Læknaneminn - 01.12.1968, Qupperneq 19

LÆKNANEMINN
19
Group of Hospitals" og fann af
80.000 nýjum sjúklingum 37 til-
felli af Sudecks atropiu á hendi,
eða m. ö. o. 1 tilfelli af hverjum
rúmlega 2000, og var það miklu
hærri tala en gert hafði verið ráð
fyrir þar í landi. Um það bil %
tilfella komu fyrir hjá konum.
Langflest komu fyrir hjá fullorðn-
um, oftast eftir þrítugt (meðal-
aldur var 1 handarmateriali Plews’
58 ár). Þessi háa tíðni hjá konum
er vitanlega vegna miklu hærri
tíðni Colles brota hjá þeim, enda
eru carpal áverkar, svo og áverkar
um ökla þeir, sem Sudecks atrop-
hia fylgir oftast. Aðrir liðir eru
þó hvergi ónæmir, því Sudecks
atrophiu hefur verið lýst bæði í
olnbogaliðum, axlarliðum og hné-
liðum auk handar- og fótliðanna
og þá eftir áverka, sem áður er
lýst.
Venjulega koma fyrstu einkenni
fram 6—10 vikum eftir hinn upp-
haflega áverka, eða m.ö.o. í flest-
um tilfellum um það leyti, sem
þeir, sem hafa verið í gipsi, eiga að
fara að losna úr því. Röntgenolog-
iskar breytingar í beinum, sem eru
hið karakteristiska í syndrominu,
koma fram sýnu seinna en klink-
isku mjúkpartaeinkennin, og er
það vissulega bagalegt, sérstak-
lega m. t. t. meðferðarinnar, því
að árang-ursvonir við auðveldustu
meðferðina, þ. e. conservativ
meðferðina, eru mjög svo undir
því komnar, að maður geri sér
ljóst, hvað er á seyði, og hefji
hana helzt ekki seinna en 6 vikum
eftir áverkann.
Etiologia.
Eins og áður hefur verið minnzt
á, hafa ýmsir reynt að útskýra,
hvað raunverulega sé það, sem or-
saki svo vel defineraða og skýra
sjúkdómsmynd eftir áverka. Það
hefur einnig þótt einkennilegt, að
oft koma fram mikil einkenni um
Sudecks syndrom eftir mjög litla
og óverulega áverka; svo oft, að
ýmsir telja það regluna frekar en
undantekninguna.
Fransmaðurinn Leriche hélt
fram, að frumorsökin væri hyper-
aemia vegna lokal autonom axon-
reflexa, sem á stað væri komið af
áverkanum. Sem sagt hin óhjá-
kvæmilega afleiðing hvers áverka,
— og meira að segja sá þáttur,
sem kemur „healing machanism-
anum“ af stað. Hvers vegna hún
verður svo langdregin og henni
fylgir svo óskaplegur sársauki,
lætur hann ósvarað.
Önnur kenning er sú, að stöðug
histaminliberation frá áverkan-
um sé orsökin.
Middleton og Bruce bentu á, að
eftir sympathetiska denervation
fengist strax bót á sársaukanum
og hreyfingarnar bötnuðu, meðan
osteoporosan héldist óbreytt. Þeir
stungu þess vegna upp á, að áverk-
inn kæmi af stað permanent
reflex: þannig að í fyrsta lagi
væru það afferent fibrur í
sympathetiska kerfinu, sem sár-
saukann flyttu og í öðru lagi
efferent sympath. reflectoriskur
impuls, sem ylli svo aftur vaso-
dilatationinni, og hún ylli svo aft-
ur osteoporosis. Þannig myndað-
ist svo vítahringur: hyperaemia
orsakaði sársauka og sársaukinn
héldi reflectoriskt við hypera-
emiunni o. s. frv.
Watson-Jones, hinn mikli meist-
ari, minnist með hógværð á til-
gátu Middleton’s og Bruce’s, sem
hann kallar innan gæsalappa
„reflex neurovascular dysorder“,
en heldur hinsvegar fram, að á
hinni svonefndu Sudecks osteo-
porosis og venjulegri disuse osteo-
porosis sé aðeins stigmunur;