Mímir - 01.03.1983, Blaðsíða 50

Opnar dyr Lífsins dyr
á arkar síðu á síðu sinni
bjargast skyldu svo angruð sál aðstoð finni
frelsi og líf frá eilífum dauða leystur
13. og 14. erindi tengjast saman á samskonar
hátt. Enn er tilvísun í Nóaflóðið, eins og Nói
leit út um arkargluggann og sá að lokum ljós-
glætu frá himni eins fær kristinn maður að
sjá í gegnum hjarta Krists birtu frá guði:
Arkargluggi Hjarta Jesú
Nói Maðurinn
sólarljóminn ástar birta guðs
dimmur hryggðarskuggi hryggðarmyrkrið
Tengingin tekst fullkomlega. Seinasta sam-
líkingarparið er 15. og 16. vers. Þar er til-
vísun í Móses sem sló vatn úr steini til að
svala lýðnum í eyðimörkinni, eins slær guð
,,reiðisprota“ sínum á hjarta Jesú svo að
svalalindir spretta út til að svala sálum mann-
anna:
XLVIII,10.
miskunnsemi lausnara þíns.
XLVIII,18.
miskunnsemin guðdómleg.
19. versið upphefur síðan allan sálminn þar
sem Hallgrímur lofar og prísar Jesú sem
græðir hann og blessar á móti. Þetta loka-
erindi er kaflaskipt, fyrstu tvær ljóðlínurn-
ar vísa til mannsins, miðlínurnar til drottins
en lokavísuorðin eru bæn og þökk. Hallgrím-
ur er enn fullkomlega trúr meginþemanu sem
gengið hefur eins og rauður þráður í gegnum
allan sálminn:
XLVIII,19.
Hjartans innstu æðar mínar
elski, lofi, prísi þig.
En hjartablóð og benjar þínar
blessi, hressi, græði mig.
Hjartans þýðar þakkir fínar
þér sé, gæzkan eilíflig
Móses
steinn
út til allra I. búða
svalavatn
hressti þyrsta
nýja krafta
drottinn
hjarta Jesú
um heimsins alla parta
svalalind
sálin fær blessun
nýja krafta
í sextánda erindi er drottinn orðinn strangur
og með reiðisprota gagnstætt því sem honum
er lýst í 3. erindi sem mildum og fullum
elsku. 17. erindið er síðan útlegging af þessu
síðasta samlíkingarpari í sálminum, og einnig
tilvísun til þess sem er í 11. - 12. er:
XLVLLL,17.
í þessi inn mig fylgsnin fel ég,
fargar engin sorg mér þá.
í átjánda versi gerir Hallgrímur sig lítinn og
saurgaðan og biður þess að blóð Jesú þvoi
hjarta sitt og veiti sér miskunn. Hér er sama
efnið notað sem er eitt af meginstefjum 28.
sálms. Lokaorð erindisins tengjast lokalínu
10. vers:
Myndmál
Meginstefin í sálminum, blóð/vatn —
síðusár/síða verða mjög táknræn í útlegging-
unni. Vatn og blóð tákna lausn fyrir mann-
kynið, skírnina og svölun sálarinnar í nauð-
um. Síða Jesú verður tákn fyrir athvarf það
sem manneskjan á í Kristi. Líkami og blóð
Krists tákna síðan hið heilaga sakramenti í
kirkjunni.
Sálmurinn byggist að miklu leyti upp af
fjórum samlíkingarpörum. I þeim dregur
hann upp í öðrum hlutanum hlutlæga mynd,
sem er alþekkt úr forsögu kristninnar, sem
síðan fær samsvörun í því huglæga yrkisefni
sem sálmurinn fjallar um. I sjöunda versi
líkir hann trúarlegri sjón við líkamlega sjón.
Myndmálið í sálminum er ekki flókið held-
ur er það frekar úrvinnsla Hallgríms sem er
slungin. Sömu myndirnar koma fram aftur
og aftur en skáldið hefur þá snilli til að bera
að geta stöðugt brugðið upp nýju ljósi svo að
nýir fletir koma í Ijós. Myndmálið í sálmin-
um tengist við 17. og 28. sálm.
48