Skógræktarritið - 15.05.2003, Qupperneq 50

Niðurstöður
Mikill árangur hefur náðst í
skógrækt og landbótum á þeim
liðlega 50 árum sem liðin eru frá
friðun Heiðmerkur.
Kortlagning Heiðmerkur liggur
nú fyrir á stafrænum grunni, sem
auðvelt er að uppfæra og bæta
inn nýjum upplýsingum, eftir því
sem vilji stendur til. Má þar nefna
nánari greiningu á gróðurfari og
öðrum náttúrufarsupplýsingum.
Æskilegt væri að afla frekari
upplýsinga um viðarvöxt og við-
armagn og eðli þess viðar sem
kemur til með að falla til við
grisjun á næstu árum. Einnig
væri æskilegt að framkvæma
tímamælingar. Þar sem aðstæður
eru mjög breytilegar þarf að
safna gögnum sem ná utan um
sem flestar skógargerðir sem fyr-
irhugað er að grisja. Með þessar
upplýsingar í hendi er hægt að
gera vandaða rekstraráætlun fyrir
grisjun á Heiðmörk.
Skógurinn er víða þéttari en
æskilegt getur talist og mikið
starf er fram undan við grisjun og
umhirðu hans. Því fer þó fjarri að
þetta sé óyfirstíganlegt verkefni.
Mikilvægt er að grisjun sé unn-
in af fagmennsku. Aðferðafræði,
tækjabúnaður, vegakerfi, vel
þjálfaður mannskapur og tfma-
setning eru afgerandi þættir
varðandi afköst og kostnað.
Til að mæta kostnaði er nauð-
synlegt að leita allra leiða til hag-
kvæmrar nýtingar á þeim afurð-
um sem til falla.
Helstu tekjumöguleikar eru, i)
sala á jólatrjám ii) sala á viðaraf-
urðum, s.s. kurli, spírum og bol-
um til flettingar í borðvið, iii) nýt-
ing viðarins til uppbyggingar á
útivistaraðstöðu.
Lagt er til að sem mest verði
höggvið af jólatrjám úr stafafuru-
teigum, þannig að trjám sé fækk-
að f u.þ.b. 1500 tré/ha áður en yf-
irhæðin nær fjórum metrum.
Með þessu má slá tvær flugur í
einu höggi, því þetta gefur ágæt-
ar tekjur um leið og það sparar
framtíðar útgjöld og bætir einnig
heilbrigði og ásýnd skógarins.
Æskilegt er að bæta fleiri trjá-
tegundum inn í stærri skógar-
teiga sem samanstanda af einni
tegund. Á það einkum við um
stafafuru sem myndar vart gagn-
við og er lakari yndisskógur en
fjöltegunda skógur.
Heiðmörk býr yfir miklum og
vaxandi möguleikum sem útivist-
arsvæði. Elstu skógarteigarnir
eru liðlega hálfrar aldar gamlir og
þeir hæstu rétt um 15 m háir.
Birkikjarr og gróðurlendi er í mik-
illi sókn og berja- og sveppaval
eins og best gerist.
Útbúin hafa verið fjölmörg
rjóður með leiktækjum og
útigrillum, auktjaldsvæðis og
sparkvallar, göngu- reiðstíga og
akvega.
íbúar og gestir höfuðborgar-
svæðisins alls, njóta útivistar í
Heiðmörk á öllum árstímum og
mikilvægi svæðisins vex í takt við
fbúafjöldann og framþróun skóg-
arins.
Þakkarorð
Greinarhöfundar vilja að lokum
þakka þeim Þorvaldi S. Þorvalds-
syni og Vigni Sveinssyni fyrir að
hafa hleypt þessu verkefni af
stokkunum. Þeim ásamt sam-
starfsfólki okkar hjá Skógræktar-
félagi íslands þökkum við marg-
víslega aðstoð.
Þá þökkum við stjórn Skóg-
ræktarfélags Reykjavíkur fyrir
gagnlegar umræður um verkefn-
ið.
Ágúst H. Bjarnason og „lávarð-
adeild" skógræktarmanna fá
bestu þakkir fyrir veittar upplýs-
ingar, m.a. um höfunda korts á
mynd 1 og teikningar af Elliða-
vatnsþænum. Jóhann Frímann
Gunnarsson las yfir textann og
færði margt til betri vegar.
Skýringar
I Fláki merkir hér „Polygon".
II Sjá mynd 1. Kort frá 1941.
III Hæsti verndarflokkur vatnsbóla
Heimildir:
1 Hákon Bjarnason. Frá ferðum mínum sumarið 1935. Ársrit Skógræktarfélags
íslands 1936, bls. 8-9.
2 Stjórn Skógræktarfélags íslands. „Heiðmörk" Friðland Reykvíkinga ofan El-
liðavatns. Ávarp til Reykvíkinga. Reykjavík 1941, Skógræktarfélag fslands.
3 Einar G. E. Sæmundsen. Heiðmörk. Ársrit Skógræktarfélags íslands 1956,
bls. 17-31.
4 Jónas Jónsson. Þættir úr sögu skógræktar og skógræktarfélaga. Skógarmál.
Tileinkað Hákoni Bjarnasyni sjötugum. Reykjavík 1977.
48
SKÓGRÆKTARRITIÐ 2003