Læknaneminn - 01.12.1968, Page 21

LÆKNANEMINN
21
enda þótt blettótta úrkölkunin í
endum beina, einkum phalanges,
metacarpal og metatarsal beina,
komi ekki fram fyrr en a. m. k.
6—8 vikum frá áverka. Oft er það
svo, að kinisku byrjunareinkenn-
in eru horfin, þegar hinar ein-
kennandi rtg. breytingar koma
fram. Þess vegna er hætta á að
oft sjáist yfir greininguna. Þessi
blettótta úrkölkun í enda bein-
anna er talin sérkennandi fyrir
Sudecks syndrome, og getur bor-
ið mjög mikið á henni, þótt
corpora haldi sér nokkuð vel. Hin
venjulega „disuse atrophia" er
jafnari um beinið, sem lítur út
ekki ósvipað muldu gleri („ground
glass appearance“), og það tekur
einnig nokkuð lengri tíma fyrir
hana að myndast. Algengustu
breytingar eru sem áður í handa-
og fótaliðum, en sömu breytingar
koma fram í proximölu útlima-
beinunum, þegar um er að ræða
meir proximal liði.
Því hefur að vísu verið haldið
fram, að við velflesta áverka á
t. d. carpus hjá fólki um fimmtugt,
sæjust vægar Sudecks breytingar
í beinum og jafnvel þar, sem ekki
er um að ræða reglulegt Sudecks
syndrom, en við það verða rönt-
genologisku breytingarnar alltaf
mjög greinilegar. Þrjátíu árum
eftir að Sudeck lýsti þessum bein-
breytingum, sem hann þá nefndi
pathologiskar, skrifaði hann nýja
grein, þar sem hann hélt fram að
þessar sömu breytingar væru eðli-
íeg, mismunandi stig á „inflamma-
tion og repair“.
Meðferð.
Af meðferðum sem aðallega hef-
ur verið beitt er að nefna eftir-
farandi:
1. Conservativ. Plews mælti með
hitaapplication, elevation og
„graded function", þ. e. að auka
activar æfingar smátt og smátt.
Hann fann að heit vaxböð voru
jafn árangursrík við verkjum og
sympathetiskt block, — en samt
notar hann stundum analgetica
pn. Elevationin reyndist honum
góð við að losna við bólguna og
bjúginn. Plews segir að þessar
smáauknu activu hreyfingar,
ásamt hitaapplication og elevation
losi sjúklingana við einkennin á
um 6 vikum, en hann leggur
áherzlu á, að til þess þurfi að byrja
meðferð snemma, jafnvel áður en
rtg. breytingar koma fram.
Watson-Jones virðist komast að
líkri niðurstöðu, nema hvað hann
ráðleggur immobilization með
fingur- eða táæfingum í fyrstu og
síðan rigid activar æfingar, en
hann varar stórlega við passivum
æfingum, vegna þess að sársauk-
inn, sem þær valda, geti bókstaf-
lega brotið sálarþrek sjúklinganna
á bak aftur á svipstundu. Hann
vill leggja þá alla inn og gera æf-
ingar á einnar klukkustundar
fresti undir ströngu eftirliti
physiotherapista. Samt leggur
hann jafnvel mesta áherzlu á
activar digital æfingar og frjáls-
lega notkun gips og gipsspelkna
allt frá hinum fyrsta áverka.
2. Sympathetisk denervation.
Leriche hélt fram periarterial
sympathetic stripping á aðalæðum
útlimsins. Middleton og Bruce
vildu ráðast betur á sympathetiska
kerfið og mæltu með thoracal
sympathectomiu, væri sjúkdóm-
urinn á efri útlimum og lumbal
sympathectomium á neðri útlim-
um. Nú er slíkt aðeins gert í al-
verstu tilfellum.
3. Lyf: Legio af lyfjum hefur
verið reynd. Tetraethylbromid
(sem sympathetiskur depressant)
og cortison hafa verið revnd svo