Freyja - 01.12.1907, Side 32

128
FREYJA
X. 5
og að síðustu annarhver karlmaður, en konur svívirtar í orði og
verki. Þessi húðstrýking'aralda stóð yfir í 5 ár og gekk yfir allt
land. Margir létu lífið undir böðuls svipunni og margir urðu ör-
kumlaðir aumingjar, sér og sínum til byrði, þótt áður væru þeir
ungir og hraustir menn. En þá var líka kjarkur þjóðarinnar
þrotinn.
Um landið þvert og endilangt barst harmagrátur forstöðu-
lausra kvenna og barna, og óp limlestra og deyjandi manna undir
rússnesku hnútasvipunni, og nokkrir þeirra voru fluttir heim til
föður míns. í hverju héraði setti stjórnin umboðsmenn til aö sjá
um að fólkið flytti úr kofunum. Eaðir minn var einn af þessum
umboðsmönnum, en vegna þess, að hann var mildur við fólkið
flykktist það nú til hans og grátbændi hann að lesa sér enn einu-
sinni þessa nýju löggjöf ef ske mætti að hún hefði verið misskilin.
Af þessum fundum kom faðir minn ávallt hryggur og ráðþrota.
„Nú var ég komin á þá skoðun að ekkert kák mundi bjarga
málum vorum og ferðaðist þess vegna til Pétursborgar til þess að
kynna mér skoðanir mér reyndari og vitrari manna. Á leiðinni
mætti ég ungum prinsi á heimleið frá Síberíu þar sem hann hafði
verið í stjórnarerindum. Við hann talaði ég lengi um ástandið á
liússlandi, og talaði hann með svo miklum áhuga að sannfæringar
hiti hans gagntók sálu mína. Þessa inanns hefir heimurinn síðan.
heyrt getið, það var Peter Kropotkin prins, sem nú er útlagi ætt-
jarðar sinnar.
„í Pétursborg gekk ég strax í félag frjálshugsandi manna og
sókti leynifundi þeirra. Félög þessi samanstóðu mest megnis af
hámenntuðu fólki af ýmsum stigum. Allir hærri skólar voru þá
lokaðir fyrir kv.fólkinu, engu að síður voru konurnar í fél. þessum
lærðar og prófgengnar í öllum mögulegum náms og vísindagreinum.
En fyrir það voru þær ásamt kerinurum þeirra sekar að lðgum.
Að vísu höfðu þær allar lært utan skóla en svo fengið fyrir mann-
úð sumra háskólakennaranna að ganga undir venjuleg háskóla-
próf, þóþeir sjálfir hættu stöðu sinni með því, Eiftir þetta ferðað-
istég um Rússland í samfleytt þrjú ár og boðaði fólkinu frelsis-
hugsjónir vorar, en þá var móðir mín orðin svo hrædd um mig að
faðir minn varð að kalla mig heim. En á þessu ferðalagi kynntist
ög flestum atkvæðamestu frelsissinnum þjóðarinnar.
„Þegar heim kom, settiég með tilstyrk föður míns strax upp
skóla, í þetta sinn eingöngu fyrir stúlkur og varð brátt mikil að-
sókn að honum. Auk þess hafði ég smærri skóla á ýmsuin stöðum