Helgarpósturinn - 23.11.1979, Page 24

24
Föstudagur 23. nóvember 1979 fJLÍÍDíLJt Í! )rL—
Bragi fær þá hugdettu aö nú væri gam-
an að slá i eina rúbertu. Disa og hennar
maöur, Bragi og sú stórrósdtta setjast við
borðstofuboröið og spila brids. Það er
skrýtin spilamennska hjá blekuðu fólki,
enBragier mjög áhugasamur og rekur á
eftir sögnunum.
Ég stend álengdar við stofuskápinn og
fylgist með. Fyrir aftan mig geymi ég
hálft glas af óblönduðu brennivini og það
kemur aðþvi að Bragi biðjium þjónustu á
borðið. Lipur og ljúfmannleg sé ég um aö
blanda fyrirþau, sú stórrósótta fær slatta
af Vodka ofani brennivinið, ögn af kók,
tvo ismola og hálfa sitrónusneið að auki.
Þau hinfá einfaldan Vodka hjá mér með
kók, klaka og sitrónu.
Ég er spennt á sjá hvort sú stórrósótta
geti drukkið þetta en það ber ekki á öðru.
Hún gerir dellu i spilamennskunni, það
gera þau raunar öll en hún er verst, mér
sýnist hrifning Braga fara þverrandi.
— Áttu ekki hjarta, segir Bragi og tekur
spiliðafborðinuogréttirhenni. — Disa lét
út hjarta, þú verður að bekenna.
TREG í TAUMI
— Nei, segir konan og tekur við laufa-
spilinu, ég á ekki hjarta.
— Þú hlýtur að eiga hjarta, segir Bragi
ergilegur.
— Ég get svo guðsvarið það, segir hún
og leitar i spilunum sinum.
—'Gáðu, manneskja, segir Bragi hvass.
— Manneskja, hvað, segir hún stór-
móðguð og leggur niður spilin.
— Taktu upp spilin, segir Bragi, ég veit
þú hefur tvö hjartaspil á hendi.
— Hvernig veistu, segir hún og hallar
undir flatt og brosir sinu bliðasta til
Braga. En hann er að spila brids núna og
tekur ekki eftir þvi.
Hún tekur upp spilin og skoðar hvert um
sig vandiega. — Hér er eitt, segir hún
búraleg og leggur það á grúfu á borðs-
hornið hjá sér.
Disa hlær og ég get ekki annað en bros-
að. Bragi er að tryllast af óþolinmæði.
— Og hér er hitt, segir konan og nú tistir
hún af kátinu, —-en sniöugt. Hvernig viss-
irðu það, spyr hún Braga, sem gnistir
tönnum ogspyr á móti: — Ætlarðu að gefa
i slaginn?
Ég fer fram i forstofu og opna útdyrnar.
Égerslæptogþarf friskt loft. Éghef sötr-
eftSr Ásu Sólveigu
að úr sama glasinu i lengri tima, enda
finn ég ekki til þess að ég sé drukkin. ,
bara slæpt og máttlaus og mig verkjar i
hendurnar. Ég horfi á þær og hesta-
prangarinn kemur aövifandi, vaggandi i
spori og plantar sér við hlið mér.
— Ah, segir hann, hreint loft, það er
allra meina bót, ansi er kalt.
— Já, segi ég, það er óvanalega kalt
svona snemma vetrar.
Hann gýtur augunum á hendur minar
og spyr svo:
— Hvað kom eiginlega fyrir?
— Meinarðu þetta, spyr ég og strýk yfir
fleiðrin á hnúunum.
— Já, segir hann og lokar útihurðinni.
—- Ég lenti i boxi við Drottinn, segi ég.
—-Þú ert einstök kona, segir hann og
hlær villimannlega. Mér sýnist hann ætla
að faðma mig, en hann rekur augun í
haglabyssu stráksins og margspyr hvort
hann sjái rétt, hvort þetta sé virkilega
byssa sem liggi þarna á glámbekk.
Ég tek byssuna, en meNiöndla hana
eitthvað óhönduglega, þvi hann spyr mig
hvort ég kunni ekki með byssu að fara.
Ég aftek það og segi honum að strákur-
inn hafi fengið að nota byssuna, þó Bragi
eigi hana og hafi leyfiö fyrir henni.
— Algjörlega ótækt, segir hesta-
prangarinn.
Hann heldur ótrúlega skynsamlegan
fyrirlestur um hugsanlegar, voveiflegar
afleiðingar af kunnáttuleysi i meðferð
skotvopna. Hann ákveður að kenna mér á
gripinn, hann er greinilega þrasgefinn
fullur en ég reyni að sleppa.
— Þú getur kennt mér seinna aö skjóta
segi ég.
— Ég ætla ekkert að kenna þér þaö,
segir hann, en ég ætla að kenna þér að
hlaða byssu og afhlaða byssu, ég fer ekk-
ert héöanfyrrenégerbúinnaðþvi.
— Ég hef ekki nokkurn áhuga á kennsl-
unni, en ég nenni ekki heldur að þrefa við
manninn, það er best að ljúka þessu af.
— Sjáðu segir hann og byssan leikur i
höndum hans, þetta er gikkur.
— Asni,segiég en hann heyrir það ekki.
— Og hér aftan við gikkinner öryggið.
Þegar þú ert búinn að láta skotið í byss-
una læturðu öryggið á, svona, og þá get-
urðu ekki skotið úr henni þó þú takir i
gikkinn. Þá er byssan spennt og þegar þú
ert tilbúin að skjóta þá losarðu öryggið og
skýtur.
Mér er meinilla við að hann sé að hand-
fjatla byssuna eins fullur og hann er.
— Ég skil þetta, segi ég.
— Og hérna er takki, segir hann, þú ýtir
á hann, þá opnast byssan, svona, og þú
lætur skotið i, hérna. Hvar eru skot?
— Ég veit ekki hvar þau eru.
— Ég þarf skot til að sýna þér þetta al-
mennilega. Hann skimar i kringum sig og
mér til gremju finnur hann pakka af skot-
um á gólfinu I fatahenginu. Ég neyðist til
að tala um þennan trassaskap við Asgeir.
Hestaprangarinn býsnast ekkert yfir
geymslustaðnum á skotunum, hann er svo
ánægður að geta haldið kenslunni áfram.
— Þetta eru rjúpuhögl, segir hann.
— Ég veit það, segiég og tek byssuna af
honum, ýti á takkann svo hún opnist og
bæti svo við: —-Ég læt skotið hérna.
Hann er búinn að opna pakkann og rétt-
ir mér skot.
— Láttu það i, segir hann, það á að
snúa svona.
Ég gef honum illt auga ég veit hvað
snýr fram og aftur á skoti.
Églæt skotið i, loka byssunnilæt örygg-
ið á, losa öryggið og opna byssuna aftur
og tek skotið burtu.
Hann er hrifinn, lætur mig gera þetta i
annað sinn, segir mér þrautleiöinlega
sögu sem á að sanna hans eigin skotfimi,
ég er fegin meðan hann býðst ekki til að
sýna mér hversu góð skytta hann sé. Ég
bind enda á umræðuna með þvi að segjast
ætla að geyma byssuna á betri stað,
hestaprangarinn fylgir mér til stofu.
Ævar er vaknaður, situr i sóffanum,
geyspar og teygir sig. Ég ætla meö byss-
una inni herbergi stráksins, en Bragi kall-
ar til min, hann vantar borðtusku, það
hefur sullast niður á borðið hjá þeim.
Ég legg byssuna frá mér upp við stofu-
skápinn, sæki tusku og þurrka af borðinu.
Bragi er að taka saman spilin, þau eru
hætt að spila og það tistir stanslaust I
þeirri stórrósóttu. Hún býðst til að dansa
fyrirokkurog Ævar lýtur upp þegar hann
heyrir boðið.
Hestaprangarinn afstýrir þvi og vill að
þaufariheim. Hún erekki á heimleið, en
hún virðist ekki eiga neitt vantalað við
Braga, hún er skyndilega orðin mjög hug-
fangin af mér.
— Ég ætla að vera hjá Guðnýju, til-
kynnir hún og hengir sig um hálsinn á
mér.
— Við Guðný erum vinkonur.
— Siðan hvenær, spyr ég og reyni aö
hrista kvenmanninn af mér.
— Siðan alltaf, segir hún af sannfær-
ingu.
— Hann, segir hún i miklum trúnaði og
ég veit ekki hvort hún meinar eiginmann
sinn eða Braga, — hann er ógurlegt frat,
hefur enga kimnigáfu.
— Karlmenn, segir hún og herðir takið
um hálsinn á mér, eru prump, bara
prump, finnst þér það ekki líka?
— Jú, segi ég og reyni að liðka mig úr
þessu fanta faðmlagi hennar.
— Jú.endilega einn sopa, segir hún, við
erum vinkonur.
Ég færist undan, hún æsir sig, sullar
yfir okkur báðar og grátbiður mig að
þiggja sopa af þvi ég sé besta vinkona
hennar.
— Þú skilur mig, segir hún, þú veist
alveg hvernig þetta er, maður er alltaf
innan um fifl og verður sjálfur mesta fifl-
ið. Drekkum saman bara við tvær og lát-
um fíflin eiga sig.
Égbeygi mig undir örlög min, ekkert af
þvisem ég ráðgeri fer einsog ætlað er. Ég
fæ hana til að setjast og saman drekkum
við þessa dúndurblöndu sem ég ætlaði
henni einni.
„f umhverfi
flestra eru
vandamál til
að takast
á við”
segir Ása
Sólveig
„Bókin fjallar um miöaldra
konu, sem áöur hefur veriö úti-
vinnandi, en siöustu tlu ár, hef-
ur veriö inni á sinu heimili og
hægt og sigandi misst sjálfs-
traustiö.”
Þannig iýsir Asa Sólveig I
stuttu máli annarri skáldsögu
sinni, TREG t TAUMI, sem
kemur út fyrir þessi jól, en
Helgarpósturinn birtir I dag
ka fla úr bókinni.
Um ástæöuna fyrir þessu á-
standi konunnar sagöi Asa Sól-
veig aö ekki væri hægt aö benda
á eina ákveöna. Þaö væri erfitt
aö finna eina setningu, sem lýsti
svoleiöis niöurrifsástandi. Sagan
gerist á rúmum tveim sóiar-
hringum og lýsir lifi konunnar á
þeim tima.
— Hvers vegna að taka fyrir
vandamál heimasitjandi hús-
móöur, er það vegna þess að þú
þekkir það?
„Já, vissulega þekki ég það,
en efnið kemur ekki til min i
vandamálaformi. Fyrst kemur
persónan og smátt og smátt
kemur hennar umhverfi. Og i
umhverfi flestra eru jú alltaf
einhverskonar vandamál til að
takast á við.”
Treg i taumi er eins og áður
segir önnur skáldsagan sem Asa
Sólveig sendir frá sér. Fyrsta
bókhennar, Einkamál Stefaniu,
hlaut góðar viðtökur og var Asa
Sólveig þvi spurð hvort ekki
væri erfitt að fylgja sliku eftir.
,,Jú, léti maöur það stjórna
sinni vinnu. Hins vegar átti ég
hugmyndina að þessari bók áð-
ur en Einkamál Stefaniu kom
Asa — kona i sálarkreppu.
út, þannigaðég hélt minu striki,
og ákvað að skrifa hana.
Það er m jög ánægjulegt aö fá
góðarviðtökur.en það gerir lika
svolitlar kröfur.”
— Stendurðu undir þeim kröf-
um?
„Ég veit það ekki. Það kemur
bara i ljós og er reyndar ann-
arra að dæma þaö. Þetta er
vinna, sem lögð er undir al-
menningsdóm og það er stund-
um heppni hvernig það kemur.”
— Ertu ánægö með bókina
eins og þú leggur hana frá þér?
„Ekki fullkomlega: Það er að
segja að ég get ekki gert betur,
og ég held að hún sé skamm-
laus. En mig langar persónu-
lega alltaf að gera heldur betur
en ég geri”, sagði Asá Sólveig
að lokum.
— GB.
8. Atlagan
Fram fyrir áramót 1932-33 lá Pjetui
meira eða minna rúmfastur. Hann þjáöist
af stöðugum höfuðverk. Spurði um Sig-
riði, um Foringjann, lögreglubúninginn
og bað um að sér væri færður spiritus úr
kjallaranum. Skyndilega i byrjun
marsmánaðar 1933 skánaöi honum. Stóð
upp frá rúminu einn morgun, gekk niður á
bæjarfógetakontór, ræddi lengi við bæjar-
fógeta. drakk með honum kaffi, tefldi við
hann tvær skákir og vann báöar. Var tek-
inn i lögregluna og hóf störf um miðjan
marsmánuð. Ekki voru allir á einu máli
um það, hvort hann hefði náð fullri heilsu.
Súsagakomstá kreik, aö hannhefði nótt
eina sést teyma belju að hesthúsi I bæn-
um, sett á hana hnakk og beisli og riðið
siöan á henni um götur bæjarins. Einnig
að hann hafi sést ganga nakinn meö lög-
regluhúfu á höfði úti á blett viö Brekku-
götu 20og gert þarfir sinar við flaggstöng-
ina.
Veturinn 1933 kom til átaka á Akureyri
um kaup og kjör verkafólks. Verkfalls-
menn og hvitliðar stóðu andspænis hvorir
öðrum við höfnina. Snorri og Pjetur voru
eftir Ólaf Ormsson
þátttakendur i þessum átökum, en I and-
stæöum fylkingum. A fundum i verka-
mannafélaginu var oftast húsfyllir, mikil
stemmning og baráttuhugur. Menn sungu
Sjá roðann í austri hann brýtur sér braut,
og Fram allir verkamenn og fjöldinn
snauði, þvi fáninn rauði ... og svo fram-
vegis. Hvitliðar komu einnig saman og
ræddu I sinum hópi, hvernig takast mætti
að berja niður vaxandi stéttvisi verka-
manna. Hvitliðar voru þeir menn kallað-
ir, sem taldir voru ganga erinda atvinnu-
rekenda. Pjetur Diðrik tók virkan þátt i
starfsemi hvitliðanna, hafði sig mikið I
frammi og hvatti mjög til þess að ráöist
yrði til atlögu gegn verkalýðshreyfing-
unni og samtökum hennar. Þeir bræður
deilduoft harkalega heima við um sósial-
isma, kjarabaráttu, alþjóðastjórnmál,
kommúnisma og nasisma. Oft kom til
handalögmála á milli þeirra, og Helga
varð að skilja þá að. Pjetur reif niöur
myndirí herbergi Snorra og brenndi þær,
einnig rauða fdnann, sem hann brenndi á
tröppum hússins að kvöldlagi og flutti við
það tilefni langa tölu um grimmdarverk
Jóseps Stalins. Snorri kom fram hefnd-
um, reif I tætlur bók Adólfs Hitlers, Mein
Kampf, og hakakrossfánann, sem Pjetur
hafði hengt upp i kjallara hússins að
Brekkugötu 18, en þar kom saman viku-
lega hópur manna, sem aðhylltust skoð-
anir þýsku nasistanna. Pjetur hélt þar
ræður, varaði við þvl aö kommúnistar
hygðust ná völdum i bænum og að senn
hæfist lokaorrusta um framtið bæjarins.
Hann útbjó gúmmikylfur, og barefli i
kjallaranum, sem hvitliðar notuöu siðan I
átökunum við verkamenn.
Kvöld eitt var hann að lagfæra gúmmi-
kylfur, þegar Snorri átti erindi niöur i
kjallarann. Pjetur kom aftan að honum
með snærisspotta, batt hendur hans og
öskraði:
---Þá ertu loks hér, bölvaður stalinist-
inn þinn. Þú skalt ekki framar standa að
óeirðum i þessum bæ, núernógkomið. Ég
skal sjá til þessi eittskipti fyrir öll.
— Ertu orðinn endanlega vitlaus, Pjet-
ur. Góði besti, láttu ekki svona, ég hef
ekkert til sakar unnið annað en að vera
ekki sömu skoðunar og þú. Svona losaðu
um spottann og láttu mig i friði.
Pjetur lamdi með kylfu i höfuð Snorra, i
fyrstu frekar laust, en siðar enn fastar
uns blóð lak niður enni hans og kinnar,
hann féll á steingólfið, en stóð á fætur,
staulaðist út úr kjallaranum alblóðugur,
féll aftur á túninu og lá þar i blóði sínu.
Sigriður kom auga á Snorra úr glugga,
Hún hljóp út á túnið með tuskur og heitt
vatn I fati, tók um blóöugt höfuð hans.
Hann var meövitundarlaus, hafði misst
mikið blóð. Sigriður hjúkraði honum,
vætti tusku og þvoði blóð af höfði Snorra.
Helga Pjetursdóttir kom út á túnið og þær
Sigriður hjálpuðust við að bera hann inn I
rúm. Sigrlður var við rúm hans næstu
daga og annaðist um hann að ósk Helgu,
sem þjáðist af slæmri gigt og var sjálf
meira eða minna rúmliggjandi.
Snorri jafnaði sig að fullu viku siöar og
gat að nýju hafið störf við höfnina, en
kvartaði^-þó yfir höfuðverk fram eftir
vetri.
Um voriö, I byrjun mai, opinberuðu þau
trúlofun sina, Snorri og Sigríður og kom
það mjög á óvart, þar sem Sigriður hafði
um veturinn sést I fylgd með manni, sem
talið var að hún væriheitbundin. Snorri og
Sigriður hófu búskap á heimili Ingrid og
Sigriðar um vorið. Pjetur Diðrik fór
STÚTUNGSPUNGAR