Lögmannablaðið - 2024, Blaðsíða 24

24 LÖGMANNABLAÐIÐ TBL 02/24
Kanadastyrkinn og sumpart var það vegna góðra meðmæla frá
Ármanni Snævarr sem ég fékk hann.
Skemmtilegur kennari hafði áhrif
Ég var þá kominn með fjölskyldu en elsti sonur okkar Nönnu,
Torfi, var fæddur og þau fóru með mér út til Toronto þar sem
ég settist í endurskipulagða lagadeild háskólans. Þetta var
góður tími en það var nýbúið að stofna Íslendingaklúbbinn
„Toronto Icelandic Club“ sem að miklu leyti var skipaður konum
sem höfðu flutt þangað með eiginmönnum sínum sem þær
höfðu kynnst á stríðsárunum hér heima. Ein þeirra var Þóra
Hallgrímsson Fawdry, dóttir séra Friðriks dómkirkjuprests. Hún
reyndist okkur litlu fjölskyldunni afar vel og okkur þótti mjög
vænt um hana.
Ég fór út með það í huga að afla mér meiri þekkingar í félaga- og
viðskiptarétti en svo vildi til að deildarforseti lagadeildar, Cecil B.
Wright, var einn fremsti sérfræðingur Kanada í skaðabótarétti
og einkar skemmtilegur kennari. Það varð til þess að ég tók
skaðabótaréttinn inn í dæmið og ákvað að skrifa lokaritgerðina
á því sviði. Í breskum rétti hafði dómur frá 1921 lengi verið
talinn eitt helsta fordæmið um það hvaða afleiðingar slyss væru
bótahæfar, en nýlega hafði House of Lords kveðið upp dóm
sem gekk í gagnstæða átt. Ætlunin var að gera samanburð á
þessum dómum og áhrifum þeirra, en í reynd var þetta opið
verkefni sem ég fór alltof langt með. Svo var ég kominn heim
í krefjandi starf og náði aldrei að ljúka við ritgerðina. Hér við
bættist að Wright deildarforseti var orðinn alvarlega veikur og
átti skammt ólifað. Þegar ég spurði hvernig honum litist á efnið
sem ég hafði þá sent honum svaraði hann einfaldlega: „Just keep
up the good work.“ Það urðu síðustu skilaboðin okkar í milli.
Þú varðst löggiltur skjalaþýðandi í ensku, hvers vegna sóttir þú þér þau
réttindi?
Þegar ég kom heim fór ég að vinna við samninga þar sem
verulegur hluti vinnunnar var að semja hliðsetta texta á ensku
og íslensku og svo voru líka viðskiptaskilmálar sem þurfti að
þýða á íslensku, m.a. fyrir IBM. Þessi lögfræðivinna á tveimur
tungumálum varð til þess að það lá beint við að öðlast þessi
réttindi og það styrkti mína stöðu.
Örlagaríkt símtal
Í lögmannsstörfum þínum komstu mikið að samningagerð vegna
stóriðjuframkvæmda í árdaga þeirra á Íslandi, s.s. álvers ÍSALs í Straumsvík,
Kísilgúrverksmiðjunnar við Mývatn og Járnblendiverksmiðjunnar á
Grundartanga. Hvað kom til að leitað var til þín?
Þegar ég var nýkominn frá Kanada var til athugunar að stofna
olíuhreinsunarstöð hér heima og Eyjólfur Konráð, yfirmaður
minn, var áhugasamur um það verkefni, og jafnframt tengdist
það verksviði Stóriðjunefndar, sem Jóhannes Nordal veitti
forystu. Jóhannes sá að ég var vel ritfær á ensku auk þess sem
námið frá Kanada nýttist vel. Í ársbyrjun 1964 hringdi Jóhannes
svo í mig og spurði hvort ég gæti tekið að mér að vinna við
samningsgerð um virkjun Þjórsár við Búrfell með láni frá
Alþjóðabankanum og orkusölu til álvers, í framhaldi af starfi
Stóriðjunefndar að því máli. Í desember 1964 var svo haldinn
viðræðufundur í Zürich með forstjórum Alusuisse, sem gaf
jákvæð fyrirheit. Fulltrúar Íslands þar voru Jóhannes Nordal,
Eiríkur Briem forstjóri Rarik og Steingrímur Hermannsson
þá framkvæmdastjóri Rannsóknarráðs ríksins, og við Gunnar
Sigurðsson verkfræðingur tókum þátt, til aðstoðar og fróðleiks.
Jóhann Hafstein iðnaðarráðherra féllst á það eftir fundinn að
samningsgrundvöllur gæti verið í sjónmáli, og skipaði hann
þá þremenningana í samninganefnd, með okkur Gunnar að
aðstoðarmönnum.
Þetta símtal hefur markað starfsbraut þína?
Jú, þetta voru umfangsmikil verkefni og urðu til þess að ég
varð „utanhúss“ lögmaður Landsvirkjunar, Rarik og iðnaðar-
ráðuneytisins í kjölfarið. Heildarlega urðu áhrifin þau að
starfstími minn fór meira í samningsgerð og ýmsa aðstoð við
skjólstæðinga en í málflutning fyrir dómstólum. Ég á margar
góðar minningar um fólk og fyrirtæki sem leituðu til mín, en
einnig fékk ég tækifæri til að flytja áhugaverð dómsmál, stór
og smá.
Þú varst lögfræðilegur ráðunautur Landsvirkjunar í áratugi. Hvað kom
til að þú tókst aftur við þeim störfum þegar þú hættir í Hæstarétti?
Þegar ég hætti dómarastörfum vildi þannig til að Landsvirkjun
var að byrja undirbúning Kárahnjúkavirkjunar og í gangi voru
viðræður við Norsk Hydro um að byggja álver fyrir austan.
Feðgar í framkvæmdum. Hjörtur með föður sínum, Torfa Hjartarsyni, við
sumarbústað fjölskyldunnar á Ísafirði á fjórða áratugnum.