Mímir - 01.05.1964, Síða 51

villidýra) einnig miðhollenzka orðinu „dan”
(fylgsni villidýra) og fornindverska orðinu
dhanvan (óbyggilegt land, auðn). „Mörk" er hér
sem annars staðar í merkingunni skógivaxið
land, samanber eyðimörk (óbyggður skógur).
Danmörk er því skógivaxið landssvæði, óbyggt,
þar sem villidýr hafast við.
Seinni hluti vísunnar:
„Bpru 0xn ok átta
ennitungl, þars gingu
fyr vineyjar víðri
valrauf, fjogur haufuð",
er öllu auðveldari til að þýða, en þó hefur „víð
valrauf vineyjar" staðið töluvert í mönnum. Af
sögunni, sem vísunni fylgir, má ætla, að hér sé
um eyjuna Selund að ræða, enda þýðir útgef-
andi Ynglinga sögu þessa kenningu með „hin
stóra, grösuga eyja, sem var unnin (rænt)". En
spurningin er sú, hvort Snorra Sturlusyni sé
treystandi til að fara rétt með söguna, sem vísa
þessi er ort um. Eins og ég hef þegar getið, eru
miklar líkur á að staðsetning Gylfa í Svíþjóð
hinni köldu sé röng, — eins gæti hér verið um
að ræða einhvers konar missögn, því að uxarnir
ganga fyrir valrauf vineyjar, en ekki viney sjálfri.
Um það, hversu þýða skal „valrauf", læt ég
ósagt, til slíks skortir mig allan lærdóm, en ég
leyfi mér að efast um réttmæti þýðingar útgef-
anda. I síðari helming vísunnar kemur einnig
fyrir kenningin „ennitungl", sem er þýdd sem
auga, og er vafalaust rétt. I fyrri hluta vísunnar
er Selund kölluð „auki Danmarkar" en í þeirri
síðari er hún kölluð „viney". Vin er samstofna
fornháþýzka orðinu „wunnia" (gleði, unaður).
Orðið mun einnig samstofna við gyðjuheitið
„Venus" og sú ey sem kennd er við vin, er því
búin hinum ágætustu kostum.
Að þessu loknu má geta þess, að í vísunni er
fólgin líking, þar er talað um djúpröðul og enni-
tungl. Sól er kennd til djúps, en tungl til ennis,
og þá má geta þess að djúp og enni eru andstæð-
ur, frummerking í „enni", mun vera brattur og
hár staður og í shetlenzku hefur orðið haldið
þessari merkingu sinni. Athyglisvert er að auki
Danmarkar er kallaður viney, því með slíku er
ekki einungis sagt að Gefjun hafi flutt Sjáland
til Danmerkur, eitthvað nær sanni væri að segja,
að hún hafi flutt grösuga og gróna eyju gleði og
unaðar til hins auða og hrjóstruga lands, þar sem
villidýrin áttu sér fylgsni. Slík kona hlaut að vera
Gefjun, þ. e. a. s. rík, örlát og tigin. Og hvað er
eðlilegra en hún hafi fengið þennan fjársjóð hjá
sjálfum sækonunginum?
Vísur þær, sem eignaðar eru Braga hinum
gamla Boddasyni, eru taldar ortar um 800.
Næstu tvær aldir gerðust merkilegri atburðir í
sögu þjóðar hans en svo, að lesendum þessa
greinarkorns séu þeir ekki meðvitaðir. Um árið
1000 eru margir landar Braga fluttir í ný heim-
kynni, langt norður í hafi og hafa tekið með sér
mestan hluta skáldskapararfs Norðmanna. Þá
eru dróttkvæði ekki lengur ort á norska tungu
eingöngu, heldur einnig á íslenzku. Einn þeirra
Islendinga, sem lengst nær í dróttkvæðum sínum
er Egill Skallagrímsson. Eins og flestum er kunn-
ugt fór heldur illa á með honum og þeim Eiríki
blóðöx og Gunnhildi drottningu. Eitt sinn er
hann hafði gert usla í löndum þeirra og reist þeim
sjálfum níðstöng, gekk hann á skip ásamt föru-
neyti sínu; „tóku þeir til segls ok sigldu á haf
út; tók þá byrrinn at vaxa, ok gerði veðr hvasst
ok hagstætt; gekk þá skipit mikit. Þá kvað Egill:
Þél hpggr stórt fyr stáli
stafnkvígs á veg jafnan
út með éla meitli
andærr jptunn vandar,
en svalbúinn selju
sverfr eirar vanr þeiri
Gestils plpt með gustum
gandr of stál fyr brandi".
(íslenzk fornrit II, 172).
Á þeim tveimur vísum, sem hér hafa verið
tilfærðar, er um 200 ára aldursmunur. Samt sem
áður er bragarháttur svo til samur og ef grannt
er að gáð, sést að fleira er þeim sameiginlegt en
hann einn, knúsuð orðaröð og kenningar. Er út-
51