Stuðlaberg - 01.11.2021, Qupperneq 5

STUÐLABERG 2/2021 5
Fjölbreytt ljóðaflóra er mikilvæg
Rætt við Pál Valsson um varðveislu hins hefðbundna ljóðs
Í Stuðlabergi hefur sjónum verið beint að
ljóðhefðinni og hefur hagyrðingasamfélagið
tekið blaðinu fagnandi. En hver er afstaða
bókmenntafræðinnar til varðveislu hinnar
fornu braghefðar? Stuðlaberg hafði samband
við Pál Valsson bókmenntafræðing sem féllst
fúslega á að svara nokkrum spurningum:
Bókmenntafræðingar hafa löngum vitnað í
Stein Steinarr og orð sem hann lét falla í viðtali við
tímaritið Líf og list árið 1950 þar sem hann segir:
„Hið hefðbundna ljóðform er nú loksins dautt.“
Hvað segir þú? Er hefðbundið ljóðform dautt?
Sagan hefur auðvitað sýnt fyrir löngu að
Steinn hafði algerlega rangt fyrir sér, enda
held ég að hann hafi nú aðallega verið með
þessum ummælum að ögra og um leið blása
byltingarmönnum formsins kappi í kinn.
Hið hefðbundna form gekk á margan hátt í
endurnýjun lífdaga með rappinu, unga fólkið
fór að ríma af miklum móð, og það skilar sér.
Það eru margir að yrkja ljómandi vel hefð-
bundið, sem betur fer, því við viljum hafa alla
bragflóruna lifandi.
Hver er upplifun þín af þróun ljóðlistar undan-
farna áratugi þegar mismunandi ljóðform eru virk
og ljóðaflóran verður æ fjölbreyttari?
Fjölbreytt ljóðaflóra er afar mikilvæg og
mér sýnist, svona almennt séð, að æ fleiri yrki
æ betur. Ef ég horfi til óhefðbundinna ljóða
þá finnst mér mjög margir höfundar sýna af-
skaplega góð tök á ljóðmáli og þau geta beitt
því til að sýna hugsanir sínar og myndir. Þau
vita út á hvað góð ljóðlist gengur.
Hagyrðingamót eru afar vinsæl og komast oft
færri að en vilja þegar hagyrðingarnir tjá sig í
bundnu máli á pallinum. Hver er skilgreining
bókmenntafræðingsins á því sem þar fer fram?
Ég lít á þessi mót sem mikilvæga skemmt-
un, jafnvel má tala um þjóðaríþrótt því lands-
menn hafa sjálfsagt kveðist á frá upphafi
landnáms. Og ég tala auðvitað um skemmtun
í jákvæðum skilningi, því burtséð frá mikil-
vægi þess að hafa gaman, þá er þetta glíma
við orð og hugsanir, rétt eins og í allri ljóð-
list, og þessi er ekkert ómerkilegri en önnur.
Það er úrelt viðhorf, að mínu mati, leifar af
gömlum deilum um bragform sem heyra
sögunni til. Við þurfum bæði hefðbundinn
brag og óhefðbundinn, ef íslenskan á að lifa.
Hvað viltu segja um varðveislu hefðbundna
ljóðsins á Íslandi? Er þetta menningarlegt afrek
eða erum við bara svona „sveitó“?
Sagði ekki einhver að það væri kúl að vera
sveitó? Um þetta mætti halda langa ræðu og
hátimbraða um stuðlanna þrískiptu grein og
að í þúsund ár hefðum við setið við sögur
og ljóð … og allt er það satt. Rétt eins og við
værum aumingjar ef við glötuðum niður ís-
lenskri tungu, þá værum við aumingjaþjóð ef
hefðbundinn bragur týndist og yrði gleymsk-
unni að bráð. Þá hyrfi mikilvæg sérstaða og
framlag okkar til heimsmenningarinnar. Sem
betur fer sé ég engin merki þess að slíkt sé
gerast, þvert á móti. RIA.
Jó
ha
nn
P
ál
l V
al
d
im
ar
ss
on