Úrval - 15.12.1980, Qupperneq 57

SORPHREINSARAR NÁTTÚRUNNAR
55
Hrœgammurinn er eitt af þeim fáu
dýrum sem notar verkfœri. Hér er
hann að brjóta gat á strútsegg með
steini.
nefið og líkjast skeggi.
Lambagammurinn sem á heima í
fjöllum Suður-Evrópu, Afríku og
Asíu lætur ekki heldur bein af dauðu
dýri fara til spillis. Þau minnstu
gleypir hann í heilu lagi en hin stærri
brýtur hann með því að láta þau falla
á stein úr mikilli hæð.
Lambagammar hafa lengi verið
ofsóttir í Ölpunum og Pýreneafjöll-
unum þar sem þeir hafa með röngu
verið sakaðir um að ræna lömbum, —
já, og einnig ungbörnum. En slíkt er
hrein fjarstæða þegar um er að ræða
fugl með svo veikbyggða fætur. Þær
mörgu sögur sem ganga um það að
fuglar þessir hræði gemsur og takist
með öflugum vængjaslætti að hrekja
dýrin fyrir hamra og hámi slðan
hræin í sig fyrir neðan klettavegginn
eru miklu trúverðugri. Og kunnugt
er að lambagammurinn hremmir
landskjaldbökur sem hann drepur
með því að fljúga með þær hátt í loft
upp og láta þær falla niður á stein og
gæðirsér síðan á kjöti þeirra.
Rómverjinn Plinius segir eftir-
minnilega sögu af grísku skáldi sem
hlaut hörmulegan dauðdaga. Véfrétt
hafði sagt svo fyrir um að hann
myndi deyja með þeim hætti að
eitthvað þungt félli niður á höfuð
hans. Skáldið reyndi því jafnan að
ganga fjarri háum húsum og trjám.
Þrátt fyrir það gat hann ekki flúið
örlög sín því að dag einn féll skjald-
baka í höfuð hans og varð honum að
bana. Vafalaust hefur þar verið
lambagammur á ferð með bráð sína.
Konungurinn í ríki gammanna er
tegund sú sem lifir í Andesfjöllum.
Hann er stærsti flugfugl veraldar,
getur orðið 11,5 kíló á þyngd og
vænghafíð er nærri þrír metrar. Þessi
risi loftsins svífur á vængjum vind-
anna milli himinhárra tinda Andes-
fjallanna í leit að dauðum dýrum og
fer stundum alveg niður að haffletin-
um ef hin fránu augu hans hafí^
greint hval eða sæskjaldböku sem
skolað hefur upp á ströndina. Hann
er miskunnarlaust ofsóttur af eina
óvini sínum, manninum, sem sakar
hann um að ræna eggjum í víðáttu-
miklum fuglavörpum niðri við
ströndina, þar sem drit fuglsins er selt
dýrum dómum sem áburður.
Afleiðing ofsóknanna er sú að þessi