Læknaneminn - 01.07.1967, Blaðsíða 27

LÆKNANEMINN
27
aðstæður, sem kvíðaáreitið kem-
ur fyrir í (t. d. margmenni, þröng
herbergi eða annað sem við á).
Vegna taugaslökunar vaknar kvíð-
inn ekki nú og við endurtekningu
verður sjúklingurinn ónæmur fyr-
ir þessum kvíðaáreitum. Þegar
hræðsla við ákveðið áreiti hefur
minnkað verulega, eru tekin fyrir
síkvíðavænlegri áreiti á listanum.
Árangur við alvarlegu áreitin
byggist mjög á góðum árangri
við hin vægari, sem skapar sjálf-
traust og hefur sefjandi áhrif til
lækninga þeirra, sem á eftir koma.
Með þessari aðferð er fræðilegur
möguleiki að lækna hvaða sál-
ræna sjúkdóma sem er, svo fremi
hægt sé að greina þá sundur eins
og að framan er lýst. Tilraunir
með þessa aðferð eru þó skammt
á veg komnar, en árangur, sem
þegar hefur náðst gefur góðar
vonir.
Síðustu ár hefur atferlislækn-
ingum helzt verið beitt gegn
alkoholisma og afbrigðilegri kyn-
ferðishegðun (t. d. homosexual-
isma og transvestisma). Er þá
miðað að því að vekja hjá sjúkl-
ingi óbeit á víni eða viðkomandi
kynáreitum (aversion therapy).
Við þessar lækningar er einkum
beitt vægum raflostum, sem með
nálægð sinni við viðkomandi
áreiti vekja óbeit á þeim.
Eins og sjá má er aðferð þessi
nokkuð ólík aðferð Wolpes, þótt
sömu lögmál liggi til grundvallar.
Hér er tilgangurinn að vekja kvíða
í tengslum við hin sjúklegu við-
brögð sjúklingsins, og mætti jafn-
vel líta á raflostið sem einskonar
refsingu fyrir þessi viðbrögð.
Enda þótt skildögunin sé hér
sem í öðrum tegundum atferlis-
lækninga þungamiðja í lækning-
unni, gefur kvíðinn, sem hér kem-
ur fram, tilefni til dýpri meðferð-
ar. Alkunna er hve sjúklingar með
skapgerðargalla sem undirstöðu
sjúkdómseinkenna sinna, hafa til-
hneigingu til að forðast að horf-
ast í augu við eigin vandamál og
fara gjarnan undan í flæmingi, sé
reynt að beita venjuiegri sállækn-
ingu. Af þeim sökum reynist oft
næsta ómögulegt að veita þeim
nokkra varanlega lækningu. Við
þá aðferð sem hér er lýst, geta
þeir ekki flúið kvíðvekjandi
áreiti, eins og þeim er annars
tamt. Þeir hlaðast kvíða og
spennu og þurfa útrás. Því er
mikilvægt, að læknirinn noti
tækifærið til að veita sjúklingn-
um rækilega útræslu (abreaction)
á tilfinningum sínum. Við útræslu
eru líkur til þess, að sjúklingur-
inn geti horfzt í augu við hin
djúpstæðari vandamál sín og sé
því færari um að glíma við þau.
Árangur af óbeitar-lækningum
hefur reynzt tiltölulega mjög góð-
ur. Blake (1966) gerði tilraunir
með 37 alcoholista. Eftirgrenslan
eftir 6 mán. sýndu, að 54% höfðu
ekki bragðað vín og að 8% til við-
bótar höfðu hrasað óverulega.
Eftirgrenslan eftir 12 mán. sýndi,
að 45,95% voru enn þurrir, og
13,51% til viðbótar að mestu
leyti þurrir. Þessi árangur er í
samræmi við aðrar tilraunir og
sýnir ótvíræða yfirburði yfir aðr-
ar lækningaaðferðir á alcohol-
isma. Þess ber einnig að gæta, að
lækningatímabilið er mun styttra,
oftast ekki nema vika til hálfur
mánuður eftir að sjúklingur hefur
jafnað sig eftir drykkju.
Hér hefur aðeins verið lýst
tveimur aðferðum til atferlislækn-
inga, en tilraunir hafa verið gerð-
ar með margvíslegar aðferðir.
Reynt hefur verið að vinna bug
á psykotiskum hegðunareinkenn-