Mímir - 01.05.1964, Side 25

///e///ee
Ommo Wiltz:
ich stan al eine
Der Kiirenberger:
Swenne ich stan al eine in minem hemede
und ich gedenk an dich, ritter edele,
so erbluot sich min varwe als der rose an dorne tuot,
und gewinnet das herze vil manigcn trurigen muot.
’Jo stuont ich nehtint spate vor dinem bette
do getorste ich dich frouwe, niwet wecken.
’Des gehazze got den dinen lip!
jo was ich niht ein eber wilde’, so sprach das wip.
(Hefðarkona: „Er ég stend einmana í náttserk mínum
og hugsa til þín, göfugi riddari, roðna ég sem rós
á þyrnirunni, og hjartað fyllist djúpri hryggð66.
Riddarinn: „Já, síðla nætur stóð ég raunar við rekkju
þína. Þá dirfðist ég ei, frú mín, að vekja þig“.
Hefðarkona: „Guð hefni þess á líkama þínum. Sannar-
Iega var ég þó enginn villigöltur44, mælti konan).
Skáldskapur Kíirenbergers er frá upphafi
bókmenntagreinar þeirrar þýzkrar, er venju-
lega nefnist Minnesang. Hún nær frá miSri 12.
öld til byrjunar hinnar 14. Minnesang er
venjulega greindur í upphafsskeið, blómaskeið
og hnignunarskeið á sama hátt og liin miShá-
þýzku hirSsöguljóð fdas höfische Epos). Það
er þó einkenni þessarar kveðskapargreinar, að
skáld hennar hafa þegar í upphafi gott vald
lade være med at f'ole over livet og verdens
dejlige lande. Uden at vi selv ved hvorledes,
kommer de med ándedrættet, ord og toner,
som ikke er daglig tale. Og de bliver det men-
neskes ejendom, der forstár at synge for
andre“.
á bragarháttum og fastákveðin yrkisefni.
Þannig eru engar fálmkenndar formtilraunir,
heldur sjáum við strax vel upp byggð erindi,
sem fjalla um aðalviðfangsefni Minnesangs, að
sýna og skýra samband karls og konu.
A þessu fyrsta skeiði sínu einkennist Minne-
sang af frásögn. Enn talar skáldið ekki sjálft í
Ijóðum sínum, orðin eru lögð í munn persón-
um, sem mætast í viðburðum, er lýst er með fá-
um dráttum.
Venjulega nefna menn Ijóð sem þetta hlut-
verkaljóð (Rollenlyrik). Skáldið talar ekki
sjálft, heldur felur sig bak við persónur, sem
ræðast við og framkvæma. Með því gerir hann
verk sitt almennara og hlutlægara. Huglæg
reynsla skáldsins fær á sig form almennra hlut-
lægra viðburða. Riddari ræðir við hefðarkonu
hjá dyngjuglugga hennar. Jafnframt er e. t. v.
rétt að gera hér ráð fyrir áhrifum hetjukvæða.
Að því er hirðsiiguljóðum viðvíkur er það að-
eins grimmd örlaganna að kenna, ef við þekkj-
um ekki höfundinn. Það er hins vegar regla
án undantekningar, að höfundur hetjukvæðis
er óþekktur. Hlutlægt eðli hetjusagna og
kvæða, leyfir bersýnilega ekki, að upptök
verksins séu tengd ákveðnu nafni. Vera má, að
þessi hlutlægnisnauðung liafi þrengt sér þaðaii
inn í hinar elztu ljóðrænu myndir.
Efni Ijóðsins kemur fram í svokölluðum
skiptum (Wechsel), framsögn konunnar skipt-
ist á við framsögn karlmannsins. Venjulega
mæla þau fram sitt eriudið hvort, en hér nær
framsögn konunnar yfir bæði erindin, og fram-
sögn karlmannsins er skotið inn á milli.
25