Goðasteinn - 01.09.2010, Síða 63

61
Goðasteinn 2010
lögum sem maður heyrði seinna í útvarpi. Einnig átti hann plötur með dæg-
urlögum þeirra tíma sem heyrast ekki framar. Fáein lærði maður að raula. Þau
voru með erlendum texta, dönskum eða þýskum að ég held.
Ég hef stundum sagt það að fyrstu tónleikarnir sem ég hefi verið á hafi
verið haldnir úti á hlaði í sveitinni heima. Það var aðkomumaður sem sat uppi
á vegg gömlu skemmunnar austur á hlaði og spilaði á harmóniku. Unga fólkið
og krakkarnir af báðum bæjum höfðu safnast í kringum hann og hlustuðu hug-
fangnir á tónlistina. Það var yndislegur sumardagur þegar þetta var.
Eitt af því sem tilheyrði vorverkunum var að stinga út skánina úr ærhúsum
og öðrum fjárhúsum. Sauðataðið eða skánin, eins og sagt var í daglegu tali,
var aðaleldsneyti á þessum árum. Gott þótti samt að eiga kol "í augað" eins og
oft var sagt. Fjárhús voru stungin út í þurru veðri og tjaldað þeim mannskap
sem til var hverju sinni. Einn sá um að stinga skánina með pál í hæfilega stóra
kekki sem hinir kepptust við að bera út á hól. Þegar þurrviðri var voru kekk-
irnir svo klofnir með hníf í hæfilega stórar flögur og breiddar út til þess að þær
þornuðu. Þetta var gjarnan verk húsmóður. Þegar flögurnar fóru að þorna voru
þær reistar upp tvær og tvær saman. Þannig urðu til heilar skánaborgir. Það fór
auðvitað eftir tíðarfari hvernig gekk að þurrka skánina. Þegar hún fór svo að
þorna betur var hún oft sett í smáhrauka á túninu. Þegar skánin var orðin alveg
þurr var hún tekin saman og var venjulega látin aftur við fjárhúsið. Þar var
henni hlaðið í einn stóran hrauk sem gerður var á mænir settar járnplötur yfir
og farg þar ofan á til þess að varna foki. Þegar skán var að þorna á túnum var
oft sagt að hægt væri að fara að "hreykja" henni. Ég segi frá þessu til þess að
sýna að með breyttum atvinnuháttum hverfur málfarið sem þeim tilheyrði.
Upp úr miðjum maí hófst sauðburður og var gengið til kinda á hverjum
degi á meðan hann stóð yfir. Þann starfa hafði bróðir minn á hendi og annaðist
hann af mikilli umhyggju og nærfærni enda vel fjárgöggur. Bóndinn í austur-
bænum var fjarskyldur ættingi móður minnar. Hann var fjármaður góður og
afburðaglöggur á sauðfé og raunar margt annað. Hann var gæddur mjög góðri
athyglisgáfu og sérlega góðum frásagnarhæfileikum. Hesta átti hann góða og
kunni vel með þá að fara. Um eitt skeið átti hann frábæran og fallegan rauðble-
sóttan gæðing sem mun hafa verið nokkuð þekktur í sveitinni og ef til vill utan
hennar. Það er sjálfsagt að hafa það í huga að á þessum árum var að miklu
leyti ferðast um á hestum. Bróður mínum og frænda hans og nágranna varð oft
skrafdrjúgt um sauðfé, réttir og svo annað sem þeir höfðu sameiginlegan áhuga
á. Ég man það að sem barn þagði ég oft og hlustaði á tal þeirra.
Svo kom að því að setja niður kartöflur og sá rófufræi. Ég get ekki stillt
mig um að geta þess hvað rófurnar heima voru góðar. Móðir mín fékk fræið