Goðasteinn - 01.09.2010, Page 138

136
Goðasteinn 2010
verið um aldir, eftir að nautahellir féll yfir naut, sem getið er um í Þorlákssögu
biskups, sem talin er rituð á fyrsta áratug 13. aldar og viðbætur við hana áratug
síðar eða svo. Fjós gátu hafa staðið þarna fyrir þennan tíma. Í Þorlákssögu
segir:
,,Í Odda varð sá atburður að nautahellir féll og dóu þar undir ellefu naut,
en uxi einn var lífs, þá er til var komið, sá er mestur var, og hrærði höfuðið
lítt það, og lá bjargið á uxanum þriggja álna hátt eða meira, og máttu menn
því hvergi brott koma eða hræra. Þá var heitið kerti miklu til Þorláks þakka, ef
uxinn kæmist lífs undan bjarginu. Þá var höggvið bjargið mikinn hluta dags.
En þá er því var af komið, reis uxinn heill upp og gekk til nauta, en kertið var
sent í Skálaholt.„ Í jarteinabók Þorláks biskups 1199 segir að kertið hafi verið
fimm álna langt og hafi brunnið ,,of helgum dómi ins sæla Þorláks biskups hans
messudag”.
Um annan atburð má geta sem varð í Odda árið 1798. Geysilegt óveður gerði
með ofsabyl og frosti. Þetta gerðist á þorraþrælinn. Vinnufólk fór í fjós um
mjaltir, en lenti í hrakningum og villu, er það hugðist komast heim á staðinn.
Þangað komst einn maður með nytina úr kúnum í strokk á bakinu. Vinnumað-
ur þessi var mikið karlmenni. Tvær aðrar manneskjur komust að næsta bæ,
hjáleigunni Vindási, og hlutu örkuml af kali og kona ein varð úti. Á þessum
tíma var prestur í Odda, Gísli Þórarinsson, sonur Þórarins sýslumanns á Grund
í Eyjafirði. Kona hans hét Jórunn Sigurðardóttir. Þessi hjón voru afar hold-
ug. Gárungar nefndu madömuna ,,Jórunni skippund.“ Þyngd hennar var talin
skippund en prófasturinn var lítið eitt þyngri. Á hlaðinu í Odda var bakþúfa
sem ætluð var madömunni, og var nefnd Jórunnarþúfa, því að hún komst ekki í
söðul öðru vísi og þurfti einnig hjálp. Þessi þúfa er nú horfin.
Saga er frá því er sr. Gísli var að spyrja börn. Lagði hann spurningu fyrir
börnin, sem gæti hafa verið í kverinu, sem þau áttu að læra. Hún var þessi:
,,Hvert er hið mesta mótlæti Guðsbarna hér í heimi?“ Fátt varð um svör, þar
til frakkur strákur af Bakkabæjum svaraði: ,,Það er að hafa ístru“. Er þá sagt
að prófasturinn hafi viljað að strákur gerði grein fyrir svarinu. Hann er sagður
hafa svarað svo: ,,Það tel ég vera hið mesta mótlæti Guðsbarna, að bera það á
líkamanum, sem honum er til vansa, sem ekki rotnar í gröfinni og ekki rís upp
til dómsins“.
Í Odda hófum við búskap með þrjár kýr og þrettán ær. Þetta voru kúgildi sem
fylgdu staðnum. Auk þess keypti ég tvo dráttarhesta. Bústofninn óx með árum.
Bóndi var ég ekki mikill, enda alinn upp í kaupstað, en hafði verið í sveit í tvö
sumur fyrir fermingu og lærði þar að mjólka með höndunum. Faðir minn hafði
áður kennt mér að fara með orf, ljá og hrífu. Með þessa kunnáttu var búskap-