Helgarpósturinn - 28.03.1980, Page 20

Föstudagur 28. mars 1980 helgarpósturinn..
...viröist mér sem þessi hópur nálgist vissa náttúruskoöun, sem
hugleikin var mönnum kringum aldamótin.”
skematisku vinnubrögöum sem
henni voru samfara. Að minnsta
kosti virðist mér sem þessi hóp-
ur nálgist vissa náttúruskoðun
sem hugleikin var mönnum
kringum aldamótin. T.d. eru
hinar fögru myndir Rune
Pettersson ekki óáþekkar
landslagsmy ndum Paul
Sérusiers, franska symbolistans
og eru áhrif þeirra mjög skyld.
Þessi áhrif eru einnig mjög
sterk i trjáristum Lars Sten-
stad, en þær eru nokkurs konar
óður til náttúrunnar. Stenstad
er greinilega mjög frjór lista-
maður og hefur hann þróað
vissa klippimyndatækni i nán-
um tengslum við grafik slna.
Ursula Schulz gengur jafnvel
enn iengra i átt til táknrænnar
tjáningar á náttúrunni, þar sem
i verkum hennar felst skýr
persónugerving náttúrunnar. 1
myndum Birgittu Lundberg eru
fólgin greinileg dulmögn, þótt
myndir hennar séu nokkuð ólik-
ar innbyrðis. Nöfn eins og Nótt i
trjágarðinum (nr.60) og 1
rökkrinu má sjá furðumyndir i
trjástofnunum (nr.62), lýsa vel
rómantisku inntaki verka henn-
ar. Þau eru flest gerð i kopar
með ætingar/akvatintutækni,
þar sem sterkir expressjóniskir
litir ráða.
Hér er hvorki stund né staður
til að fara náið i hvert eitt verk,
en þau eru 125 að tölu. Ég hef
þvi kosið að rekja það sem mér
finnst rikjandi á sýningunni,
þótt margir úr hópnum fari allt
aðrar leiðir.Þó hefég á tilfinn-
ingunni að viss straumhvörf eigi
sér stað i sænskri list og inn sé
að þrengja sér ljóðræna á kostn-
að raunsærri tjáningar. Kannski
er hér á ferðinni sá söknuður
sem einkennir menningu lands,
sem er að taka hið stóra stökk
inn i harðsoðið iðnaðarsam-
félag. Slikt væri táknrænt nú,
þegar Sviar skiptast i tvær and-
stæðar fylkingar, með eða á
móti kjarnorku.
Oft hafa straumar i Sviþjóð
virkað sem barómet fyrir
menningu okkar. Hver veit
nema islensk list eigi, fyrr en
varir, eftir að sigla inn i róman-
tik. Hvað sem öðru liður er hér á
ferðinni vönduð og athyglisverð
sýning og á Norræna húsið enn
þakkir skildar fyrir góða sýn-
ingu.
Litrík og Ijóðræn
af
Um þessar mundir stendur
Norræna húsið fyrir sýningu á
grafikmyndum hóps sænskra
þrykklistamanna sem kallast
Konstnarhusets Grafikgrupp. í
formála að sýningarskrá rekur
Lisa Ljungström aðdraganda og
markmið að samvinnu þessara
listamanna. Þeir eru ólikir inn-
byrðis, en eiga það sameiginlegt
að gera miklar kröfur um list-
ræn gæði verka sinna.
Hópurinn myndaðist árið 1970
vegna áhuga meðlimanna á
stofnun grafikgalierfs i hinu
gamla „Konstnárhuset” nafn-
kunnu húsi i hjarta Stokkhólms-
borgar. Samvinnan hefur verið
Konstnárhusets Grafikgrupp
hefur verið mikil lyftistöng fyrir
sænska grafik. Hefur sýningum
hópsins verið mjög vel tekið i
Stokkhólmi og úti á landi, þar
sem haldnar hafa verið fjöl-
margar sýningar.
Það er mikill fengur fyrir
grafkíkunnendur hér og aðra
listunnendur, að kynnast verk-
um þessa hóps á 10 ára afmæli
starfsins. A sýningu þessari
vekur tvennt athygli manns, hin
mikla litadýrð og fjöldi
trjárista. t heiíd er þessi sýning
lýrisk og gætir mjög
expressjóniskra áhrifa. Þvi
miður hef ég ekki getað fylgst
með þróun sænskrar grafiklist-
ar undanfarin ár, en það kemur
Myndlist__________é___
eftir Halldór Björn Runólfsson
mjög lýðræðisTeg og gefið mörg-
um utanaðkomandi listamönn-
um tækifæri til að sýna verk sin i
! galleriinu auk sýninga hðpsins
í Auk þess hefur hópurinn boðið
i ungum grafiklistamönnum að
i sýna verk sin, einum á hverju
| ári frá 1974, þeim að kostnaðar-
: lausu og þannig stuðlað að við-
; komu þessarar listar með
| hjálpseminni.
i.
mér þó á óvart hve hinn ljóðræni
strengur er hér sterkur.
Þess ber að gæta að undanfar-
in ár hefur umhverfishugmynd-
um vaxið ásmegin og náttúru-
dýrkun siglt i kjörfarið. Þar hef-
ur Sviþjóð ekki látið sinn hlut
eftir liggja. Einnig hefur
rómantiskra áhrifa gætt æ meir
með þverrandi áhrifum popp-
listarinnar og þeim hörðu,
NILSOG MARIA
Tanja Maria & Niels-Henning
örsted Pedersen, nefnist breið-
skifa er mér barst fyrir nokkru
(Medley MdLP 6028) Margir
kunna að spyrja: Hver er þessi
Tanja Maria? Þannig spurði ég
sjálfur siðsumars sjötfuogátta,
staddur i drottningarinnar
i Kaupinhafn, er ég las auglýs-
i ingu frá Jazzhus Montmartre
; um að i' kvöld léki Tanja Maria
| og hljómsveit þar.Einhv?r sagði
uppá brasilöisku.Hver man ekki |
önnu litlu? Tanja og Niels léku I
fyrst saman i sumar leið og eru !
þessar hijóðritanir frá þvi i
september. Nú eru þau enn á
ferð og verða trúlega með tón-
leika á vegum Jazzvakningar i
Háskólabiói þann 19. april.
Á hljómplötu þessari eru sjö
verk, þaraf fjögur eftir Mariu
ogað sjálfsögðu er upphafslagið
eftir Jobirn, Bim Bom. ó, þú
mér að þetta væri alveg geggjuð
brasi lisk söngkona og pianisti
svo ég trimmaði upp Nörregötu
til að hlusta á ungfrúna. En þvi
miður, allt uppselt. Þannig er
það alltaf þegar Tanja Maria er
á ferð og það undrar mig ekkert
eftir að hafa brugðið Medley-
plötu hennar og Niels nokkrum
sinnum á fóninn. Hún er sá
rýþmiski geysir sem gýs án af-
láts. Rödd hennar er i ætt viö
SöruVaughan (einsog rödd Cleo
Laine), sem pfanisti minnir hún
stundum á Oscar Peterson
i (einsog svo margir), en þegar
I vinstri hendin tryllir i bra-
stlisku djasssömbunni er sú
samliking á bak og burt.
Þvilikur rýþmi!
Niels-Henning er enginn við-
vaningur I latindjassrýþman-
um, Jobim og Villa-Lobos hafa
lengi verið á efnisskrá hans og
sjálfur hefur hann kompónerað
hljómfagra portúgalska!
Jobim, Gilberto, Nascimento. 1
lögum einsog Quero Nao, eigin
tónsmið, tryllir hún; það má
vera sljó mannvera sem ekki
hrifst með. Niels slær rýþmann
af slikum krafti að fleiri hljóö-
færi þarf ekki i þá sveit.
Skemmtileg er notkun Tanju á
samtóna spuna raddar og
pianós og i hægari lögum er slik
fylling I undirleik Niels að ekki
verður á betra kosið. Um sólóa
hans þarf ekki að hafa mörg
orö, enda duga þau skammt til
að lýsa þeim, það þekkja aðdá-
endur hans best.
Frábær hljómplata mikilla
listamanna og má enginn sem
hefur nautn af djassi með
brasqlisku fvafi, láta hana ',sér
úr hendi sleppa, frekar en tón-
leikana i Háskólabiói. Hljóm-
plata þessimun væntanlega fást
i Fálkanum innan skamms.
Maria og Niels-Henning taka lagið— þau munu væntanlega gera
slikt hið sama fyrir Islendinga innan skamms
ROKK EÐA LEIK-
HÚS EÐA BÆÐI
Frá hljómieikum Pink Floyd.
Tólf tónleikar bresku hljóm-
sveitarinnar Pink Floyd i
Bandarikjunum núna I vetur,
vöktu mikia athygli. Ekki fyrir
tónlistina, sem þó þykir góð, heid-
ur fyrir það hvernig þeir reyndu
að myndskreyta hana. Það er
svosem ekki nýtt fyrirbæri að
tónlistarviðburðir séu skreyttir
með einhverskonar myndum, en
Roger Waters, höfuðpaur Pink
Floyd náði að sögn lengra i til-
raunum sinum en nokkur annar.
Við Islendingar þekkjum þessa
meiriháttar rokkkonserta að
sjálfsögðu ekki nema af afspurn,
og nú uppá slökastiö af video-
spólum. En þetta hefur verið við
lýðiinokkur ár. Þegar rokk varð
verulega vinsælt, i byrjun sjötta
áratugsins, skapaðist möguleik-
inn á að halda hljómleika i stór-
um iþróttahöllum og völlum, sem
tóku tugþúsundir. Fyrsta tón-
leikaferð Bitlanna um Ameriku
fór einmitt fram á slikum svæð-
um. En þá varengin þörf á mikilli
sviðsmynd, æsingurinn yfir þvi aö
vera á sama stað og hetjurnar
var nógur, og meira en það.
En smátt og smátt urðu hljóm-
leikar af þessari gerð daglegt
brauð, og þá tóku t.d. David
Bowie, Alice Cooper og Kiss uppá
þvi að flytja næstum heila leik-
sýningu á hljómleikum. Pink
Floyd stóðu alltaf framarlega I
þessum tilraunum, og núna i vet-
ur hafa þeir gengið ennþá lengra
en áður, og að sumra dómi alltof
langt.
Aðalatriðið i sýningu þeirra var
bygging mikils veggjar, (verkið
sem þeir fluttu á þessum tónleik-
um heitir The Wall, eins og
nýjasta plata þeirra) sem áður en
yfir lauk náði þvert yfir sviðið —
um 12 metra hár og 40 metra
langur. Undir lokin var veggurinn
svo brotinn niður aftur með til-
heyrandi þurrisreyk og
eletróniskum hljóöum. Á meöan á
byggingunni stóð léku Pink Floyd
tónlist sina, risastór uppblásin
dýr (tiu metra löng) svífu um sal-
inn, kvikmyndir voru sýndar,
slide-myndir sömuleiðis, stórt
flugvélamódel kom fljúgandi yfir
höfðum áheyrenda, beint á vegg-
inn mikla og sprakk i loft upp.
Hver er svo tilgangurinn spyrja
sumir. Svörin eru tvennskonar, —
þetta er einfaldlega tilraun til að
láta áhorfendur falla i stafi yfir
flottheitunum, og þannig auka
hróður hljómsveitarinnar, eða —
þetta er viðleitni til að gera rokk
að leikhúsvöru, þar sem saman
fer tónlist og mikil sýning. Þetta
hefur verið þróunin i smærra
mæli i Videolögunum sem nú hafa
orðiö fastan þátt I sjónvarpi jafn-
vel hér á Islandi, auk þess sem
þau eru „sýnd” á skemmtistöð-
um. Þar vantar ekki leiklistartil-
burðina.
Reiknamá með að flestarrokk-
hljómsveitir haldi sig við video-
leiksýningar i framtiðinni, ekki
sist vegna þess að til aö endur-
taka eöa gera betur en Pink Floyd
þarf um milljarð islenskra króna.
Þeirra sýning var alltof viðamikil
til að hægt væri að flytja hana á
milli staða, og I Los Angeles, þar
sem helmingur tónleikanna var
haldinn voru menn á vegum
hljómsveitarinnar I mánuð að
koma fyrir tækjum. Uppsetningin
kostaði 1.8 milljónir dollara. Og
það er einfaldlega of mikiö.
— GA.