Helgarpósturinn - 06.03.1981, Blaðsíða 6

Giscard fékk af sýningu þess-
ari húsgögn og listaverk, sem
hann lét siðan koma fyrir i for-
setahöllinni. Meðal þessara verka
var málverk af sjálfum konung-
inum. Forsetinn er mjög hreyk-
inn af þessari mynd og notar
hvert tækifæri til þess að sýna
gestum sinum hana og uppfræða
þá. Þá var það, að árið 1976 var
forseti Seyehelles-eyja James
Mancham i opinberri heimsókn i
Frakklandi. Honum varð starsýnt
á málverkið og forsetinn tók að
skyra fyrir honum ástæðurnar
fyrir veru málverksins þarna. Og
meðal annars sagði hann:
„...Og eins og þér sjálfsagt
vitið, þá erum við, Anne-Aymone
(kona forsetans) og ég, afkom-
endur Loðviks 15”. „Jæja”, sagði
hinn undrandi, „þá þekkjum við
frændur ykkar”. Það þykknaði
yfir Giscard. En James Man-
cham hélt áfram: „Þið Frakkar,
haldið að Loðvik 17. hafi drepist,
en það er ekki rétt. Hann flúði til
okkar og kvæntist konu úr eyj-
unum. Við þekkjum vel afkom-
endurhans, en þeir reka matsölu-
stað, sem heitir „Hjá Loðviki 17”.
Það eru frændur ykkar”. Siðan
skellihló hann.
Lokaði
klúbburinn
En þetta eru ekki einu vand-
ræðin, sem Giscard hefur átt i
með forfeður sina. Þegar hann
var að undirbúa opinbera heim-
sóknsina til Bandarikjanna i mai
1976, bað forsetinn um að fá inn-
göngu i Cincinnati klúbbinn.
Klúbbur þessi er mjög lokaður og
i hann komast eingöngu afkom-
endur fjölskyldna, sem gegndu
þýðingarmiklu hlutverki i frelsis-
striði Bandarikjanna. Aðmiráll
nokkur, Char1es - Hector
d’Estaing greifi „forfaöir” Gis-
cards, tók virkan þlátt i striðinu.
Þá er komið að öðru viðkvæmu
atriði i ættartrénu.
Þannig er nefnilega mál með
vexti, að Valéry Giscard
d’Estaing, ætti með réttu að heita
aðeins Valéry Giscard. Það voru
hins vegar faðir 1 hans og fööur-
bróðir, sem árið 1922 fengu leyfi
Föstudagur ó. mars,' 198T
r—»*r-.
Ættartréð
Á siðari hluta ársins 1975 fara
menn að taka eftir breytingum i
háttum og framferði nýja forset-
ans. Að visu höfðu alls konar
sögur um einkalif hans komist á
kreik, en nú uppgötvaðist undar-
legur áhugi hans á 18. öldinni, en
’ bó einkum á Loðviki 15, sem Gis-
card vill telja forföður sinn.
Einum manni, að minnsta
kosti, var kunnugt um þessa
duttlunga, en það var Alain
Peyrefitte, núverandi dómsmála-
ráðherra, sem þá gegndi embætti
menningarmálaráðherra. Hann
var snemma árs 1974 kallaður til
skrifstofu Giscard sem þá var
fjármálaráðherra. Giscard lýsti
sig hneykslaðan á þvi, að
stjórnartið „þessamesta konungs
Frakklands” skyldi látin falla i
gleymsku. Þar sem 300 ára
dánardægur konungsins væri i
nánd, hvort ekki væri hægt að
efna til sýningar á öllu, sem
snerti hann. Peyrefitte var á
þessum tima ekki kunnugt um
„ættartré” fjármálaráðherrans.
Hann svaraði þvi til, að i sinum
augum væriLoðvik 15. versti kon-
ungur, sem Frakkland hefði alið.
Aður en til þess kæmi, aö sýning
þessi yrði sett á laggirnar, lést
Pompidou forseti, og hugmyndin
datt upp fyrir i bili. Þegar hún
varð loks að raunveruleika, bar
hún yfirskriftina „öld Loðviks
15”. og var þar einnig fjallað um
byltinguna 1789.
rikisráðsins, til að bæta d’Es-
taing aftan við hið raunverulega
ættarnafn sitt. Þeir vildu láta lita
svo út, að þeir væru aðalbornir,
þvi i Frakklandi eru ættarnöfn
aðalsins með forskeytinu „de”.
Það var bara tilviljun, að
d’Estaing nafnið var ekki lengur i
notkun ef svo má segja.
Þetta vissu Bandarikjamenn og
neituðu forsetanum inngöngu i
klúbbinn. Hann bað þá um, að
hann einn yrði tekinn inn, en það
gengi ekki i arf til niðja hans. Og
enn var forseta neitað. En félagar
klúbbsins voru góðhjartaðir og
gerðu hann að heiðursfélaga, en
ekki hann persónulega, heldur
sem fulltrúa Frakklands. Staðan
var nefnilega farin að verða dá-
litið óþægileg.
Allir konungar hafa gaman af
veiðum. Giscard lika. Svo æstur
er hann, að jafnvel i miðri viku
bregður hann sér frá Paris til
þess aðskjóta dálitið. Þá fór hann
oft i veiðiferðir til Bokassa fyrr-
verandi keisara i Mið-Afriku-
keisaradæminu, þegar allt lék i
lyndimilli þeirra. Segja sumir, að
ákafi hans við veiðarnar sé það
mikill, að „hann veiði aðeins til
að drepa”.
1 veiðiferðum þurfa menn að
borða eins og gengur og gerist.
Hann krafðist þess að snæða við
dúkalagt borð úti undir berum
himni, en forverar hans höfðu
ekki farið fram á slikt. Þá lét
hann breyta letrinu á matseðl-
aðurinn, sem vildi vera
Nú þegar Frakklandsforseti
þarf að heyja baráttu fyrir endurkjöri,
eru Frakkar minntir á
eitt helsta áhugamál hans
Fjölskylda Giscard tók upp aðals-
nafnið d’Estaing árið 1922 er það
hafði legið í hirðuieysi, og reynir
forsetinn að sannfæra sjálfan sig
og aðra um bláa blóðið i æðum
sér, en gengur misjafnlega.
Forsetakosningar i Frakklandi
eru á næsta leiti, og er allt útlit
fyrir, að i siðari umferö
þeirra.þann 10. mai næstkomandi
standi baráttan á milli Francois
Mitterand, formanns Sósialista-
flokksins, og Valéry Giscard
d’Estaing forseta.
Giscard, eins og forsetinn er
kallaður manna á meðal, hefur
alla tið verið harðlega gagn-
rýndur af vinstri flokkunum fyrir
stefnu sina. A siðustu mánuðum,
og jafnvel árum, hefur önnur teg-
und gagnrýni hins vegar orðið æ
háværari, en það er hvernig for-
setinn hefur gerst valdafrekari
með árunum og farið að rikja að
hætti konunganna forðum.
Breska blaðiö The Economist
lýsti Giscard, þegar i desember
1978 sem „siðasta keisara Ev-
rópu”. og fleiri blöð hafa fjailaö
um þetta. Fyrirsögn i þýska blað-
inu Stern hljóöaöi svo: „Eins og
guö i Frakklandi”.
Herra Jón Jónsson i Frakklandi
hefði iiklega orðiö undrandi, ef
einhver hefði sagt honum eftir
kosningarnar 1974, að þessi há-
vaxni maður, sem ekki fór
troðnar slóðir, ætti eftir að haga
sér og lita á sjáifan sig sem
konung.
Giscard iagði mikla áherslu á
það. að hann væri „nútimalegur”
og „frábrugðinn” fyrri forsetum
og i upphafi forsetaferils hans
benti ýmislegt tii að svo væri.
Hann innleiddi kosningarétt við
18 ára aldur, hann lék á harmo-
niku á almanna færi tók þátt i
knattspyrnuleik, heimsótti fanga,
tók neðanjarðarlestina i Paris og
margt fleira. Þegar hann tók við
embætti lét hann ekki aka sér alla
leið að forsetahöllinni, heldur
gekk siðasta spölinn. Skömmu
siðar gekk hann einnig siðasta
spölinn að Sigurboganum, eftir
Champs-Elysées. Á þessari
gönguferð, heyrðist kallað úr
mannþrönginni: „Pabbi”, og
voru þar komnar tvær dætur for-
setans, Valérie-Anne og Jacinthe,
en þær hjóluðu þar hjá af til-
viljun. Forsetinn lét fylgdarlið
sitt biða meðan hann fór og kyssti
dætur sinar.
Þannig vildi Giscard sýna fram
á að hann væri „nútimalegur for-
seti”,eðaeinsoghannsagði siðar
viðfréttamenn: „Það er mitt álit,
að siðareglurnar fái þjóðina til að
skynja þá atburði, sem snerta
hana... Þessi nýi still verður ekki
aðeins still forsetans, heldur still
Frakklands”.
Franska vikublaðið Le Nouvel
Observateur segir siðan frá þvi,
er þessar sömu dætur forsetans
fóru með honum i opinbera heim-
sókn til trans i október 1976, þar
sem keisarinn tók á móti þeim. t
þeirri ferð höfðu þær ekkert sam-
neyti við fjöldann. Gagnstætt
öllum venjum lýðveldisins, voru
þær settar i þriðja og fjórða þrep
franska viröingarstigans, á
undan þáverandi utanrikisráð-
herra og þrem öðrum háttsettum
embættismönnum.
En það er kannski ekki við Gis-
card einan að sakast, miklu
fremur stofnanir 5. lýðveldisins,
sem De Gaulle kom á, og veita
forsetaembætinu gifurleg völd.
Bæði De Gaulíe, og siðar Pompi-
dou stjórnuðu rikinu sem nokkurs
konar konungar. Giscard fetar
þannig i fótspor þeirra, en gerir
gott betur. Hann getur hins vegar
siður afsakað sjálfan sig en fyrir-
i rennarar hans, þvi hann haföi lof-
að að gera hiö gagnstæða, og
hafði þegar árið 1967 varaö við
þessu „einræði”.
inum, sem: hafði
frá þvi i upphafi
og einnig lét hann leika
„Göngulag
ungs”.
Gatið og
kaldi maturinn
Úr þvi farið er að minríasT
borðhald, er ekki úr vegi að segja
aðeins frá borðsiðum forsetans
heima við. Þann 26. mai 1976
fékkststaðfesting á þeim orðrómi
sem gekk meðal heldra fólksins i
Paris. Þann dag var konu forseta
Filippseyja, Imeldu Marcos,
boðið i mat. Giscard var þá
þjónað fyrstum til borðs, en bæði
De Gaulle og Pompidou létu
þjóna sér siðast samkvæmt
frönskum siðum. Jafnvel i privat
matarboðum, er Giscard þjónað
fyrst og á undan konunum. Þegar
um er að ræða aðalsmenn, er
konu Giscard þjónað á eftir
honum, og siðan gestunum.
Þegar elsti sonur þeirra, Henry,
er viðstaddur, er hann þriðji i
röðinni.
En til eru þeir, sem sjá i þessu
ákveðna reísingu fyrir forsetann.
„Þar sem forsetanum er þjónað
fyrst til borðs, verður hann að
biða þar til ölium hefur verið
fenginn matur sinn. Hann er þvi
dæmdur til að borða alltaf kaldan
mat”, sagði einhver.
Enn eitt uppátækið við matar-
borðið, er það sem menn kalla
„gatið”, en það er auði stóllinn,
sem alltaf er andspænis forset-
anum, þegar einhver gestanna er
ekki á sama stað og hann i virð-
ingarstiganum.
Sagan sýnir okkur, að margir
konungar hafi verið listelskir
menn og oft haft hirð listamanna i
kringum sig. Forverar Giscard
d’Estaing i forsetaembættinu,
þeir De Gaulle og Pompidou
sýndu báðir listum mikinn áhuga,
og einkum var Pompidou þekktur
fyrir áhuga sinn á samtimalista-
mönnum, eins og Vasarely. Þvi
miður mun þvi ekki vera þannig
farið með Giscard, sem þykir
hafa einkar lélegan listasmekk.
Sækist hann einkum eftir verkum
frá 19. öld, en sinnir nútimamál-
„Eins og þér kannski vitið, þá er
ég afkomandi Loðviks 15”, sagði
Frakklandsforseti við forseta
Seyschelleseyja árið 1976.
urum ekki. Hefur hann meira að
segja oftsinnis neitað að taka við
verkum frá fjölskyldum Alex-
anders Calders.og Max Ernst sem
greiðslu fyrir skatta.
Það þykir alltaf tiðindum sæta,
þegar nýr félagi er tekinn i
Frönsku Akademiuna. 1 janúar
siðastliðnum var konu i fyrsta
sinn hleypt inn i þessa karlasam-
kundu, þegar rithöfundurinn
Marguerite Yourcenar var tekin i
félag hinna „ódauðlegu”. For-
setahjónin voru viðstödd athöfn-
ina, og eftir inntökuræðuna, stóðu
allir upp og klöppuðu nema þau.
Einsogveriðværiaðklappa þeim
lof I lófa, eða eins og þau væru
yfir þetta fólk hafin. En það
þykir með þvi finasta finu að vera
félagi i Frönsku Akademiunni.
Látum við hér staðar numið i
frásögninni af konunglegum til-
búrðum núverandi Frakklands-
forseta.