Úrval - 15.12.1980, Síða 59

SORPHREINSARAR NÁTTÚRUNNAR
57
farið að upp komi illindi og áflog.
Stærstu og sterkustu fuglarnir ryðja
þeim veikbyggðari frá, en aðrir sem
ekki komast að svífa eins og dökkt ský
yfir hinum róstusama veislustað. I
Afríku fylgjast ljón og hýenur vel
með framferði gammanna og gera sér
glögga grein fyrir þegar matar er von
hjá þeim.
Þar sem jafnvel stóri gæsagammur-
inn verður að víkja fyrir ferfættu rán-
dýrunum neyðast gammarnir til að
ganga fljótt að mat sínum og með
mikilli græðgi. Hópur gæsagamma
getur á átta mínútum rifið hverja
kjöttætlu af gasellu sem er fimmtíu
kíló á þyngd, og eru þeir þá oft orðnir
allt að tuttugu og fimm hundraðs-
hlutum þyngri en áður en þeir gengu
að veisluborði. Á eftir eiga þeir erfítt
með að hefja sig til flugs, og stundum
mistekst þeim það með öllu, því að
þegar kvöldsvalinn kælir jörðina
minnkar uppstreymið. Og þá
neyðast gammarnir til að halda kyrru
fyrir á sléttunni um nóttina, þar sem
hættur umlykja þá á allar hliðar.
Ótrygg framtíð
Allt frá dögum Aristótelesar hafa
menn deilt um hvort gammar hafi
nokkurt lyktarskyn. Sumir hafa talið
rökrétt að ætla að þeir fyndu bráð
sína, hræin, með aðstoð lyktar-
skynsins. Aðrir hafa hins vegar spurt:
Hvernig stendur þá á því að
gammarnir finna aldrei rotnandi hræ
sem hulin eru lérefti eða falin í tré-
kassa? Þannig tilraunir hafa oft verið
Gammamir taka á sig náðir.
gerðar í Austur-Afríku án þess að
einn einasti gammur gerði vart við
sig.
Eins og flestir aðrir fuglar virðast
gammategundir þær sem lifa í
Evrópu, Asíu og Afríku ekki hafa
neitt umtalsvert lyktarskyn, — geta
jafnvel ekki greint mjög sterka lykt.
Hins vegar hafa tegundir þær sem lifa
í Norður- og Suður-Ameríku meira
eða minna þroskað lyktarskyn og geta
öðru hverju fundið bráð sína með
hjálpþess.
Framríð gammanna verður því
miður smám saman ótryggari eftir því
sem hin svonefnda menning ryður sér
meira til rúms á svæðum þeim þar
sem þeir lifa. Eitt af vandamálunum
sem að þeim steðja er skortur á fæðu.
Þessir fuglar eru fæddir til að vera