólum fyrr á öldum var
lögð mikil áherzla á þá kennslugrein, sem
nefnd var mælskulist. Þeir hafa skilið gildi
hins lifandi orðs, sem héldu uppi þeirri
kennslu. Og sannast að segja er það ömur-
legt, hvað mörg börn og unglingar eiga erf-
itt með að segja frá í samfelldu og skipu-
legu máli. Þessi þjálfun þarf því ekki aðeins
að fara fram í barnaskólunum, heldur einn-
ig í framhaldsskólunum, og á að vera
einn þátturinn í menntun hins siðfágaða
manns.