Mímir - 01.03.1983, Blaðsíða 16

skipulega. En til viðbótar þeim sem talin eru
í (18)—(21) má nefna þessi:
(27) Nú stend ég á Ráðhúsplássinu að bíða
eftir sporvagni og .... fara til gömlu
hjónanna í Vanlöse þar sem mig hafði
einlægt dreymt ég ætti innhlaup fyrir
4 krónur á mánuði . . . (Guðsgjafa-
þula, 7)
(28) Hann var auðsjáanlega að hugsa eitt-
hvað sérstakt, horfði niðurfyrir sig og
þrýsti íbenviðarstafnum með olnbog-
anum uppað síðunni, ....... höndina í
buxnavasanum . . . (Guðsgjafaþula, 8)
(29) Hann tók yfrum axlirnar á mér með
þeirri hendinni sem hann hafði síga-
rettuna..........(Guðsgjafaþula, 10)
(30) Ég bauð honum fjörutíu þúsund tunn-
ur og ..... borga seinna . . . (Guðs-
gjafaþula, 35)
(31) . . . spakmæli frelsa mann frá því að
hugsa, nema þau séu sögð annaðhvort
á raungum stað eða rángri stundu, og
þó helst hvortveggja í senn, þeas bæði
á raungum stað og á rángri stundu,
gjarnan með sérstökum merkissvip og
... draga niður í sér röddina (Grikk-
landsárið, 40)
Hér er eytt ýmsum liðum sem ekki má sleppa
í venjulegri nútímaíslensku. Slíkar eyðing-
ar eru lítt áberandi í eldri bókum Laxness;
þar er aðallega um að ræða eyðingu frum-
lags eða andlags sem hefur komið fyrir í
undanfarandi setningum, sbr. (22)—(24).
Allt ber því að sama brunni hjá Laxness
og í fornmálinu; og er allan tímann raunveru-
leg aðaltenging. Ef það væri tilvísunarteng-
ing, væri engin ástæða til að búast við að
hún væri notuð oftar og í fjölbreyttari sam-
böndum þótt eyðingum fjölgaði. Sé það aðal-
tenging, er eðlilegt að auknar eyðingar leiðí
oftar til þess að upp komi sambönd þar sem
og virðist vera tilvísunartenging.
3.5 Hverju er eytt?
Áður var þess getið að í setningum þar
sem og virðist vera tilvísunartenging værí
eðlilegt að líta svo á að eytt væri fornafni
sem vísaði til nafnorðs sem áður væri komið,
sbr. (1) og (2). Víða virðist þó önnur lausn
liggja enn beinna við. Þessar setningar standa
oft með nafnorðum sem taka einnig með sér
annan ákvæðislið, viðurlag eða forsetningar-
lið:
(32) Meðan frökenin var úti gat umboðs-
maður biskups varla haft augun af
stríðstertunum þrem útbelgdum af
kruðiríi og voru samtals 60 cm í þver-
mál (Kristnihald undir Jökli, 35)
(33) Ennfremur er hún að borða úr aski
fullum af graut og siður var að hafa
í hnjám sér meðan maður át (Guðs-
gjafaþula, 24)
(34) Ekkert man ég þegar við fluttum úr
steinbænum við götuna og í nýa timb-
urhúsið uppí lóðinni, og enn stendur
... (I túninu heima, 12)
(35) Ég vissi líka um fólk, ögn eldra en ég,
og hvorki átti bolla né disk, og börn-
unum var skamtað á bert borðið . . .
(Ungur eg var, 64—5)
(36) . . . og sambýlismaður minn Siggi
Einars var úti, kanski að hitta þessa
ógurlegu dömu með hattinn mikla og
hafði þekt Carúsó . . . (Sjömeistara-
sagan, 16)
(37) . . . og ég spilaði og saung um ferm-
íngu við lag frú Elísabetar Tónsdóttur
frá Grenjaðarstað og ég kyntist hjá
14