Helgarpósturinn - 26.06.1981, Qupperneq 9

halrjarpncrti irinn Föstudagur 26. jCrní 1981
9
Formannsegg 2
leita nú aB meö logandi ljósi. Vandinn er bara sá, a&
þeir eru svo ósköp margir, sem vilja komast i hlut-
verk „þriðja aflsins” og ýmsir þeirra sem gefa sig
»út með slikt hlutlaust afl, milli striðandi fylkinga,
hafa hvorki almennt traust né hlutleysi baráttuafl-
anna. Sá maður er vandfundinn innan Sjálfstæöis-
flokksins i dag, sem allar fylkingar geta með góðu
móti sæst á. Sá maður er varla til.
Helgarpósturinn mun i eftirfarandi samantekt
skoða málefni Sjálfstæöisflokksins meö tilliti til for-
mannskjörsins á næsta landsfundi. beir flokks-
menn, sem Helgarpósturinn hafði samband við,
voru allir á einu máli um það, að það þyrfti kúvend-
ingu, ef Geir Hallgrimsson drægi sig i hlé i haust.
„Geir fer fram”, sagði einn sjálfstæðismaður af
yngri kynslóöinni. „A timabili i vetur, var málum
svo komið, aö flestir flokksmenn væntu þess á
hverjum degi, að yfirlýsing kæmi frá Geir um að
hann myndi af einum eða öðrum sökum ekki fara
fram til formannskjörs á landsfundinum. Þetta var
þegar hamagangurinn var sem mestur i flokknum
og öll spjót stóöu á Geir. En hann brynjaði sig og
stóðst atlöguna og ég fæ ekki betur séð, aö logn-
molla sumarsins i pólitikinni komi til meö að vinna
með honum og styrkja hann i sessi. Ég veit það fyrir
vist, aö Geir er staðráðinn i þvi að fara fram, hvað
sem það kann að kosta. Hann er þrjóskur maður
Geir og enginn fær honum snúið, sama hvaða
pólitiskt andrúmsloft verður uppi, þegar landsfund-
ur rennur upp”.
Alit viðmælenda Helgarpóstsins var engan veginn
á einn veg, hins vegar voru flestir þvi sammála aö i
dag væri ekki sjáanlegur heinn einn kandidat til for-
manns, sem gæti steypt Geir af sfóli. A hinn bóginn
væri þó einnig á það að lita, að ef einhver riði á vað-
ið og byði Geir birginn, þá væri ekki fjarri lagi að
slikt gæti ruglað stööuna. „Dreifing atkvæða þarf
ekki endilega að koma Geir til góöa, eins og ef til vill
menn gætu ætlað að óathuguðu máli,” sagði
flokksmaður úti á landsbyggöinni. „Sannleikurinn
er nefnilega sá, að þeir eru fáir, sem vilja Geir
áfram, vegna þess að hann sé hæfastur. öllu heldur
liggur styrkleiki hans i þvi, aö margir eru einfald-
lega enn frekarámótiýmsum öörum valkostum. Ef
hins vegar valkostirnir væru orðnir f jórir eða fimm
þá fengju eflaust flestir eitthvað við sitt hæfi”.
Um svona nokkuð er auðvitað erfitt að spá, en
ljóst er þó, að Gunnars- og Geirsfylkingar munu
ekki ganga til neinna samninga hvað framboðsmál-
in varöar. Hörðustu andstæðingar Gunnars, vilja
hreinlega skera Gunnarsliðiö niður viö trog og
koma „þessum undanvillingum” úr flokknum. Þeir
eru þó mun fleiri, sem telja slikt glapræ&i og slikt
myndi vekja samúö meö Gunnari og á þann hátt
veröa vatn á myllu hans og fylgismanna.
Taliö er að Gunnarsmenn geti sæst á menn eins og
Ingólf frá Hellu, sem formann, ef þeir fengju aö
halda varaformanninum. „Gunnar gefur aldrei eft-
ir varaformanninn”, sagði einn úr hans armi. „Og
það embætti veröur ekki svo glatt tekiö af honum,
án þess aö klofningur fylgi.”, Taliö er að Pálmi
Jónsson sé fulltrúi Gunnarsmanna i varaformanns-
sætið. Þá er jafnvel taliö að Gunnar geti fallist á
Matthias A. Mathiesen úr Hafnarfiröi i formanns-
sætið, þó engin gleði myndi fylgja slikri úrlausn hjá
hans mönnum.
Það má auðvitaö ekki gleyma sterkum sólóspilur-
um eins og Albert Guömundssyni og jafnvel Matthi-
asi Bjarnasyni. Þeir gætu auöveldlega gert sig gild-
andi á landsfundinum og ráöið miklu um
spilamennskuna, þótt sjálfir fari þeir varla út i
baráttuna.
Nú talsmenn „þriöja aflsins” koma úr hinni og
þessari áttinni og eiga nánast ekkert annað sameig-
inlegt, en að vilja skipta um forystu — sparka
Gunnari og Geir. Þar fara aöilar sem vilja t.a.m.
Ellert Schram, Friörik Sophusson, Jónas Haralz,
Þorstein Pálsson og fleiri og fleiri.
Ekkert lát er á tilnefningu mögulegra kandidata.
Það eru margir kallaðir, en aðeins einn útvalinn.
Að öllu samanlögðu verður þó ekki annaö séö, en
Geir verðisterkasturaf mörgum veikum framboös-
möguleikum þegar til fundar er komið. Fljótt skipt-
ast þó veður i lofti i islenskum stjórnmálum og for-
menn hafa verið skornir á skemmri tima, en þeim
sem enn er óliðinn fram að landsfundi.
Hér á eftir verður litiö á stöðu þeirra kandídata,
sem hvaö oftast hafa veriö nefndir til sögunnar i
baráttunni um stól og stööu formanns Sjálfstæöis-
flokksins. Það skal tekið fram, að þær niöurstöður
sem þar eru birtar byggjast á samtölum við fjölda
sjálfstæöismanna um allt land, en eru ekki skoöanir
Helgarpóstsins.
Geir 2
mörgum ekkert skrýtið.
Þetta ráðslag hefur aftur
orsakað sárindi og megna
andstööu stuðnings-
manna Gunnars i garð
Geirs. Þá þykirf jölmiðla-
prófill Geirs ekki nægi-
lega aðlaöandi, hann sé
stifur og malstirður og
ekki sá glæsilegi mál-
snjalli sjarmerandi for-
ingi, sem geti tælt kjós-
endur til fylgis við flokk-
inn. Þá þykir Geir Hall-
grimsson fremur sviplitill
foringi og litiU mála-
fylgjumaður, þött enginn
efist um kraft hans og
einurð, þegar á hólminn
erkomið. Ýmsirhafa og á
orði, að stifni Geirs og
stundum barnaleg
þrjóska kunni að hafa or-
sakað talsvert almenna
andstööu gegn honum.
Möguleikar: Ætla má
aö margt flokksfólk, sé
orðið þreytt á deilunum I
flokknum og hvað er
betra til lausnar á þvi
vandamáli, en sparka
gömlum óvinunum,
Gunnari Thoroddsen og
Geir Hallgri'mssyni og
endurnýja. I dag verður
þó ekki séð aö neinn
kandidat geti fellt Geir i
kosningu þá þarf margt
að breytast á skömmum
tima.
Albert 2
stjórna án afskipta ann-
arra. Akveðni hans og á
stundum nánast frekja,
þýðir aftur það, að mörg-
um finnast einvaldsein-
kenni á framkomu hans.
Þá eru skoðanir Alberts
dáli'tið blátt áfram á
mörgum sviðum, og telst
meiri frjálshyggjumaöur,
en takti'skt er i flokk allra
stétta.
Möguieikar: Flestir
telja að Albert muni
halda aö sér höndum á
landsfundinum, þótt
sprettir hans i gegnum
tiöina, hafi ekki alltaf
verið fyrirsjáanlegir.
Óvæntu skotin sem engin
býst við, henta Albert
ágætlega og gerðu i fót-
boltanum i' gamla daga.
Ekki er þó búist við slik-
um „þrumuskotum” i
haust, einfaldlega vegna
þess, aö Albert ætlar aö
ná toppkosningu i próf-
kjöri Sjálfstæðisflokksins
fyrir borgarstjórnarkosn-
ingarnar að vori. Albert
ætlar nefnilega að vikja
Davið Oddssyni og
vinstrimeirihlutanum til
hliöar og verða borgar-
stjóri. Hann mun þvi
varla hreyfa litlafingur i
slagsmálunum á lands-
fundinum, hvorki fyrir
sjálfan sig né aðra sem
renna hýru auga til fylg-
ismanna hans, i von um
stuðning.
Matthias 2
stjórnmálamaöur”, hvað
sem það svo þýðir, að
vera snjall i stjórnmálun-
um. Þá segja sumir, að
fjármálaráðherratið
Matthiasar hafi ekki ver-
ið neitt blómatimabil,
þótthinir sömu telji jafn-
framt, að hann hafi klár-
að það starf betur á erfið-
um tfmum en almennt
hafði verið búnist við.
Möguleikar: Tæpast er
talið að Matthias leggi út i
kosningu gegn Geir. Hann
mun þó ekki loka neinum
dyrum, en biða átekta,
„Fáir vilja raunverulega
Matthfas sem formann,”
sagði einn Ur Gunnars-
arminum ”, en örfáir hafa
imugust á honum, eins og
almennt gildir um hina
kandidatana. Það gætu
allflestir sæst á hann, ef
menn teldu það nauðsyn-
legt til að halda flokknum
saman. „Matthias hefur
þvi' talsverða möguleika i
þeim slag, sem framund-
an er. Hann gæti i hita
leiksins til að bjarga mál-
um fyrir horn ef allt sæti
fast, og orðiö næsti for-
maður flokksins
Gallar: Elli kerling er
vafalaust helsti þröskuld-
urinn hjá Ingólfi Jóns-
svni. enda hann kominn á
áttræðisaldur. Hann er
kominn af léttasta skeiði
og þótt hann sé góður til
heilsunnar miðað viö
menn á hans aldri, er það
talsvert almain skoöun
að hann geti aldrei höfð-
aö til kjósenda, sist af öllu
yngri kynslóðarinnar,
sem hafi ómótaöar skoð-
anir i' garö stjórnmála-
flokkanna. Hans
„appeal” sé ekki nægi-
legt. Auk þess finnst
mörgum ansi langt sótt
lausn i þessari krisu
innan flokksins, að grafa
upp gamlan foringja og
punta hann upp á nýtt.
Þaö séu aðeins Sovét-
menn ogþeirra Hkir nú og
iniánar hér áður fyrr,
sem láti stjórnast af
virðulegum öldungum en
ekki islenskur stjórn-
málaflokkurá 20. öldinni.
Möguleikar: Fullvist er
talið, að Ingólfur fari ekki
fram gegn Geir, en hins
vegar verði hann með I
pUkkinu dragi Geir sig I
hlé. Ef slik staöa kæmi
upp, þá eru möguleikar
Ingólfs langt frá þvi að
vera vonlausir, þótt auö-
vitað fari það eftir mót-
framboðum, veður-
ástandi i flokknum og
fleiru og fleiru.
Inigólfur 2
VETTVANGUR
Guðrún Valsdóttir:
Krafan er: stóraukið
opinbert leiguhúsnæði
Nýlega lét rikisstjórnin þau boö
útganga að heimiluð sé hækkun á
húsaleigu frá og með fyrsta mai
sl. Heimiluö hækkun samkvæmt
ákvörðun rikisstjórnarinnar er
hvorki meira né minna en 44% .
Þessi hækkun er leyfö á sama
tima og ástandiö á leigumarkaö-
inum er vægast sagt hrikalegt.
Félagsmálastofnun og Leigj-
endasmtökin hafa upplýst að
mörg hundruð manna eru á biö-
listum eftir hUsnæði hjá þessum
aöilum. HUsaleiguorkrið er svo
yfirgengilegt aö hUseigendur eru
jafnvel farnir að auglýsa og gera
kröfu um þriggja ára fyrirfram-
greiðslu. Stærstu hóparnir meöal
leigjenda er láglaunafólk og
námsmenn. Þaðer einmitt þessir
hópar sem erfiöast eiga með að
laga sig að þeim gifurlegu
hækkunum sem almennt hafa
orðiö á leigumarkaöinum og eru
langt umfram veröbólgu. Þaö
skýtur nokkuð skökku við að
rikisstjórn sem Alþýöubanda-
lagið á aöild að skuli án frekari
aðgerða leyfa sli"ka árás á kjör
þessara hópa.
Leiguhúsnæði ekki eðli-
legur valkostur
Leigjendur hér á landi hafa
verið nær eingöngu þeir sem ekki
réðu við hiö almenna eignakerfi,
en verkamannabústaðirnir hafa
frá upphafi verið innan þess, þótt
kjwin þar hafi alla tið verið mun
hagstæöari en á hinum svokall-
aöa frjálsa húsnæöismarkaöi.
Ekki hafa þó allir ráðið við verka-
mannabUstaðakaup, vegna til-
tölulega mikillar Utborgunar og
slakrar lánafyrirgreiðslu til
hennar lengi vel. Margir hafa
heldur ekki átt þess neinn kost aö
sækja um þá. Einnig hafa áætl-
anir um byggingu þeirra hvergi
nærri staðist og framkvæmdir
dregist úr hömlu. Verkamanna-
bústaðirnir hafa þvi hvergi nærri
fullnægt hUsnæöisþörfinni hjá
þeimsem höllum fæti hafastaðið.
Erljóstaðþettaá sinn stóra þátti
nUverandi ástandi hUsnæöismái-
anna. Sama gildir um fyrirhug-
aðar leiguibUðir á vegum sveitar-
félaga, enda viröist áhugi tak-
markaður hjá flestum sveitar-
félögum til að hagnýta sér
heimild i nýjum hUsnæðislögum
um lán til byggingar leiguibdða á
vegum sveitarfélaga. Meö
þessum nýju lögum frá síðasta
ári eru bætt verulega kjör kaup-
enda verkamannabústaöa og ný
byggingaáætlun sett fram. Þetta
erallt góðra gjalda vert, en leysir
þó alls ekki þann vanda sem nú
blasir viö. Enn sem fyrr er gert
ráö fyrir að verkamannabUstaöir
veröi séreignarhUsnæði, en ekki
gert ráð fyrir leiguhUsnæöi sem
eölilegum valkosti, þóttsá kostur
sé samfélagsiega sá ódýrastisem
völ er á Þar sem hann tryggir
hagkvæmusta nýtingu þess fjár-
magns sem til húsnæðis er varið
Stóraukið opinbert hús-
næði— án tafar
Augljóst er aö fyrirhugaðar
áætlanir um verkamannabUstaöi
duga enganveginn til Urbóta. Sá
aukni vandi er nU blasir við
kemur fyrst og fremst til vegna
þess aö tekin hefur verið upp
breytt stefna I efnahagsmálum.
Reynt er aö hafa hemil á verð-
bólgu m.a. með þvi aö hækka
vextiog verötryggja lán. 1 sjálfu
sér er ekkert við þessa breyttu
efnahagsstefnu að athuga, en hUn
hrópar á breytta stefnu i hUs-
næöismálum ef allt á ekki að fara
ihnUt,Sá hnútur er reyndar þegar
kominn til sögunnar sem önnur
helsta ástæða húsnæðisvandans.
Veröi ekkert að gert hlýtur að
myndast hér upplausnarástand
þar sem fólk grípur til hverra
þeirra ráða sem þvi koma I hug
og mögulegt er aö framkvæma.
Það eina sem nú dugar er stór-
aukiö opinbert leiguhUsnæöi og
samtimis að gera þaö sem hægt
er til aö auka nýtingu eldra hús-
næðis. og það án tafar.