Læknaneminn


Læknaneminn - 01.12.1959, Blaðsíða 5

Læknaneminn - 01.12.1959, Blaðsíða 5
LÆKNANEMINN 5 Byrjað var að’ nota hugtökin Rh+ og Rh-, þegar Rh kerfið var uppgötvað 1940, þ. e. a. s. þeg- ar ennþá var álitið að einungis væri um að ræða einn blóðflokk. Þessi fyrsti Rh flokkur reyndist vera D (Rh°). D er langalgeng- asti blóðflokkurinn, því um 85% allra hvítra manna eru D posi- tivir. Einnig er rétt að geta þess að 95% þeirra tilfella af Erythro- blastosis, sem þurfa meðferðar við, orsakast af D, þ. e. a. s. þegar móðirin er D negativ og barnið D positivt. Það hefir því orðið hefð að nota hugtökin Rh + og Rh-^ í sambandi við D flokkinn einan. Rétt er að geta bess að síðustu ár hefir fundizt fiöldi nýrra blóð- flokka auk Rh. flokkanna. Sem dæmi má nefna eftirfarandi blóð- flokka: MNS flokkana, P flokk- inn, Lewis, Lut.heran, Duffy, Kidd o. s. frv. Allir bessir flokkar geta valdið Erythroblastosis, en slíkt skeður sjaldan. Þá er rétt að minnast lítilshátt- ar á anti-body titer í blóði móður- innar. Þess hefir begar verið get- ið hvernig mótefni eða antibodies mvndast í blóði móðurinnar fyrir áhrif frá blóðkornum barnsíns. Ákveðið lágmagn barf að mynd- ast til að valda Ervthroblastosis í barninu. Antibodv magnið er mælt sem titer. Antibodv titer- inn í blóði móðurinnar á með- göngutímanum gefur nokkra hug- mynd um hvort barnið muni fá Erythroblastosis og jafnframt hvað alvarleg hun verður. Það er bó rétt að geta bess nú þegar, að þetta er engan vegin öruggt nróf. Erfitt er að segia hvað kalla skal lágmarkstiter, en í Englandi og Bandaríkiunum er titerinn 1:16 notaður sem lágmark. b. e. a. s. sé titerinn hærri en 1:16, má búast við að barnið fái Erythroblastosis, en sé hann lægri er lítil hætta á því. Hækkandi titer eykur möguleik- ana á því, að barnið fái slæma Erythroblastosis, en þó eru und- antekningar frá þessu og þær nógu margar til að gera prófið í hæsta máta óöruggt eitt sér. Nú er rétt að gera sér grein fyr- ir því, að þó móðirin sé Rh.neg., þá er það ekki frumskilyrði þess að börnin fái Erythroblastosis og til þess liggja einkum 2 orsakir. I. Ef barnið er Rh negativt, er auðvitað útilokað, að það fái veikina. II. Þó barnið sé Rh positivt og móðirin Rh negativ er það eng- an veginn skilyrði- þefes, að barnið fái Erythroblastosis. Rannsóknir hafa sýnt, að það skeður einungis í 10% slíkra graviditeta. Orsakirnar fyrir þessari heppilegu ráðstöfun náttúrunnar eru engan veginn kunnar, en eftirfarandi 2 kenn- ingar hafa komið fram á sjón- arsviðið. a) að blóð móðurinnar vanti hæfileika til að framleiða antibodv. gegn Rh faktorn- um, brátt fvrir ákveðna hvatningu frá blóðkornum barnsins. b) að í nlaeenta sé einhvers- skonar hindrun (barrier), sem varnar Rh antigeni barnsins inngöngu í blóð- rás móðurinnar. Einnig er rétt. að geta þess. að í mörgum tilfellum er veikin svo væg. að hún þarf engrar meðferð- ar við. Diagnosís á Ervthroblast.osis er auðveld. Þegar barnið fæðist. er tekið blóð úr naflast.reng og gert Coombspróf á því. Coombsprófið

x

Læknaneminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Læknaneminn
https://timarit.is/publication/1885

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.