Helgarpósturinn - 03.04.1981, Blaðsíða 18

18
Föstudagur 3. apríl, 1981.
Antoin Doinel i örugga höfn
Háskólabió — mánudags-
mynd
Ast á flótta (L’Amour en
Fuite). P'rönsk. Argerö 1978.
Handrit og leikstjórn: Francois
Truffaut. Aðalhlutverk: Jean—
Pierre Léaud.
I þessari mynd er Jean-Pierre
Léaud i hlutverki Antoine
Doinel i fjórða sinn — og þaö
siðasta, að þvi er Truffaut segir
sjálfur. Það er ef til vill eins
gott, þvi að myndin ber þess á
margan hátt merki að Truffaut
er búinn að gjörnýta þessa
söguhetju sina, þetta alterego
Kvikmyndir___________
eftir Biörn Viani Sigurpálsson
brokkgengt samband hans við
nýju kærustuna um leið og inn i
fléttast óvæntir endurfundir
hans við æskuástina, sem aldrei
vildi hann. Myndin iðar af skir-
skotunum til atvika úr fyrri
myndum, sem eru svo eðlilega
felldar inn i framvindu þessarar
myndar að unun er af.
Yfir vötnunum svifur mannleg
hlýja, næstum þvi amóralskt
umburðarlyndi á mannlegan
breiskleika og angurvær kimni.
Við sem höfum fylgst með An-
toine Doinel gegnum árin mun-
sitt Og á i vax-
andi erfiðleikum með að halda
athygli áhorfandans föngnum
við uppátæki og ástarraunir
þessa skemmtilega flauta-
þyrils, Antoine Doinel.
Að þvi þarf hins vegar ekki að
spyrja fremur en fyrri daginn,
þegar Truffaut á i hlut, að Ast á
flótta er þaulhugsuð i uppbygg-
ingu. Hér fylgjumst við með
Doinel frá þvi að gengið er frá
skilnaöi hans viö konu sina yfir i
um vafalitiö sakna hans en get-
um þó harla vel sætt okkur viö
endalokin, þvi að Truffaut er
greinilega búinn aö koma þvi til
skila sem hann hefur að segja
um Antoine Doinel og við sam-
ferðamenn hans skiljum við
hann i öruggri höfn, hjá stúlku
sem greinilega kann á honum
tökin, þótt við vitum jafnframt
að Doinel verði ætið sjálfum sér
likur.
—BVS
Jean-Pierre Léaud og allir fjórir Antoine Doinelarnir hans.
,,Það er vanþakklátt starf að /ifa"
Leikfélag Menntaskólans við
Hamrahlið sýnir Vatslav eftir
Slawomir Mrozek, i þýðingu
Karls Agústs Olfssonar. Leik-
stjóri: Andrés Sigurvinsson.
Aðstoðarleikstjóri: Steinunn
Stefánsdóttir. Leikmynd og
búningar: Hópurinn. Leikend-
ur: Magnús Ragnarsson,
Tryggvi Þórhallsson, Guðný
Hauksdóttir, Brynhildur Bene-
diktsdóttir, Magnús Hákonar-
son, Ragnar ómarsson, Mar-
grét Gunnlaugsdóttir, Fahad
Jabaly, Þormar Þorkelsson,
Birna Bjarnadóttir, Astráður
Haraldsson, Júlíana Indriða-
dóttir, Sigriður Guðmundsdótt-
ir, Ingileif Thorlacius og fleiri.
Pólska leikskáldið Slawomir
Mrozek er nokkuð vel kynnt á
Islandi og er Vatslav fjórða
verk hans sem hér er sýnt. Þaö
var Mrozek sem öðrum fremur
ruddi nútimaleikhúsinu braut i
Póllandi, sérstaklega er frum-
sýningin á hans magnaöasta
verki, Tango, talin hafa reynt á
bönd hefðarinnar. Nú siðustu
árin hefur Mrozek starfað utan
heimalands sins.
Vatslav er þræll sem einn
bjargast úr skipstapa úti fyrir
annarlegri strönd. Hann þakkar
forsjóninni björgun sina og telur
sig nú frjálsan og reiðubúinn til
að ávinna sér heiður og frægð.
En vegir frelsisins eru þyrnum
stráðir og Vatslav kemst fljótt
að þvi að ófrelsið er ekki aðeins
hlutskipti hinna hlekkjuðu,
heldur allra þegnanna i þvi
landi sem forsjónin úthlutaði
honum. Þar er riki herra Sugs
sem beinlinis sýgur blóð þegna
sinna. Astandið i rikinu er væg-
ast sagt bágborið. Þegar Sönn,
gyðja réttlætisins, fer að sýna
sig þegnunum er hún þegar i
stað seld og svivirt. En að lok-
um er þó veldi herra Sugs
hnekkt og innrásarher undir
forystu Barbarós ofursta leggur
undir sig landiö: „Til að hjálpa
þeim snauöu, eyða þeim
riku....” Enn er boðað frelsi og
jafnrétti, en efndirnar láta á sér
standa. Vatslav er nú orðinn
langþreyttur á samningnum við
forsjónina og þótt hann eygi
ekki ströndina hinumegin legg-
ur hann af stað yfir hafið. Þótt
Vatslav viti að það er vanþakk-
iátt starf að lifa vill hann ekki
verða lik að atvinnu! En út-
ganga Vatslavs lýsir ekki al-
geru vonleysi því hann ber i
fanginu afkvæmi Réttlætisins,
getið i lausaleik, og hver veit
nema að króginn dafni?
Leikurinn um Vatslav sver sig
i ætt viö fáránleikaleikhúsiö.
Orðræðurnar eru oft spaugileg-
ar og þýöandinn Karl Agúst
hefur unnið virkilega gott starf
með þýðingu sinni sem er bæði
lipur og vönduö. í heildina er
verkið verulega fyndið, þótt
gamaniö sé grátt og sumar sen-
urnar innilega tragiskar. t.d.
þegar Sönn er svivirt. Mrozek
nýtir sér form trúðleiksins,
flakkaratýpunnar, og óneitan-
lega minna kumpánarnir Viðar
og Þröstur á þá Vladimir og
Estragon úr Beðið eftir Godot.
Þetta verk Mrozeks er beinna
pólitiskt en flest verk absúrd-
skólans. 1 stuttu máli má segja
að það fjalli um spurninguna:
Er einhver munur á kapital-
isma og kommúnisma i fram-
kvæmd? Þessi spurning er að
sönnu orðin nokkuð margþvæld,
þótt hún virki eðlileg i verki Pól-
verja nú á þessum siðustu og
verstu timum. Frelsið hlýtur
jafnan að vera honum umhugs-
unarefni. Annars er skrambi
erfitt að leggja verkið út póli-
tiskt, það koma til gallar i verk-
inu sjálfu, siðari hluti þess er
svo sundurlaus að tengsl milli
atriða veröa óeðlilega litil.
Það ánægjulegasta við sýn-
inguna á Vatslav var hve öll
vinnubrögð voru vönduð og fag-
mannleg. Andrés Sigurvinsson
hefur áður sýnt að honum lætur
vel að stjórna skólaleikritum.
Sennilegasta skýringin er sú að
hann er óragur við að gera kröf-
ur og sættir sig ekki við neina
miðlungsmennsku. Það var
áberandi hversu vel leikendurn-
ir skiluðu texta, þar voru engar
undantekningar, sem verður að
teljast glæsilegur árangur i jafn
fjölmennri sýningu. Þá gengu
skiptingar allar hratt og vel fy>
ir sig, þannig að tempóið datt
aldrei niður.
Leikendur stóðu sig undan-
tekningarlaust vel og fóru með
langa eintalskafla verksins eins
og að drekka vatn.
Ég held ég megi til með að
nefna tvo leikendur sérstaklega
og vona að það verði ekki til að
kasta-rýrð á hina Þeir Magnúsar
Ragnarsson og Hákonarson
stóðu sig feikilega vel og búa
báðir yfir tækni sem er sjaldséð
hjá svo ungum leikendum. Allir
aörir eiga heiður skilinn fyrir
sitt framlag og þá ekki sist sá
hópur Hamrahliðinga sem stóð
að gerð búninga, þeir voru
vandaðir og féllu sérlega vel að
anda verksins. Lýsing var
einnig vönduð og á köflum mjög
áhrifarik.
SS
K vikm yn da tónlis t
I flestum kvikmyndum spilar
tónlist einhverja rullu, þó mis-
mikil sé og er hún oft einnig
gefin út á hljómplötum. Það er
Popp
unum Veiðiferð og Oðal feðr-
anna og náði sú siðarnefnda
nokkrum vinsældum. Punktur
punktur komma strik er hins
vegar fyrsta stóra islenska
kvikmyndaplatan.
Tónlistin i Punktinum er öll
eftir Valgeir Guðjónsson,
eftir Gunnlaug Sigfússon og Pál Pálsson
þvi ekkert undarlegt að þeirri
grósku, sem orðið hefur i inn-
lendri kvikmyndagerð að
undanförnu, fylgi plötur með
tónlistinni úr þeim. Áður hafa
verið gefnar hér út tvær litlar
plötur með lögum úr kvikmynd-
fyrrum Spilverksmann, utan
eitt eða tvö lög með BiÚunum.
Þegar ég hlustaði fyrst á plöt-
una hafði ég ekki séð myndina
og þannig hafði tónlistin ekkert
að segja fyrir mig. Hún virkaöi
sundulaus og einhvernveginn i
Góður Grettir
Rokksöngleikir eru þvi miöur
ekki árlegt brauð i menningar-
llfi okkar. t fljótu bragði man ég
ekki eftir nema fjórum upp-
færslum alltiallt: óli, Hárið,
Jesús Kristur Guðsdýrðlingur
og Grettir. Af þeim eru tvær al-
islenskar, — fyrstnefnda og
siðastnefnda. Það er sjálfsagt
margt sem veldur, en höfuðor-
sakirnar virðast mér einkum
vera tvær: áhugaleysi þeirra
sem eru i aðstöðu til að setja
upp svona verk gagnvart rokk-
tónlist (þykirekki „menningar-
leg”), og sú fjárhagslega
áhætta sem fvlgir þeim, þvi þau
eru yfirleitt mun kostnaðar-
samari en venjulegt leikrit,
þurfa að slá hressilega I gegn til
þess aö bera sig. Það er þvl lTk-
legt að það verði ekki mikiö um
rokksöngleiki á næstunni, þar
sem ljóst er að Leikfélag
Reykjavikpr — sem er eini aöil-
inn sem hefur gefið rokksöng-
leikjum einhvern sjens, og á
þakkir skildar fyrir — mun tapa
talsverðri upphæð á hinni metn-
aðarfullu uppfærslu sinni i
vetur, Gretti, eftir þá Egil
ólafsson, ólaf Hauk Sfmonar-
son og Þórarinn Eldjárn.
En það eru ekki aðeins rokk-
söngleikjasýningar sem eiga
erfitt uppdráttar hér á landi, is-
lensk hljómplötuútgáfa stendur
lika mjög höllum fæti. Þess-
vegna fékkst Grettir ekki gefinn
út og varðveittur á hljómpíötum
í heild, heldur aðeins helstu lög-
in á einni plötu. Sem er mesta
synd, þvi þótt reynt hafi verið að
koma sem mestu fyrir á plöt-
unni — 18 lög, hvor hlið plöt-
unnar yfir 20 min. — þá er sögu-
þráðurinn fyrir bi og hún veröur
einsog hver önnur venjuleg
plata öðrum en þeim sem sáu
sýninguna og geta rifjað hana
upp undir nálinni.
Samtsemáður eru lögin úr
söngleiknum Gretti góð og eigu-
leg piata, þó þaö séu ekki nema I
kringum 15 þús. manns sem
geta notiö hennar til fulls. Lögin
og textarnir sem slikir eru meö
þvi betra sem heyrist á islensk-
um plötum. Það er litið hægt að
finna að textum ólafs Hauks
Simonarsonar og Þórarins Eld-
járns, enda báðir I fremstu vig-
linu ungra skálda i dag. Og I
heildina er tónlist Egils mjög
góð, það eina sem ég finn að er
að á köflum er hún nokkuð
gamaldags, það bregður fyrir
gömlum söngleikjaklisjum ef
svo má segja, t.d. Söngur As-
mundar á klóinu, sem er ágætt
lausu lofti, þó vissulega væru
góðir sprettir inn á milli. Ég
taldi þetta ekki óeðlilegt þar
sem um kvikmyndatónlist er að
ræða og hún þá fyrst og fremst
samin til að fylgja myndinni og
hjálpa til við að skapa stemn-
ingu og undirstrika enn frekara
þann tiöaranda sem verið er að
reyna að ná fram i myndinni.
Ég hugsaði einnig sem svo,
hefði ekki verið miklu betra að
nota bara gömul lög sem fólk
setti þá enn frekar I samband
við þennan tima. Það var þvi
ekki um annað fyrir mig aö
ræða en að bregða mér I bió og
sjá og heyra útkomuna.
Ég verö nú að játa að þó að ég
lag sem slikt en minnir of mikiö
á stemmninguna i Guðsdýröl-
ingnum. Og Þursaflokkurinn
bregst ekki I hljómlistarflutn-
ingunum fremur en fyrri dag-
inn. Það sem kemur mest á
óvart — likt og i sýningunni — er
hve vel söngurinn kemur út. Að
vísu var ekki við öðru að búast
af Agli, Jóni Sigurbjörnssyni,
Eggerti Þorleifssyni og Harald
G„ þeir hafa fyrir löngu sannað
ágæti sitt á söngsviðinu, hins-
vegar sýnir Kjartan — ja,
kannski ekki óvænta, þvi einsog
allir vita er honum margt til
lista lagt — snilldartakta i
Draumsöng Grettis, og ekki
siður Sigurveig Jónsdóttir I
Söngur Asdisar, fallegasta lagi
söngleiksins. Og hin pluma sig
ágætlega. Og, þrátt fyrir að
miklu sé troðið á hvora plötu-
hlið, er hljómurinn bara helviti
góður.
Semsagt: þó það sé slæmt að
samhengið vanti, þá veröur
enginn svikinn af Lögunum úr
Gretti per se. PP
hafi fariö með þvi hugarfari að
taka sérstaklega eftir tónlist-
inni, þá gleymdist það fljótlega
og tók ég þvi ekki sérstaklega
eftir nema þeim lögum sem
hvað mestu máli skipta, varð-
andi söguþráðinn, svo og ein-
staka öðru stefi. Það er sérstak-
lega eftir að Andri er kominn á
táningaaldurinn sém lögin
skipta einhverju máli en önnur
lög skipta söguna ekki eins
miklu, en lifga þó oft upp á
myndina og hef ég þar sérstak-
lega i huga lagiö Börn að leik
sem undirstrikar vel gleðina og
áhyggjuleysið i leik barnanna.
A fyrri hlið plötunnar eru i
meirihluta nokkur stef sem
vinna vel með myndinni eins og
að framan er getið. En á seinni
hliðinni eru þau lög sem eru i
seinni hluta myndarinnar, sem
fjallar um gaggó tómabilið.
Dægurtónlist skiptir miklu máli
fyrir krakka á þessum aldri,
eins og kemur einmitt fram i
myndinni. Valgeiri hefur tekist
ágætlega upp við að semja,
stela og stilfæra tónlist þessa
tíma, enda nær honum i
timanum en þau sem i fyrri
hlutanum eru. Þarna er ágæt
Shadows stæling i laginu
Skuggar, Rokkið og Presley eru
ekki langt undan i laginu My
mother is a woman, nú Peter
Gun er stilfært og kallað Pétur
Gunn og I love you er vangalag
upp á þessa tima móð.
Yfirleitt hefur vel tekist til i
útsetningum laga og hljóðfæra-
leikur er vel af hendi leystur.
Upptökutækni hefur þó fleygt
svo mikið fram á siðustu árum
að erfitt er orðið að ná fram
þeim frumstæða hljóm sem var
á upptökum frá þessum tima.
Hann næst þó oft þokkalega hér,
en hvort um er að ræða að þaö
sé viljandi gert eða af litilli
kunnáttu manna hér, skal ég
ekki dæma um.
t heildina má segja að tón-
listin I Punktinum þjóni mjög
vel hlutverki sinu sem kvik-
myndatónlist, en á hljómplötu
virkar hún ekki sterk. Hún
myndar ekki þá heild sem þarf
til að gera stóra plötu þess virði
að hlustandi sé á hana frá upp-
hafi til enda. GS
leikfel\g aaaa
REYKJAVlKUR ijpip
Skontr Skammtar
Ný Islensk revia.
i kvöld kl. 20.30
þriöjudag kl. 20.30
fimmtudag kl. 20.30
ótemjan
laugardag kl. 20.30
Ofvitinn
sunnudag kl. 20.30
Romm ý
miðvikudag kl. 20.30
Miðasala i Iðnó kl. 14—20.30.
Simi 16620.
Grettir
miðvikudag kl. 21.00
Siðasta sinn.
:fÞJÓ8LEIKHÚS»
La Boheme
ópera eftir Giacomo Puccini
Leikstjóri: Sveinn Einarsson
Aðstoðarleikstjóri: Þuriður
Pálsdóttir
Æfingastjórar: Carl Billich og
Tom Gligoroff
Leikmynd: Steinþór Sigurös-
son
Búningar: Dóra Einarsdóttir
Lýsing: Ingvar Björnsson
Hljómsveitarstjóri: Jean
Pierre Jacquillat
Frumsýning i kvöld kl. 20
Uppselt
2. sýning sunnudag kl. 20 Upp-
selt
3. sýning miðvikudag kl. 20
Sölmaðu deyr
laugardag kl. 20 Uppselt
þriðjudag kl. 20
Olver Twist
sunnudag kl. 15
Fáar sýningar eftir
Miðasala 13.15—20. Simi 1-
1200.